Сурвалжилга: Хотын зарим дүүргүүдэд тархсан өмхий үнэр хаанаас гарч байгааг албаныхан "мэдэхгүй" байна

Улаанбаатар хотод үе үе үнэртдэг өмхий, хүхэрлэг үнэр хаанаас гарч буйг сурвалжиллаа.

Сүүлийн үед 19-р хороолол, Яармаг, Баянбүрд орчимд илүүтэй үнэртэж буй уг үнэр хаанаас гарч байгаа талаар сурвалжлахад өнгөрсөн жилүүдийн адил албаныхан тодорхой мэдээлэл өгсөнгүй. Тэд үнэр юунаас гарч байгааг мэдэхгүй. Мэдэхээр шалгаагүй нь сурвалжилгын үеэр харагдав.

Харин нөгөө талд иргэдэд нийслэлийн зарим дүүрэгт тархсан уг өмхий үнэр асуудал болж, дулааны улиралд тэд цонхоороо агаар сэлгэх боломжгүйн дээрээс нь толгой өвдөх, дотор муухайрах, даралт ихсэх шинж тэмдгүүд илэрч буйг арга ядсан иргэд цахим орчинд бичсээр буй. Мөн иргэдээс энэ талаар тодруулах үеэр ихэнх нь дээрх шинж тэмдэг болон үнэр үнэхээр асуудал болж байгааг онцолсон юм.

-Хан-Уул дүүрэгт хүхэрлэг үнэр өдөр бүр үнэртэж байгаа бол Чингэлтэй дүүрэгт огт үнэртэхгүй байгаа гэв-

Ингээд сурвалжилгын эхэнд иргэдийн байр суурийг хүргэе.

Чингэлтэй дүүргийн иргэдээс өмхий үнэр үнэртэж байгаа эсэхийг тодруулахад хэд хэдэн иргэн “манай энүүгээр бол өмхий үнэртдэггүй” гэх хариултыг өгөв.

Сүхбаатар дүүргийн иргэдээс тодруулахад мөн л хэд хэдэн иргэн “Үнэр үнэртэж байгаа. Ихэнхдээ шөнө үнэртдэг байсан. Одоо бүр өдрөөр ч үнэртэж байгаа” гэх мэдээллийн бидэнд өгөв.

Мөн СБД-ийн 9-р хорооны иргэн:

-Цагаан сарын дараа нэлээд ойрхон зайтай үнэртэж байсан. Одоо арай зайтай ч үнэр нь бол хэвээрээ байгаа. Шөнөдөө цонхоо завсарлаад унтах үед өмхий үнэртэхээр гэр дүүрэн хүхэр шиг үнэртэй болчхоод нойрноосоо хүртэл сэрдэг. Гэрт байгаа бүх юманд үнэр нь шинэчихсэн байдаг. Нэлээд хурц, муухай үнэр байна лээ. Жилээс жилд үнэр бүр хурц, шингэцтэй, арай л муухай болоод байгаа юм шиг санагдаж байна.

Хан-Уул дүүрэгт харин бидэнтэй таарсан бүх хүн өмхий үнэрийн талаар нэлээд шүүмжлэлтэй ярьж байв. Иргэдийн ярианаас энэ дүүрэгт үнэр бүр их байгаа. Мөн иргэд нь хороондоо өргөдөл, гомдол тогтмол өгч байгааг сонсов. Ингээд иргэдийн яриаг хүргэе.

ХУД-ийн 23 дугаар хорооны иргэн:

-Эвгүй үнэр үнэртдэг. Хаанаас үнэртэж байгааг нь ёстой тааж мэдэхгүй юм. Манай энэ хавь өмнөх жилүүдэд зүгээр л байсан. Өдөртөө ажил дээр байж байгаад орой гэртэй ирэхээр л үнэртээд эхэлдэг. Тэгээд цонхоо хаалттай байлгадаг.

ХУД-ийн 19 дүгээр хорооны иргэн:

-Энэ өмхий ер нь байнга үнэртдэг. Миний мэдэхийн л 2-3 жил үнэртсэн. Аймар муухай үнэр одоо бол өдөр болгон үнэртэж байна. Ерөөсөө байнга үнэртдэг. Хүмүүс нэг арьс ширний үйлдвэр байдаг гэж яриад байсан. Тэрний өмхий үнэр үнэртээд байгаа гэж ойлгодог. Яг тэр арьс ширний үйлдвэртэй нь ойрхон байдаг айлуудын хүмүүс толгой байнга өвддөг гэдэг. Манайх арай зайтай. Тэгсэн ч цонхоо бол онгойлгодоггүй. Тэгээд нэг хэсэгхэн газар нэг салхины урсгал байдаг юм шиг байгаа юм. Яг тэр хавиар нь явахаар бүр аймар үнэртдэг.

