Нэг дороос | Х.Булгантуяагийн ҮХЦ-ийн гишүүн О.Мөнхсайханаас татгалзах хүсэлт гаргасныг хүлээж авсангүй

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяагийн үйл ажиллагаа, Ерөнхий сайдыг огцруулах асуудлыг хэлэлцсэн 2025.10.17-ны өдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаан болон уг хуралдаанаас гарсан Ерөнхий сайдыг огцруулах тухай УИХ-ын тогтоол нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 1.2, 43.1, 70.1 дэх хэсгийг зөрчсөн эсэхийг тогтоолгохоор хандсан. Цэц энэ дагуу маргаан үүсгэсэн.

НЭМЭЛТ: 10:20

Үндсэн хуулийн цэцийн Их суудлын хуралдааны гишүүд хэлэлцэж УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяагийн Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн О.Мөнхсайханаас татгалзах хүсэлт гаргасныг үндэслэлгүй хэмээн үзлээ. Одоогоор Их суудлын 9 гишүүн хуралдаанд оролцож байна.

-Н.Номтойбаяр: Монголд дайн болоогүй байтал онц болон дайны байдал зарласан, түүнчлэн цэрэг хөдөлгөх шийдвэртэй холбогдсон маргааныг хянан шийдвэрлэх заалтаар хуралдаж байна-

НЭМЭЛТ: 10:08 ЦАГ

УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр мэдээлэл өглөө.

Үндсэн хуулийн цэцийн Их суудлын бүрэлдэхүүнд ашиг сонирхлын зөрчилтэй хүн байгааг бид эсэргүүцлээ. Г.Занданшатарыг УИХ-ын дарга байхад өндөр дүнтэйгээр хөлсөөр ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байсан хүн одоо Г.Занданшатарын өгсөн өргөдлийг хэлэлцээд суух тохиромжгүй. Хоёрдугаарт анхнаасаа буруу явлаа. Миний гарт ҮХЦ-д маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хууль байна. Үүний 23.3-ыг хараарай.

Үүнд: Онц болон дайны байдал зарласан, түүнчлэн цэрэг хөдөлгөх шийдвэртэй холбогдсон маргааныг хянан шийдвэрлэх бэлтгэл ажиллагааг 3 хоногийн дотор гүйцэтгэнэ гэж заасныг удирдлага болгон хуралдаж байна. Гэтэл Монголд ямар ч дайн болоогүй.

Мөн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч П.Сайнзоригийг гэрч гэж зарлалаа. Энэ нь УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхэд шууд халдаж байгаа хэрэг.

-Х.Булгантуяа: Томьёололдоо биш, Г.Занданшатар өөрийнх нь хүссэн шийдвэр гараагүй учир ҮХЦ-д хандлаа-

НЭМЭЛТ: 09:50 цаг

Үндсэн хуулийн Цэцийн Их суудлын хуралдаан завсарлалаа. Ингэхдээ мэтгэлцэгч талаасм оролцож буй УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяа Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн О.Мөнхсайханаас татгалзах хүсэлт гаргалаа.

Завсарласаны дараа Х.Булгантуяа хэвлэлд дараах мэдээллийг өглөө.

"Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулсны дараа тухайн үеийн Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх өөрөө хүсэлтээ өгсөн ч огцруулахдаа яг адилхан томьёоллоор санал хураалт явуулахаар С.Бямбацогт дарга горимын санал гаргаж, тэр нь дэмжигдсэнээр яг адилхан Үндсэн хуулийн зүйл заалтаар, үг үсгийн зөрүүгүй дэгийн зүйл заалтаар, Төрийн Байгуулалтын Байнгын Хорооны саналаар санал хураалт явуулъя гээд Г.Занданшатар дарга өөрөө санал хураалт явуулж байсан протокол нь олон нийтийн сүлжээнд бий.

Гэтэл адилхан санал хураалт явуултал өөрийнх нь хүссэнээр санал гараагүйгээс болоод ҮХЦ-д хандсан. Хэрэв Монгол Улсын Ерөнхий сайдыг огцруулъя гэдэг томьёоллоор санал хураагаад огцорсон бол намайг бас л ҮХЦ-д өгөх байсан. Энэ бол аль нэг томьёололтой нь зууралдаж байгаа биш, 111 гишүүнээс 71 гишүүн өөрийг нь огцруулахыг дэмжсэн тул УИХ-ын шийдвэрийг хүндэтгэхгүй, процесстой нь зууралдуулж байна гэж хувь хүнийхээ хувьд үзэж байна" хэмээсэн юм.

-ҮХЦ-ийн Их суудлын хуралдаан 9 гишүүний бүрэлдэхүүнтэй эхэллээ-

НЭМЭЛТ: 09:26 цаг

Үндсэн хуулийн цэцийн Их суудлын хуралдаан эхэлж байна. Их суудлын хуралдаан бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ буюу 9 гишүүнтэйгээр эхлүүллээ. Үндсэн хуулийн цэц дээр хэлэлцэх агуулгаар мэтгэлцэгч талууд мөн оролцож буй. Үүнд,

Хүсэлт гаргагч талаас Ерөнхий сайдын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, ЗГХЭГ-ын дарга С.Бямбацогт, ЗГХЭГ-ын дэд дарга Д.Цолмон, Ахлах референт Д.Төрбат, Хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор Д.Лүндэндорж

Мэтгэлцэгч талаас УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяа, УИХ-ын дэд даргын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, зөвлөх н.Гантөгс, УИХ-ын Тамгын газрын дэд дарга Ч.Ариунхур,

УИХ-ыг төлөөлж УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг, Н.Номтойбаяр, Г.Баасанжаргал, Ч.Номин, М.Мандхай, Ц.Сандаг-Очир, Б.Баярбаатар, А.Ундраа, Г.Тэмүүлэн нарын 12 гишүүн оролцож байна.

-ҮХЦ-ийн Их суудлын хуралдаанаараа Засгийн газрын хувь заяаг дэнсэлнэ-

Өнөөдөр /2025.10.22/ түүхэн өдөр.

Товчхондоо, Үндсэн хуулийн бус саналын томъёоллоор гүйцэтгэх засаглалаа огцруулсан гэж үзэж буй юм. ҮХЦ-ийн Их суудлын есөн гишүүн хэлэлцэх бөгөөд хуралдааны шийдвэр эцсийнх. УИХ зөвхөн танилцах үүрэгтэй.

Хэрэв Үндсэн хууль зөрчөөгүй гэж үзвэл:

• Засгийн газар бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцорч, дараагийн ЗГ-ын асуудал хөндөгдөнө

Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзвэл:

• Засгийн газар бүрэн эрх үргэлжлүүлэн хэрэгуүүлнэ
• Мөн УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяаг гишүүнээс нь эгүүлэн татах нөхцөл үүсэх юм.

Маргагч тал нь “УИХ-ын нийт гишүүний олонх уг саналыг дэмжсэн бол” гэж Үндсэн хуульд заасан тул саналын томьёолол заавал “Ерөнхий сайдыг огцруулахыг дэмжих” гэдгээр санал хураах ёстой гэдэг маргаан гарсан. Үндсэн хуульд 2019 онд орсон өөрчлөлтийн амин сүнс нь “Засгийн газар нь УИХ-ын итгэлийг хүлээсэн байх нь төрийн тогтвортой байдлын чухал нөхцөл бөгөөд ирц болон саналын квотыг өсгөсөн” гэжээ. Түүнээс биш саналын томьёоллын талаар Үндсэн хуульд заагаагүй гэж буй.

Гэхдээ процессын талаар нэг маргаантай асуудал үүсээд байна. Үндсэн хуулийн цэц их суудлын хуралдаанаа процессийн хуулиа зөрчин зарласан гэх маргаан. Тодруулбал, Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан шийдвэрлэх тухай хуулийн 24.3т хуралдааныг хамгийн багадаа 7 хоногийн өмнө зарлаж бэлтгэл ажил ханган хуралдуулах хуулийн заалттай. Гэтэл Цэц хоёрхон хоногийн дотор хурлаа зарлаж, талуудад бэлтгэл ажил хийх хугацаа өгөхгүй яаравчилсан. Энэ нь ноцтой зөрчил. ҮХЦ өөрөө хууль зөрчиж шийдвэр гаргана хэмээн тайлбарлаад буй юм.

-Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид-

Их суудлын хуралдаанд маргаан гаргасан тал ба Үндсэн хууль зөрчсөн гэгдэж байгаа талууд өөрсдийн итгэмжилсэн төлөөлөгчийг оруулна.

• УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяагийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч хуульч, өмгөөлөгч Б.Оюунбилэг
• Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр Ламжав оролцоно гэх мэдээлэл бий.

Мэдээллийн шууд дамжуулалтыг, ҮХЦ-ийн байрнаас зураглаач Б.Эрдэнэбаяр, сэтгүүлч П.Урнаа

Редакциас сэтгүүлч Ц.Тамир, О.Онон, зураглаач О.Улсболд, С.Боргил

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй