Жил цуглуулсан мөнгөө ЭХЭМҮТ-д хандивласан 15 настай Л.Энх-Баян: Сайн үйлсийн сан байгуулсан

Монголын үндэсний бөхийн холбоо сайн үйлсийн аяны хүрээнд "Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв"-д хандив цуглуулах барилдааныг зохион байгуулсан. Тус барилдааны үеэр "Сант" сургуулийн 10-р ангийн сурагч Л.Энх-Баян охин хоёр сая төгрөг болон 2000 ширхэг амны хаалтыг хандивласан юм.

Тэрбээр жилийн хугацаанд хэрэглээний зардлаа танаж, iPad авахаар хуримтлуулж байсан мөнгөнөөсөө хандивласан байна. Мөн Л.Энх-Баян цаашид сайн үйлсийн аян зохион байгуулахаар өөрийн нэрээр сан байгуулжээ. Түүнтэй ярилцсан ярилцлагаа хүргэж байна.

-Нэг ч гэсэн хүүхдийг эрүүл байгаасай гэж хоёр сая төгрөг, 2000 ширхэг амны хаалт хандивласан-

-Дөнгөж 15 настай охин сайн үйлсийн аян өрнүүлэхээр өөрийн нэрээр сан байгуулсан нь сонирхолтой санагдаж байна л даа. Анх яагаад сан байгуулъя гэж бодов?

-Томчууд хүүхдүүд биднийг "энэ амьдралын гэрэл гэгээ, ирээдүй болсон хамгийн нандин зүйл" гэж ярьдаг шүү дээ. Гэсэн хэдий ч зарим эцэг эхчүүд бодит байдал дээр хүүхдүүдээ ойлгож сонсдоггүй юм шиг санагддаг. Бүгд биш л дээ. Гэхдээ хүүхдүүд бид нэгнээ илүү ойлгох тал бий. Тиймээс нэгэндээ тусалж, хамтдаа ойлголцож, бие биеэ хамгаалж, дэмжихийн тулд сангийн үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн.

-"Энх-Баян" санг хэзээ байгуулав, мэдээж сан байгуулахад тусалж дэмжсэн хүмүүс олон байсан байх?

-Хамгийн анх сан байгуулах талаараа ээждээ хэлсэн. Ээж маань "гол нь чи хийх зүйлсээ мэдээд, өөрөө чадна гэж бодож байгаа бол" охиноо дэмжинэ гэж хэлсэн. Одоогоор "Энх-баян" сангаа байгуулаад нэг сар болж байна. Сайн үйлсийн аян өрнүүлдэг сан байгуулахын тулд албан ёсны бичиг баримт бүрдүүлэх шаардлагатай болсон. Энэ бүхэнд миний ээж тусалсан. Ямар ч байсан анхныхаа үйл ажиллагааг хийчихсэн байж байна.

- Анхны үйл ажиллагаагаа хийсэн гэж байна. ЭХЭМҮТ-д хандив өгсөн шүү дээ?

-Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд хандив цуглуулах барилдаан болсон. Тус эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж байгаа найзууд болон ах эгч, дүү нартаа туслахын тулд "миний хийх ёстой зүйл энэ юм байна" гэж бодсон. Тэнд эмчлүүлж байгаа хүүхэд бүхэн гэр бүлийнхээ гэрэл гэгээ нь байж таараа. Тиймээс нэг ч гэсэн гэр бүл хүүхдийг эрүүл, аз жаргалтай байлгахыг тулд хоёр сая төгрөг, 2000 ширхэг амны хаалт хандивласан. Өвлийн улирал учир томуу, томуу төст өвчний тархалт өндөр байгаа болохоор амны хаалт өгсөн. Миний амны хаалтыг зүүгээд нэг ч гэсэн хүүхэд ханиадаар өвчлөхгүй байгаасай гэж хүссэн нь тэр.

-Хоёр сая төгрөг бага мөнгө биш. Тэр тусмаа 15 настай хүүхдийн хувьд. Санхүүгээ хэрхэн бүрдүүлсэн бэ?

-Санхүүгээ өөрөө бүрдүүлсэн. Нэг жилийн хугацаанд цуглуулсан мөнгөнөөсөө хандивласан. Өдөр тутмын хэрэглээний мөнгөнөөсөө хадгалж цуглуулсан. Анх мөнгө цуглуулж эхлэхдээ өөртөө iPad pro max авах төлөвлөгөөтэй байсан юм. Ер нь би өөртөө iPad pro max худалдаж авахаас илүү хүүхдүүдэд хандив өгөх нь надад илүү аз жаргалтай санагдсан. Тиймээс хандив өгөхөөр шийдсэн.

-Анх тусалсан хүүхдээсээ "баярлалаа" гэх үгийг сонсоод хоёр өдөр марталгүй бодож явсан-

-Цаашдаа танай сангийн хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, зорилгын тухай?

-Ойрын хугацаанд манай сан үндсэн гурван ажил хийхээр төлөвлөсөн байгаа. Эхний ээлжид судалгаа хийхээр төлөвлөсөн. Энэ нь хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд хэрхэн эрхээ хамгаалуулж байгаа талаар судална. Тэдний эрх юун дээр зөрчигдөж байгаа эсэхийг судалж хөгжингүй орнуудтай хариуцуулна гэсэн үг. Хөгжингүй орны хүүхдүүдийн хүсэл зорилго, нийгмийн оролцоог өөрийн улсын хүүхдүүдтэй харьцуулж судлахаар төлөвлөсөн. Судалгааны үр дүнгээр "манай улс хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд хэр ээлтэй улс вэ" гэдгийг тодорхойлж болох байх. Хоёрдугаарт, судалгааныхаа үр дүнд үндэслээд "хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг ялгаварлахгүй" байх хөдөлгөөн" өрнүүлье гэж бодож байгаа. Ихэвчлэн манай үеийн хүүхдүүд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд хараад удаан хугацаагаар ширтээд байдаг. Энэ нь тэдэнд тухгүй сэтгэгдэл төрүүлдэг. Тиймээс хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдтэй эрх тэгш, энгийн харьцахыг уриална.

-Сүүлийнх нь?

-Хүүхдийн эрхийн гарын авлага гаргахаар төлөвлөж байгаа. Хүүхдүүд бид өөрсдийнхөө эрхийг мэдэхгүй бол хамгаалж чадахгүй. Эрхээ мэдэхгүйгээсээ болж хүүхэд хүчирхийлэлд өртөх эрсдэл үүснэ. Тиймээс тэдний эрхийг мэдүүлж, эрхээ хамгаалуулахын тулд хэнд хандах ёстой зэрэг суурь мэдлэгийг өгөхийг зорьж байгаа. Номоо хүүхдүүд ойлгоход хялбар зурагт ном гаргахаар төлөвлөсөн. Гарын авлагаа хэвлүүлээд бүх хүүдүүддэд үнэгүй тараана гэж бодож байгаа.

-Анх яагаад хүүхдүүдэд тусалъя гэсэн бодолтой болсон бэ?

-Манай аав, ээж хүнд тусалж бай, хүнийг битгий ялгалгүй харилцаа үүсгэх хэрэгтэй гэж захиж хүмүүжүүлсэн. Бага байхдаа байрныхаа гадаа тоглодог байсан юм. Тэгэхэд манай байранд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд байдаг байсан. Тухайн үед жаахан хүүхэд байсан учраас тэр хүүхэд рүү удаан ширтсэн. Тэгтэл аав нь надад хандаж "битгий удаан ширтээрэй, найз чинь эмзэг хүлээж авдаг шүү" гэж хэлсэн нь санаанаас огт гардаггүй. Байрны хүүхдүүд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэдтэй сайн харилцаатай биш бүгд л удаан ширтээд, өдсөн хандлага гаргадаг байсан. Тэр цагаас хойш өөрсдийгөө хамгаалж чадахгүй, зарим нь илэрхийлж чадахгүй учраас би тэдэнд тусалж тэдний эрхийг хамгаалах ёстой юм байна гэсэн бодол тээсэн.

-Анх хүнд яаж тусалж байсан аа одоо сандаг уу?

-Нэг өдөр байрныхаа гадаа салхилж байтал өнөөх хөгжлийн бэрхшээлтэй найз маань тэргэнцрээсээ уначихсан юм. Би сандарч очоод арай хийж босгосон. Учир нь надаас том биетэй хүүхэд байсан. Тухайн үед тусалсан хүүхдээсээ "баярлалаа" гэдэг үгийг сонсоод хоёр өдөр марталгүй бодож явсан. Өөрийгөө хоёр өдөр тийм аз жаргалтай байна гэж бодоогүй. /инээв/

-Анх найздаа туслаад "баярлалаа" гэдэг үгийг сонсоод хоёр өдөр марталгүй явж. Сая жилийн хугацаанд цуглуулсан мөнгөө хандивлахад ямар мэдрэмж төрсөн бэ?

-Би чадлаа гэж бодсон. Миний өгсөн амны хаалтыг эмнэлгийн ажилчид ганц ч гэсэн өдөр хэрэглээд ханиадны эрсдэлээс өөрсдийгөө хамгаалж чадвал миний хүсэл биелэх нь тэр. Өөрөө бага байхдаа ЭХЭМҮТ-д хэвтэн эмчлүүлж, мэс засалд хүртэл орж байсан. Намайг эмчлүүлж байхад амны хаалтаас эхлээд шархны наалт, боолт зэрэг нь дуусчихсан байдаг байсан. Тиймээс эцэг эхчүүд нь ойролцоо эмийн сангууд руу гүйх шаардлага үүсдэг. Миний өгсөн хоёр сая төгрөгөөр ядаж ганц өдөр ч гэсэн тэд шархны боолтод эмийн сан руу явах шаардлагагүй болсон нь миний хувьд том амжилт. Тиймээс өөрийгөө чадсан гэж бодож байгаа.

-Орчуулга хийж дараагийн ажлынхаа мөнгийг олно-

-Цаашид сангийнхаа үйл ажиллагааг томруулах, магадгүй орон нутгуудад салбар байгуулах бодол бий юу?

-Миний хүсэж байгаа зүйл бол бидэнтэй хамт өсөж торниж буй хүүхдүүд ганц өдөр ч болтугай аз жаргалтай, эрх нь зөрчигдөхгүй байгаасай гэж хүсэж байгаа. Манай улс том газар нутагт цөөхүүлээ амьдардаг учраас хөдөөгийн алслагдсан сумуудад эрүүл мэндийн болон бусад төрлийн үйлчилгээ хүрэхгүй байх магадлалтай. Тиймээс тэдэнд ойртсон ажил хийнэ. Гэхдээ одоогоор яаж хийхээ хараахан мэдэхгүй л байна /инээв/.

-Хийхээр төлөвлөж байгаа ажлуудынхаа санхүүгийн асуудлыг хэрхэн шийдэх вэ?

-Судалгааны ажилд хөрөнгө мөнгө бага орох байх. Ном хэвлүүлэх болон уриалга хөдөлгөөн өрнүүлэхэд тодорхой хэмжээний мөнгө хэрэгтэй. Тэр мөнгөө өөрөө олохыг хичээж байгаа. Сая хандивласан мөнгөнөөс ₮200 мянга орчим үлдсэн. Түүн дээрээ нэмж хуримтлуулна гэж бодож байна. Мөн хэлний мэдлэгээ ашиглаад орчуулга хийх болон бага ангийн хүүхдэд хичээл заах зэрэг ажил хийж төсвөө бүрдүүлнэ. Миний насны хүүхдүүдэд өөр ажил хийгээд мөнгө олох боломж бага шүү дээ. Тиймээс өөрт байгаа боловсролоо ашиглах байх.

-Үеийн найзууд нь хэр зэрэг дэмжиж байна?

-"Сая хандив өгснийг чинь мэдээнээс хараад чамаар зөндөө их бахархлаа" гэх мэт урмын үг их хэлсэн. Түүнээс гадна манай гэр бүл ойлгож, дэмжиж тусалдаг учир том түшиг болдог.

-Ярилцлагынхаа төгсгөлийг зочиндоо үлдээе. Үеийнхэндээ болон дүү нарт хандаж уриалга хэлэх байх?

-Нэгнийгээ сонсож, ойлгож асуудлыг нь шийдэж тусалдаг байгаарай гэж хэлмээр байна. Хүүхдийн эрх ямар нэгэн ашиг хонжоо, сонирхлоос үргэлж дээгүүрт тавигдах ёстой. Тиймээс өөрсдийнхөө болон найзуудынхаа төлөө дугарч, эрхээ эдэлж, үүргээ биелүүлдэг байя гэж уриалмаар байна. Хэрэв томчуудаас айж өөрсдийн эрхээ эдэлж чадахгүй байгаа бол манай сан руу холбогдоорой, би туслахад үргэлж бэлэн гэж хэлмээр байна.

Сэтгэгдлээ илэрхийл

Share Tweet