ХУД-ийн 19 дүгээр хорооны иргэн:

- Муухай үнэр үнэртэж байгаа. Газар гэсээд ирэхээр нь энэ үнэр үнэртээд байдаг гэж боддог. Дээрээс нь хойно арьс ширний үйлдвэр байдаг болохоор тэрнээс бас муухай үнэр үнэртдэг. Энэ хавар бол өдөр болгон л үнэртэж байна. Манай энэ хавийн иргэд дүүрэгтэй маш их гомдол өгч, саналаа илэрхийлдэг. Тэглээ гээд тэр арьс ширний үйлдвэр нь нүүхгүй болохоор нэмэргүй байдаг юм шиг байна лээ. Оршин суугчид нь эсэргүүцэл нөгөө талаас нь тэрийг нь хүрээж авахгүй тэгээд л байж байдаг даа. Тэгээд одоо яах ч араггүй. Дүүрэг рүү хэчнээн мэдэгдэл өгөөд энийг зохицуулаад өгөөч. Яг арьс ширний үйлдвэрийн үнэр мөн үү. Хаанаас юу үнэртэж байгаа вэ. Хүхэр биш үү гэхээр ямар ч хариу байхгүй. Манай дүүргийн иргэд групп чатад бас энэ талаар байнга л ярьдаг. Бид өөрсдөө бол арьс ширний үйлдвэрийн үнэр, дээрээс нь бас хүхэрлэг үнэр үнэртэж гэж дүгнэж байгаа. Манай хороололд толгой өвдөж, даралт ихэссэн хүн олон бий. Тэгээд бид хүхэр үнэртэж байна гэж дүгнээд байгаа юм. Миний хувьд харьцангуй залуу хүн шүү дээ. Гэсэн ч оройдоо мөн ялгаагүй даралт ихсэж, толгой өвддөг. Ер нь энэ нийслэлийн хөрсний бохирдлоос болж хүний бие маш их бохирдож байгаа байх.

Өвөл бол нүүрсний утаанд юун ч мэдэгдэхгүй болохоор өмхий үнэр дарагдаад, хавар болмогц утаан байхгүй болж, энэ өмхий нь үлдээд байх шиг байгаа юм. Дээрээс нь утааны хүхэрлэг үнэр түрүү жилүүдийг бодвол энэ жил бүр арай л өөр болчихсон санагдаад байгаа.

ХУД-ийн 18 дүгээр хорооны иргэн:

-Муухай үнэр өдөр болгон үнэртэж байна. Шөнө дунд, өглөөгүүр байнга үнэртэж байна. Дотор муухайрна. Толгой өвдөнө. Бараг өглөө болгон толгой өвдөж босож ирж байна. Юунаас үнэртээд байдаг үнэр гэдгийг нь бол мэдэхгүй. Агаар, хөрсний бохирдол байх л гэж бодож байгаа.

ХУД-ийн 20 дугаар хорооны иргэн:

-Өмхий үнэртэж байгаа. Энэ 22-ын товчоогоор орж ирээд наашлахад үнэртдэг үнэр болов уу л гэж боддог. Тэр үнэр л салхины аясаар наашаа явдаг байх. Манайх цонх нээдэггүй болохоор гэрт байхад мэдэгдэхгүй. Гарахаар л үнэртэж байдаг юм.

Гэх мэдээллийг иргэд өглөө. Биднийг Хан-Уул дүүрэгт очиход өмхий үнэр тус бүсэд үнэртэж байсан юм. Харин дүүргийн иргэд ингээд байхаас өөр араггүй. Гэхдээ энэ арай л дэндүү байна гэх шүүмжлэлтэй байлаа. Ингэж нэг талд иргэд эсэргүүцлээ илэрхийлж, хүсэлт өгдөг ч нөгөө тал таг дүлий явсаар нийслэлчүүд юунаас гарч байгаа нь мэдэгдэхгүй өмхий үнэртэй хамт энэ хавартай золгоод байна.

Харин хүхэрлэг муухай үнэрийн талаар албан байгууллагуудын дийлэнх нь тайлбар мэдээлэл өгсөнгүй. Харин тайлбар өгсөн ганц нэг газар нь үнэр хаанаас гарч байгааг мэдэхгүй. Мэдэх боломжгүй гэх хариултыг өгсөн юм.

Бид эхлээд хүхрийн тархалт агаарт нэмэгдэж байгаа эсэхийг Нийслэлийн агаар орчны бохирдолтой тэмцэх газраас тодруулахад дараах хариултыг өгөв.

-Бид үнэрлэх байдлаар бол юу үнэртэж байгааг хэлэх боломжгүй. Манайх нийслэлд байрлах агаар орчны суурин харуул, явуулын станцууд дээр азот, хүхэр, тоосонцор зэргийг хэмждэг. Хүхэр ихэссэн гэдэг тоон мэдээлэл манай хэмжилтийн багажууд дээр хэмжигдээгүй байгаа. Харин цэвэрлэх байгууламжийн бохир дүүргүүдэд үнэртэж байна уу гэдэг асуудлыг Нийслэлийн эрүүл мэндийн газрын эрүүл ахуйн улсын байцаагчид болон Ус сувгийн удирдах газар хамтран шалгаж байгаа.

Уг мэдээллийн дагуу Ус сувгийн удирдах газраас тодруулахад, асуулт анхаарч, хариулт өгсөнгүй. Харин Нийслэлийн эрүүл мэндийн газарт очиж энэ талаар тодруулга мэдээлэл өгөх хүн байгаа эсэхийг тодруулахад, “Бүгд сургалтад явсан. Утсаар асуух боломжтой” гэж хариулсан ч мөн бидний асуултад эрүүл ахуйн улсын байцаагчид нь хариулт өгсөнгүй”

Харин Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер Ц.Төрхүү эвгүй үнэр төв цэвэрлэхээс гарахгүй байгаа талаар ийн мэдээлэл өгсөн.

-Иргэд төв цэвэрлэх байгууламжаас эвгүй үнэр үнэртэж байна гээд байгаа. Налайх дүүрэг хүртэл төв цэвэрлэх байгууламжийн үнэр гарахгүй. Эвгүй үнэртэй холбоотой анхны дуудлага Налайх дүүргээс бүртгэгдсэн. Үүний дараа Зайсан орчмоос, мөн 120 мянгат орчимд таагүй үнэр үнэртэж байгаа талаар мэдээлэл ирсэн.  Төв цэвэрлэх байгууламж 22-ын товчоонд байрладаг. Үнэр тархсан байршлуудаас 30 гаруй км-ийнзайтай. Цэвэрлэх байгууламжийн ойр орчмоос үнэр үнэртэж байгаа талаар ямар нэгэн дуудлага ирээгүй. Тухайн эвгүй үнэр Төв цэвэрлэх байгууламжаас үүсээгүй. Үнэр яг хаанаас гарч байгааг тодорхой мэдсэн зүйл алга гэсэн юм.

Мөн эвгүй үнэрийн талаар Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн сайд С.Одонтуяа дараах мэдээллийг өгсөн.

-Гуравдугаар сарын дундуур Улаанбаатар хотод муухай үнэр гараад байна гэх зүйл яригдсан. Манай улсад юунаас болж үнэр гараад байгааг тодорхойлдог багаж байдаггүй. Өнгөрсөн Засгийн газрын хуралдааны үеэр Улаанбаатар хотод багаж авах хүсэлт гаргасан. Ингэснээр юунаас болж үнэр гарч буйг мэдэх боломжтой. Ерөнхий сайд дэмжсэн учраас шийдэгдэхээр болж байгаа.

Тэгэхээр жил дараалан үнэртэж буй энэхүү эвгүй үнэрийг шинжилж судлахад албаныхан юу ч хийгээгүй. Хийдэггүй нь тодорхой болов. Үүнийгээ эцэстэй үнэр юунаас гарч байгааг тодорхойлох боломжгүй гэж хаацайллаа. Биднийг өмнөх жилүүдэд өвөл, хавар нийслэлд тархаж буй эвгүй үнэрийн талаар сурвалжилж, тодруулахад албаныхан мөн л хаалттай хэвээр байсан. Харин иргэд тус үнэрийг цооногоос гарч буй, арьс ширний үйлдвэрээс гэхчлэн өөрсдөө янз бүрээр таамагласаар байна.

Өмнөх сурвалжилгыг доорх линкээр орж үзнэ үү.

Д.ЖАРГАЛМАА

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй