Монголын банкны холбоо: Нэг хувийн шимтгэлийг зогсоовол ипотекийн зээлийн хүү нэмэгдэх эрсдэлтэй

Нийслэлийн захиргааны хэргийн давж заалдах шатны /2023.06.13/ шүүх хуралдаанаар арилжааны банкуудын ипотекийн зээл олголтын шимтгэлийг 1 хувь гэж тогтоосон нь үндэслэлгүй, хууль бус гэж шийдвэр гаргасан.

ШӨХТГ-ын дарга Н.Мандуул энэ тухай “Арилжааны банкууд дээд шүүхэд хандах эрхтэй. Дээд шүүх хүлээж авах эсэх нь тэдний эрх. Дээд шүүх хүлээж аваагүй тохиолдолд манай шийдвэр хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлнэ. Үндэслэлгүйгээр авсан шимтгэлийг арилжааны банкууд буцаан олгох нөхцөл үүсэж байна. Зөвхөн 2021, 2022 оны ипотекийн зээлийн шимтгэлийн асуудал л яригдаж байгаа гэж ойлгох хэрэгтэй.  

Хэрэв арилжааны банкууд шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхгүй бол албадан биелүүлэх эрх нь бий. Цаашид төлөвлөгөө гаргаж, хэрэглэгчийг хохироосон асуудалд шат дараалалтай орж явна. Одоогоор тодорхой хэлэхэд хэцүү байна. Өргөдөл, гомдол хүлээж аваад судалгаагаа хийсэн тохиолдолд ажиллаад явна” гэсэн байр суурийг илэрхийлээд буй.

Мөн шадар сайд С.Амарсайхан “...Арилжааны банкуудын ипотекийн зээл олголтын шимтгэлийг 1 хувь гэж тогтоосон нь үндэслэлгүй, хууль бус гэж үзлээ. Улсын дээд шүүх уг шийдвэрийг хууль ёсных гэж үзвэл ипотекийн зээлтэй 110 мянган иргэн 1 хувиа банкуудаас буцаан нэхэмжлэх боломжтой болно. Ипотекийн зээлтэй, зээл авах гэж буй иргэн бүрт хамаатай шийдвэр. Ипотекийн 8 хувийн зээлтэй 65.000 айлын зээлийн хүүг 6 хувь болгон бууруулах асуудал ч үргэлжилнэ” гэж мэдээлсэн юм.

-Банкууд 20 сая төгрөгийг торгуулийг хүлээн зөвшөөрөөгүй кэйсээр улс төрийн оноо авахаар оролдож байна-

Энэ талаар "Монголын банкны холбоо"-ноос тодруулахад “ШӨХТГ-аас  нэр бүхий есөн банк дээр 2021 оноос өмнөх ипотекийн 8 хувийн зээл авсан иргэдээс нэг хувийн шимтгэл авах нь буруу гэж дүгнээд 20 сая төгрөгөөр торгосон.  Банкууд уг торгуулийг буруу шийдвэр гэж үзсэн учраас шүүхдэж байгаа асуудал.  Гэтэл энэ кэйсийг улс төрийн зорилгоор ашиглаад шимтгэл авах нь буруу, нэг хувийг буцааж олгоно гэх мэт ойлголт төрүүлэхээр оролдож байна. Банкуудын зүгээс шүүхийн шийдвэр албажиж ирээгүй байна. 

Мэдээж хэрэг дээд шүүхэд хандах гээд дараагийн процесс байгаа. Банкууд ялагдсан нь нэг хувийн шимтгэлийг буцааж олгоно гэсэн шийдвэр биш. Зээлдэгч шимтгэлээ буцааж авна гэвэл  иргэн бүр дээр шүүхийн процесс үүснэ гэсэн үг. Өнөөдөр дэлхий нийтээрээ зээлээс шимтгэл аваад явж байгаа. Шимтгэл авдаггүй ганц хоёр улс байдаг нь бүх банк нь улсынх, зээлийн хүү нь 30 хувь байдаг.

Шимтгэл, хураамжийг авч болно гээд хуулианд заачихсан. 30 жил хүртэлх хугацаанд зээл бүрийг хянах, шалгах, даатгуулах зэргээр зээлдэгчтэй холбоотой үйл ажиллагаа тасралтгүй явагдаж, зардал гардаг. Тэр бүх хугацааны зардлыг л нэг хувийн шимтгэлээр авдаг. Цаашдаа нэг хувийн шимтгэлийг авах нь буруу гэж дүгнэвэл зээлийн хүү нэмэгдэх сөрөг үр дагавартай. Энэ мэт учир шалтгаан, үндэслэлийг бүгд ойлгож байгаа ч улс төрийн оноо авах гэсэн үйлдэл болгоод байна” гэлээ.

Хэргийг сануулахад, Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас 11 банкнаас зээлдэгчийн төлж буй 0.5-1 хувийн шимтгэл нь тухайн зээлдэгчид зарцуулагдаж байгаа эсэх талаар шалгаж зээл үүсгэх харилцаа, зээлийн өргөдөл гэх мэт ажиллагаануудыг хийхэд гарах зардлын талаар тодорхой тооцоо судалгаа гаргаагүй, бодит зардалтай нь уялдуулахгүйгээр тогтоосон.

Тиймээс хэрэг бүртгэл нээж, улмаар “Аригбанк” ХХК, “ХААН банк” ХХК, “Худалдаа хөгжлийн банк” ХХК, “Тээвэр хөгжлийн банк” ХХК, “Хасбанк” ХХК, “Богдбанк” ХК, “Голомтбанк” ХХК, “Капитронбанк” ХК, “Төрийн банк” ХХК-иудын хууль зөрчсөн үйлдэлд тус бүр 20 сая төгрөгийн торгох шийтгэл оногдуулсан билээ.

Б.БАЯРТ

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй