Хонконгийн “South China Morning Post” хэвлэл “Яагаад Монголын “Гуравдагч хөрш”-ийн бодлого ОХУ-ын санааг зовоож байгаа вэ” гэх гарчигтай нийтлэл оруулжээ. Тус нийтлэлийг орчуулж хүргэе.
Украины дайн үргэлжилж үеэр ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путин 9-р сарын 3-нд Монголд айлчлахдаа хоёр гол зорилготой байсан. Зүүнээс санхүүгийн дэмжлэг эрэлхийлэх, мөн Монгол Улсын “гуравдагч хөршийн” бодлогыг тогтворжуулах. Ингэснээр Монголыг АНУ, Япон эсвэл НАТО-той ойртохоос сэргийлэхийг зорьж байв.
Эдгээр хоёр зорилгод хүрэх нь амаргүй юм. БНХАУ-ын дэмжлэггүйгээр санхүүгийн эх үүсвэр олох боломжгүй. Хэрэв санхүүгийн зорилтууд биелэхгүй бол Монголын гадаад бодлогыг тогтворжуулах нь илүү хүндрэлтэй байх болно.
Олон улсын хориг арга хэмжээнүүд Оросыг Монголоос улам бүр хараат байдалд оруулсан. Зөвхөн байгалийн баялаг төдийгүй БНХАУ-ын зах зээлд нэвтрэх тал дээр илүү хараат болжээ. Монгол Улсын газарзүйн болон эдийн засгийн байр суурь нь ОХУ-д хоригуудыг тойрон гарахад туслах, БНХАУ-тай худалдааны харилцааг хадгалахад чухал үүрэг гүйцэтгэх боломжийг олгож буй.
Путин айлчлалынхаа үеэр ОХУ, Монгол, БНХАУ-ын харилцааны ач холбогдлыг онцолж, тэдний иж бүрэн түншлэлийн үндэс суурь гэж тодорхойлсон. Тэрбээр гурван улсын анхны дээд түвшний уулзалт 2014 онд Тажикстаны нийслэл Душанбе хотод ШХАБ-ын чуулганаар болсон гэдгийг дурдсан юм.
Тэр цагаас хойш улс хоорондын харилцан ашигтай хамтын ажиллагааны бат бөх суурь бий болсон. Үүнд 2016 онд БНХАУ-Монгол-ОХУ-ын эдийн засгийн коридор байгуулах төлөвлөгөөнд гарын үсэг зурсан нь багтана. Энэ төлөвлөгөө нь ОХУ-ын Евразийн эдийн засгийн холбоо, БНХАУ-ын Бүс ба зам санаачилга, Монголын Талын зам төлөвлөгөөг нэгтгэхэд чиглэжээ.
Айлчлалынхаа үеэр Путин гурван талт хамтын ажиллагаанаас Монголын хүртэж буй ашиг тусыг онцолсон. 2023 онд Улаанбаатарын төмөр замаар ОХУ, БНХАУ хооронд тээвэрлэгдэж буй чингэлэг ачааны хэмжээ нэмэгдэж, 32.4 сая тонн хүрснийг дурдсан юм.
Гэсэн Путин эдгээр амжилтыг гурван талт хамтын ажиллагаатай холбосон.Тэрбээр Монголын амжилт нь БНХАУ, ОХУ-ын харилцан ашиг сонирхолтой нягт хэлхээстэй гэсэн юм. Путин харилцан ашигтай байдал нь шаардлагатайг онцолж, ОХУ, Монгол, БНХАУ-ын гурван талт хамтын ажиллагаа гурван үндэстэнд бүгдэд нь ашигтай нөхцөлд л хөгжинө болно гэдгийг цохон онцолжээ.
Путины өөдрөг байгаа хэдий ч гурван талт хамтын ажиллагааг бүрэн хэрэгжүүлэхэд чухал том бэрхшээлүүд бий. Түүхээс харвал туршид БНХАУ, Монголын харилцаа нь тийм ч сайн байгаагүй. Монгол Улсын гуравдагч хөршийн бодлого нь АНУ-ын нөлөөг бүс нутагт оруулах хандлагатай. Энэ нь БНХАУ-ын эргэлзээг төрүүлж, ОХУ-ын хийг дамжуулахад Монгол найдвартай зам гэж үзэхэд хүргэхгүй байгаа юм.
Үүнээс гадна БНХАУ улс хэд хэдэн ханган нийлүүлэгчтэй тул ОХУ-ыг тэргүүнд тавих шаардлагагүй. ОХУ-ын байгалийн хийн үнэ хямд, чанар нь илүү сайн байх шаардлагатай болно. ОХУ нь гурван орны хамтын ажиллагааг эрчим хүчнээс гадна өргөжүүлэх хэрэгтэй байж магадгүй. Гэхдээ Монгол гурван талт харилцаанд төвөгтэй хүчин зүйл хэвээр байна.
Путины айлчлалын хоёр дахь зорилго нь Монголын гуравдагч хөршийн бодлогыг хэрэгжүүлэх хурдцыг сааруулах явдал байв. Энэхүү бодлого нь дипломат харилцаагаа олон талт болгох, ОХУ, БНХАУ-аас хэт их хамааралгүй байх зорилготой. ОХУ Украинд хийж буй дайнаасаа болоод олон улсаас тусгаарлагдаж байгаа тул энэ бодлого улам чухал болж буй.
ОХУ-аас үзүүлдэг эдийн засгийн дэмжлэг нь Путиний Монголд нөлөөллөө хадгалах гол стратегийн нэг бололтой. Айлчлалынхаа үеэр Путин хэд хэдэн хамтын ажиллагааны чиглэлийг онцолж, ОХУ үнэнч байдлын хариуд Монголд эдийн засгийн ач холбогдолтой олон боломжуудыг санал болгож байгаа гэх утгатай зүйл хэлсэн. Тэрбээр Евразийн эдийн засгийн холбооны хүрээнд Монголтой чөлөөт худалдааны хэлэлцээр хийж байгаа талаар дурдсан юм. Энэ нь тус холбооны гишүүн орнуудад хийх Монголын экспортын хэмжээг нэмэгдүүлэх боломжтой.
Үүний зэрэгцээ Путин Монголын эдийн засгийн дэд бүтцэд ОХУ чухал үүрэг гүйцэтгэж байгааг дурдсан. Тухайлбал, Орос компаниуд Чингис хаан олон улсын нисэх буудлын түлшний хангамжийн ажилд оролцож,III дулааны цахилгаан станцыг өргөтгөхөд тусалж байна гэжээ. Ийм төслүүд нь ОХУ улс эдийн засгийн тусламжаар Монголын барууны орнуудтай хөгжүүлж буй харилцааг тэнцвэржүүлж, Монголыг өөрийн нөлөөллийн хүрээнд байлгахыг зорьж байгааг харуулж буй.
ОХУ ингэж хүчин чармайлтын гаргасан ч гэсэн Монгол гуравдагч хөршийн бодлогоо бүрмөсөн хаях магадлал бага. Хоёр хүчирхэг хөршөөр хүрээлэгдсэн, далайд гарцгүй улс болох Монгол нь гадаад харилцаагаа зөвхөн ОХУ, БНХАУ-аар хязгаарлах боломжгүй юм. Дипломат, эдийн засгийн түншлэлээ өргөжүүлэх нь тус улсын тусгаар тогтнол, эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангахад зайлшгүй шаардлагатай.
Монгол Улс барууны орнуудтай харилцаагаа өргөжүүлэх эрмэлзэл нь газарзүйн эмзэг байдлын илэрхийлэл юм. Тус улсын удирдлагууд ОХУ, БНХАУ-аас хэт их хамааралтай байх нь нөлөөлөлд автах, эсвэл мөлжлөгийн бай болж болзошгүй гэдгийг сайн мэднэ. Гуравдагч хөршийн бодлого нь Монголыг хоёр хөршөөсөө хараат байдлаа бусад дэлхийн хүчнүүдтэй хамтран ажиллаж тэнцвэржүүлэх боломжийг олгодог.
Гэсэн хэдий ч ОХУ-аас үзүүлж буй эдийн засгийн урамшуулал нь Монголын баруун зүгт чиглэх хурдцыг удаашруулах нөлөө үзүүлж магадгүй. Монгол Улс ОХУ-ын байр суурийг бүрэн дэмжихгүй нь тодорхой. Гэхдээ Москвагаас санал болгож буй эдийн засгийн ашиг тус болон хоёр орны урт хугацааны харилцаа нь Монголын Оросоос холдох хандлагыг удаашруулж магадгүй юм.
Монгол Улсын гадаад харилцаагаа өргөжүүлэхийг хязгаарлахыг оролдох нь олон улсын хуулийн хүрээнд эрх зүйн асуудал үүсгэнэ. Тухайлбал, НҮБ-ын Далайн эрх зүйн тухай конвенц нь Монгол зэрэг далайд гарцгүй улсад хөрш орнуудынхаа хилээр дамжин олон улсын худалдаа хийх эрхийг олгодог. Монголын гуравдагч хөршийн бодлогыг хэрэгжүүлэхийг сааруулах оролдлого гаргавал олон улсын эрх зүйн хүрээнд сорилттой тулгарна.
Путины Монгол дахь айлчлал нь ОХУ олон улсаас тусгаарлагдаад байгаа энэ цагт чухал хөршийндөө нөлөөллөө хадгалахыг эрмэлзэж буйг илтгэлээ. Путин Монголд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж, гадаад бодлогыг нь тогтворжуулахыг эрмэлзэж байгаа ч түүний хүчин чармайлт хүссэн үр дүнд нь хүрэхгүй байж магадгүй.
Монгол Улс дипломат харилцаагаа төрөлжүүлэх хүчин чармайлтаа орхихгүй ч ОХУ-ын эдийн засгийн урамшуулал нь өөрчлөлтийн хурдыг удаашруулж болзошгүй юм. ОХУ, БНХАУ, Монгол гурван талт харилцаагаа үргэлжлүүлэн чиглүүлэхийн хэрээр хүчний тэнцвэрт байдал, харилцан ашиг сонирхол нь тэдний хамтын ажиллагааны амжилтын түлхүүр болно.
Эх сурвалж: South China Morning Post
АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Eguur.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.
Га л уу дуурайж хөлөө хөлдөөвдөө
"Монголын гуравдахь хөршийн бодлогыг хөгжүүлэхийг сааруулах оролдлого гаргава л олон улсын эрх хүрээнд сорилттой тулгарна"
Олон улсын харилцааны хэм хэмжээг нарийнаар чандлан сахиулах нь манай гуравдахь хөршийн бод логоо хэрэгжүүлэх батлагаа болноо гэсэн үг юмаа даа!
Гуравдахь хөршийн бодлого бол манай ТУСГААР ТОГТНОЛЫН БАТЛАГАА гэдгийг өргөн олон түмэнд маш сайн ойлгуулах хэрэгтэй юмдаа !!!
САЙХАН ЯС АЯЖЭЭ БИТГИЙ ГУУЦ ЭНЭ УЛС ТУСГААР УЛС НЭГЭН ЦАГТ ХӨДСӨН ДЭЭЛИЙХЭЭ ХАНЦУЙГ ТАЙЛЖ БҮСЭНДЭЭ УЯН ДАВЖАА БИЕТЭЙ МОНГОЛ МОРИО ХӨЛӨГЛӨСӨН МОНГОЛ БААТРУУД МАХИР СЭЛМЭЭРЭЭ ДЭЛХИЙН ТҮҮХИЙГ БИЧИЖ ДЭЛХИЙГ ЧИЧИРГЭЖ ЯВСАН ХҮЧИРХЭГ ҮНДЭСТЭН ГЭДГИЙГ ДАХИН НЭГ САНУУЛЬЯ МАНАЙ ТӨР УЛС ХЭНТЭЙ НӨХӨРЛӨЖ ДИПЛОМАТ ХАРИЛЦАА ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЧИГЛЭЛЭЭР ХАМТРАН ХАРИЛЦАН АШИГТАЙ АЖИЛЛАХАА ӨӨРСДӨӨ ШИЙДНЭ.ХЭН НЭГЭН ӨДӨӨН ХАТГАГЧИЙН ҮГЭЭР ХАНАРДАГ ТОГТВОРГҮЙ УЛС БИШ МЭДТҮГЭЙ АЮУТУГАЙ АЙЖ ЯВ АМИНД ТАНЬ ӨЛЗИЙТЭЙ ШҮҮ
tegehguiee , delhiid 3 dahi hursh gej bhgui ! ene bol Elbegiin huuramch ugugdul , ter tusmaa 2 hurshiin dund busluurdsen manai ulsad 2 hurshuu tiireed garah ymarch gartsgui !
Гангаа бол "Орос эх оронч үзэлтэй" монгол хүн бнаа ! Одоо боль боль, монгол хүн "монгол эх оронч үзэлтэй " байх нь зөв шүү дээ,хө !
манийгаа зөв л ойлгосон бн.бид нар хойд кореа биш
Mnai ydarsan mgl oroniig oros hyatad 2 ezeleh gej uurtoi ashigtai geree hij bga blgui dee tamine mnaih zvger 2 tom gurenii togloom ni bolon shde mgl shig uildwer yu ch bhgui oron tamine
ТАНИЛТАЙ ХҮН ТАЛЫН ЧИНЭЭ БАЯЖИНА.ХӨГЖӨНӨ.ДЭЛХИЙН БҮХ УЛСУУДТАЙ ДИПОЛМАТ ХАРИЛЦАА. ХУДАЛДАА САЙН БАЙЖ.ЯМАР Ч УЛС ТУСГААР ТОГТНОЛОО ХАМГААЛЖ ЧАДАНА.ОРОС.ХЯТАД. АМЕРИК. ГЭХ МЭТ ДАВАРСАН ШУНАЛТАЙ ИХГҮРНИЙ ДЭЭРЭНГҮЙ ҮЗЭЛТЭНТГҮҮД МОНГОЛЫН ДОТООД АСУУДЛААС ХОШУУГАА ТАТ.САВРАА ТАТ!!!
Хийхиаа олж ядсан сэтгүүлчид.сэтгүүлчид нүдэнд таарснаа л шүүрч аваад найруулж орчуулаад л нийтлэхэд л ажил нь болдог
Ийм учраас орос мөхөх ёстой!!!! Орос мөхвөл монголчууд бид газар зүйн хувьд оросын тэврэлт багл�##�т, кольцо, бүслэлтээс с�##�ах болно. Ингэж байж Монгол дахин хүчирхэгжих болно. Мөнхийн хөрш гэдэг зохиомол тэнэглэлийн сэтгэлгээнээсээ с�##�ах цаг болсон. Хатуу ч гэсэн энэ үнэн шүү.
UMHII HYTAD HULGAICH YU HUTSNA BE? UMHII CHI UHEHED, MONGOL, OROS UURD MUNKH ZEREGTSEN ORSHSOOR BAIH BOLNOO.
Орос Хятад яагаад ч мөнхийн хөрш биш. Задрана бутрана хуваагдана. Монгол улс олон хөрштэй болноо
MUNHIIN 2 HURSH ULSTAIGAA HARTSAAGAA ULAM SAIJRUULAH ESTOI..BARUUNII TROLLUUDIIG HURDAN BARIVCHILJ ZAVAAN NATOGIIN ULSUUDIIN ELCHIN SAIDIIN YAMIIG HUUJ GARGA !! HILEE HAALTTAI BAILGAJ HOID SOLONGOS LUGAA ADIL DELHIIN HUCHIRGEG GUREN BOLNO
3 дахь хөрш гэж юу байхав дээ. Хөршөө давж харьцах харилцаа буюу Хөршийнхөө дайсантай хүзүүгээрээ тэврэлдээд байх хэрэггүй л дээ. Хөрш чинь дэлхийн бодлогыг тодорхойлж байна. Нэг нь НҮБын Аюулгүй зөвлөлийн байнгын гишүүн Цөмийн зэвсэгтэй асар их баялагтай ШУ тай улс. Нөгөө нь дэлхийн хамгийн том экспортлогч улс ийм �##�тан боломжоо ашиглаж чадахгүй тэнэгүүд биднийг дэлхийн улсууд шоолж байгаа шүү
Манай улс үйлдвэрлэл огт байхгүй улс шүү. Газрын баялаг ухаад зарна гэдэг чинь сармагчин ч хийж чадах ажил. Үхсний чинь өндөр технологи вэ? Нэг муу ганц нинжаа хүрз ломтой газар ухаад 30-40 метр гүн ухаад а лтны суд�##� олоод овоод олборлодог.