КЕЙСҮҮД: У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнэ, А.Үйлстөгөлдөр, сэтгүүлчид, Сангийн яамыг ТАГНАСАН гэх хэргүүдэд ТЕГ хариулт өгнө үү

“Сэтгүүлчдийн  гар утсыг байнга чагнадаг, шинэ юм биш”, “Гар утсаа авч, нууц уулзалтад ордог гэнэн хүн одоо үгүй болсон”, “Манай АТГ, ТЕГ тагнаж чагнах өндөр хүчин чадалтай техникээ бүрэн шийдсэн,тэд хүссэнээ л хийнэ”,“Миний утсыг чагнаж байгаа учраас вайбераар яръя”. Эдгээр өгүүлбэрүүд мэдээлэлтэй хүрээнд зүгээр л энгийн байдлаар яригддаг. Гэвч бүгд нотломжгүй.

Хуулиараа тагнах чагнах ажиллагаа заавал прокурорын зөвшөөрөлтэйгөөр нэн шаардлагатай үед хэрэглэгдэх зохицуулалттай. Гэтэл өнөөдөр ямар нэгэн байдлаар тагнагдаж, чагнуулж байгаа гэдэгтээ маш итгэлтэй хүмүүс асар олон болов. Яагаад. Гол нь, чагнаж чагнасан гэх асуудал илэрсэн, нотлогдсон кэйс байхгүй. Сүүлийн жилүүдэд улстөрийн хүрээнд өрнөж буй тагнаж чагнагдсан гэх гомдлууд яагаад шийдэгдэхгүй царцав. Энэ төрлийн дуулианууд улс төрийн зорилготой байдаг уу.

Дараах тохиолдлуудыг харцгаая.

Кейс 1. У.Хүрэлсүх “өөрийгөө тагнуулсан” гэгдээд замхрав

Ж.Эрдэнэбатын тэргүүлж байсан Засгийн газар унасан гол шалтгаан бол Шадар сайдаар ажиллаж байсан У.Хүрэлсүхийг танхимын нөхөд нь тагнаж чагнасан гэх дуулиан байв.  Гэвч мөрдөн шалгалтын явцад У.Хүрэлсүх зохиомлоор өөрийгөө тагнасан гэж зарлуулсан гэдгийг АТГ-аас мэдээлж, олныг гайхшируулсан. Улмаар У.Хүрэлсүх нарыг яллагдагчаар татагдах санал ч яригдаж байв. Ерөнхий сайд асан Ж.Эрдэнэбат, Н.Номтойбаяр  түүнийг  тагнуулсан гэх нотломж олдоогүй. Энэ хэрэг эдүгээ хэрхсэн нь тодорхойгүй замхарч, У.Хүрэлсүх МАН, Засгийн эрх мэдлийг гартаа атгаж, Н.Номтойбаяр, Ж.Эрдэнэбат нар шоронд буй.  Хөшигний ард яг юу болов?

Кэйс 2.  Ц.Нямдоржийн сэтгүүлчдийг тагнуулсан гэх хэрэг цагдаагийн үхлээр хаалт хийгдэв

Хуульзүй, дотоод хэргийн сайд асан Ц.Нямдоржийн өгсөн захиалгаар нэр бүхий есөн сэтгүүлчийг Цагдаагийн байгууллагаас тагнаж чагнасан. Тэдний ар гэрийг хүртэл нарийвчлан судалсан гэх дуулиан. Энэ талаар дэд сайд асан Б.Энхбаяр ярихдаа сэтгүүлчдийг тагнасан гэх асуудлаар Ц.Нямдоржид эрүү үүсгэсэн байсан ч тагнах ажиллагааг удирдсан цагдаа нь нас барж, хэрэг гацсан гэж онцолсон байв. Хөшигний ард  Ц.Нямдоржийн үгүйсгэсэн уг хэргийг ном журмаар нь шалгавал өвгөн сайд балрах байсан гэгддэг. Гэвч мөн л царцсан.  

Кэйс 3. Сангийн яамны ТНБД-ын өрөөнд нэвтрэгч этгээд “Би тагнуулч” гэж мэдүүлсэн ч...

Сангийн яамны ТНБД-ын өрөөнд шөнө дөлөөр нэвтэрч яваад баригдсан Төрийн тусгайгийн ажилтан “Би Тагнуулын ажилтан” гэж мэдүүлсэн байдаг. Гэвч Тагнуулын байгууллагаас “Бидэнд Сангийн яаманд ажиллагаа явуулах шаардлага байхгүй. Манай нэрийг барьсан байна” гэж гүрийсэн. Эцэстээ уг хэрэг хулгайн сэдлээр өрөөнд нэвтэрсэн болж хаагдах тийшээ хандсан. Хөшигний ард  өрөөнд камер суурилуулахаар завдсан гэх асуудал яригдаж, Ч.Хүрэлбаатар сайд ихээхэн сэжиглэсэн. Гэвч  өрөөнд нь орж, ус буцалган, печень идсэн гэх хошигнолд дарагдсан билээ. Хулгайч байв уу, тагнуулч байв уу.

Кэйс 4. ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнийг тагнасан гэх асуудал шүүхээр шийдвэрлэгдэх үү

ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ нэг жил орчим тагнуулсан гэх агуулгаар гомдол гаргасан. Уг асуудлаар тусгай ажлын хэсэг байгуулагдаж, хэд хэдэн удаа саатуулах ажиллагаа явуулж, оролцсон байж болзошгүй ТЕГ-ын ажилтнуудыг “нөөцөнд авах” горимоор  ажлаас нь чөлөөлсөн гэх. Ноцтой нь, ТЕГ-ын дарга асан Б.Гэрэлийг эл хэрэгт яллагдагчаар татаж, түүнийг УИХ-ын дарга Г.Занданшатар өмгөөлсөн гэх мэдээлэл яригдах болов. Нөгөө талд ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнийг зохиомол дуулиан үүсгэсэн гэх яриа ч хүчтэй түгсэн. Онцлууштай нь уг хэрэг шүүхийн түвшинд яригдах хүлээлт үүсгээд байна.

Кэйс 5. У.Хүрэлсүхийн зөвлөх А.Үйлстөгөлдөрийн өрөөнд камер байршуулсан гэх асуудал

Өнгөрөгч баасан гарагт Ерөнхий сайдын зөвлөх А.Үйлстөгөлдөрийн  өрөөнд камер байршуулсан гэх дуулиан дэгдэв. Эл камерыг Засгийн газрын Аити ажилтан сүлжээний утас янзлахдаа мартсан гэх агуулгаар тайлбар өгсөн ч мэдүүлгүүд нь зөрж байгаа аж. Нэг жил орчим өрөөнд нь камер байсан талаар мэдээлэгдсэн. Сонирхолтой нь, Ерөнхий сайдын зөвлөх А.Үйлстөгөлдөрийн өрөөнд улстөрийн чанартай “хов базалт” асар их болдог. Тэгэхээр тагнаж болох орчин гэсэн үг. Нөгөө талд мөн л тэднийг зохиомлоор дуулиан үүсгэлээ гэх хардлага үүсэв. Хэрэг хаашаа эргэх нь одоогоор тодорхойгүй ч энэ нь анхаарч үзэхүйц маш сонин тохиолдол юм. Чухамдаа үнэхээр А.Үйлстөгөлдөрийг чагнасан бол зорилго нь У.Хүрэлсүхийг тагнах л чиглэл билээ.

ТЕГ НУУН ДАРАГДУУЛАХ ТАКТИКААС ИЛҮҮ ХҮНИЙ ЭРХ, ЧӨЛӨӨГ ХҮНДЭТГЭН ҮЗЭХ ЁСТОЙ

ХАРЦГААЯ: Дээрх тохиолдлуудад хэд хэдэн ижил шинж байна. Нэгт, одоогоор эдгээрээс нэг ч хэрэг шүүхийн шатанд очоогүй. Хоёрт, Эрүүгийн хэрэг үүсдэг ч тэгсхийгээд “замхардаг” зүй тогтолтой. Гуравт, Өөрсдийгөө тагнасан, ажиллагааг удирдсан хүн нь нас барсан, хулгайн сэдлээр нэвтэрсэн гэх зэргээр үгүйсгэлүүд ихтэй. Дөрөвт, шүүхээр хэргүүд ороогүй учраас хуулийн хариуцлага хүлээсэн нэг ч тохиолдол байхгүй”. Тавт, Зарим тохиолдол нь яах аргагүй улстөрийн зорилготой байж болохоор.

Өөрөөр хэлбэл, тагнуулсан, чагнуулсан гэх айдастайгаа улстөрийн хүрээнийхэн зүгээр л зохицож амьдарчээ. Зарим талаар тэдэнд энэ байдлаараа улстөр хийхийг чухалчихсан байхыг ч үгүйсгэх аргагүй. Сэтгүүлчид ч өөрсдийн эрх ашгийнхаа талаар нэгдмэл эсэргүүцэл илэрхийлээгүй байна. Нэг ёсондоо тагнуулж чагнуулсан гэх айдас  тодорхой хүрээлэлд хүчтэйгээр үүссэн ч тэдгээр дээр ямар ч арга хэмжээ авагдаагүй байна.

ТЕГ ч энэ асуудал дээр хүчтэй үгүйсгэл хийгээгүй. Олон нийтэд хаалттай байдлаар ийм хэргүүдийг ТЕГ дарж өнгөрөх нь асар зохисгүй хэрэг юм. Хэргийг нуун дарагдуулахаас илүү ардчилсан нийгэмд хараат бусаар амьдрах хүний язгуур эрх чөлөөг ТЕГ хүндэтгэн үзэх ёстой. Нөгөө талаар тагнуулаад л явж байдаг гэх айдастай хэвшлээ эвдэх хэрэгцээ ч харагдаж байна. ТЕГ дээрх кэйсүүд дээр хариулт өгөх л ёстой. Үүнийг ч шаардах эрхтэй билээ, олон нийт.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй