Г.Батцэнгэл: Ж.Оджаргал захирал Баянхонгорын хүн, энэ “Эрдэнэ Монгол”-той хамтрах гол шалтгаануудын нэг

Баянхонгор амгийн Шинэжинст сумын нутагт байрлах, Баянхөндийн алтны ордын ашиглалтын лицензийг “Эрдэнэ Монгол” ХХК эзэмшдэг. Гэвч төслийг хэрэгжүүлэхэд нутгийн иргэдийн эсэргүүцэлтэй тулсаар ирсэн. Харин нэгдүгээр сард “Энержи ресурс” компани “Эрдэнэ Монгол”-д 40 сая ам.долларын хөрөнгө оруулж, Баянхөндийн төслийн 50 хувийг эзэмшихээр болсон.

Энэ хүрээндээ Шинэжинст сумын иргэдтэй “Энержи ресурс”, “Эрдэнэ Монгол” компанийн удирдлагууд дөрөвдүгээр сарын 21-ний өдөр уулзсан юм. Өдөрлөгийн тэмдэглэлийг энд, шууд дамжуулалтыг энд дарж үзнэ үү.

Уулзалтын дараа “Энержи ресурс” компанийн Гүйцэтгэх захирал Г.Батцэнгэлтэй товч ярилцсан юм.

Өнгөт, үнэт металын салбарт хөл тавья гэж 4-5 жилийн өмнө шийдсэн

-Баянхөндийн төсөл төвөгтэй нөхцөл байдалд удсаны дараа “Энержи ресурс” хөрөнгө оруулахаар боллоо. Ямар хугацааны өмнөөс танай компани эл төслийг судалж, яриа хэлэлцээг эхлүүлсэн бэ. “Эрдэнэ Монгол”-ыг болон Баянхөндийн төслийг сонгосон гол шалтгаан юу вэ?

-“Энержи ресурс” бол 2005 онд байгуулагдсан үндэсний уул уурхайн компани. 2008 онд “Ухаа худаг” төслийг амжилттай хэрэгжүүлсэн. Энэ төслийн хүрээнд 15 сая тонн нүүрс баяжуулах үйлдвэрийг Монголд анх удаа байгуулсан. Нүүрсийг баяжуулан, нэмүү өртөг шингээн экспортолж буй цор ганц аж ахуйн нэгж.

Нөгөө талаас цахилгаан станц, усан хангамж, зам харгуй гээд дэд бүтцийн салбарт ч ажилласан туршлагатай. Хоёр нүүрсний уурхай ажиллуулдаг: Баруун наран, Ухаа худаг. Ухаа худаг 2009 оноос, Баруун наран 2012 оноос хойш үйл ажиллагаа явуулж байна.

Компани бүр бизнесээ тэлэх, өсөж дэвжих бодлого баримталдаг. Бид нүүрсний салбарт үйл ажиллагаа эрхэлж ирсний хувьд өнгөт, үнэт металд хөл тавья гэж ярьж ирсэн. Ирээдүйд зэсийн хэрэглээ нэмэгдэнэ, Монгол Улс ч тодорхой хэмжээнд зэсийн орд нээн илрүүлэх, хайгуул хийх шаардлага байгааг бодож үзсэн.

Компанийн удирдлагын түвшинд ярилцаад эхний ээлжид алт юм уу зэсийн төсөл эхлүүлье гэдэг шийдвэрийг 4-5 жилийн өмнө гаргасан байсан. Энэ хүрээнд маш олон төслийг судалсан.

Харин “Эрдэнэ Монгол” хоёр жилийн өмнө бидний анхааралд өртсөн. Тайлан мэдээллээ тавьдаг, Торонтогийн болон Монголын хөрөнгийн бирж дээр бүртгэлтэй, нээлттэй хувьцаат компани шүү дээ.

Нөгөө талаас Баянхонгор гэдэг нутаг дэвсгэр ч нэг шалтгаан нь болсон болов уу. “Энержи ресурс”-ийн томоохон хувьцаа эзэмшигч нь MCS групп. MCS группийн үүсгэн байгуулагч Ж.Оджаргал захирал бол Баянхонгорын хүн. Иймд Баянхонгорт далайцтай төсөл хэрэгжүүлэх сонирхолтой байсан байх.

“Эрдэнэ Монгол”-ын удирдлагуудтай 2023 оны нэгдүгээр сарын 10-нд анхны гэрээгээ байгуулсан. Энэ гэрээний хүрээнд бид 40 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийнэ. Баяжуулах үйлдвэр, дэд бүтэц барих чиглэлд зарцуулна. Улмаар төслийн 50 хувийг “Энержи ресурс” эзэмшинэ. Ийм стратегийн түншлэлийн хэлбэрээр ажиллахаар болоод буй.

“Эрдэнэ Монгол” дээр ямар асуудал байсан нь ил тод

-Хөрөнгө оруулалтыг гурван үе шаттай хийхээр тохирсон байсан. Өмнө нь “Эрдэнэ Монгол”-ын хийсэн байсан бичиг цаас, зураг төслийн ажлыг “Энержи ресурс” орж ирснээр дахин хийх шаардлага байгаа юу?

-Нээлттэй хувьцаат компанийн хувьд ямар гэрээ, хэлэлцээр хийснээ “Эрдэнэ Монгол” нээлттэй мэдээлж ирсэн. Энэ хүрээнд бидний түншлэлийн тухай мэдээлэл ч ил тод тавигдсан байгаа. 40 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт гурван үе шаттай хийгдэнэ.

Эхний 4 сая нь гэрээ зурагдсанаас хойш хийгдэх ёстой байсан. Нэгдүгээр сардаа багтаад хийгдсэн байгаа.

Дараагийн 5 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт нь уул уурхайн төлөвлөлт, баяжуулах үйлдвэрийн зураг төслийг техникийн талаас нягталж, баталгаажуулах, зарим дутуу үлдсэн гэрээний заалтуудаа эцэслэсний дараа хийгдэх тохироотой байсан. Тэр асуудлууд шувтраад дуусаж байгаа. Дөрөвдүгээр сардаа багтаад энэ хөрөнгө оруулалт хийгдээд явна.

Үлдсэн 30 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт барилгын тоног төхөөрөмж захиалагдах үед хийгдээд явна. Нэг их удахгүй, долоо, наймдугаар сардаа багтана гэж харж байгаа.

Шинээр зураг төсөл хийх ажил байхгүй. Бидний хөрөнгө оруулагчдынхаа өмнө хүлээсэн үүрэг бол бүх бичиг баримтыг нягталж судлах. Зураг төслөөс гадна компанийн бусад үйл ажиллагааг ч ярьж,  хянаж, тохиролцож байгаа. Ингэхэд ямар нэг суудал гараагүй. Орон нутагтай хамтран ажиллах төлөвлөгөө боловсруулах хүрээндээ ч бид ийн Шинэжинст суманд нээлттэй өдөрлөг хийж байна.

-Өдөрлөгийн уур амьсгалыг ажиглахад нутгийн иргэд таныг шинэ захирал гэдгээр нь онцгойлж байна. Харин “Хамтрах гэж буй “Эрдэнэ Монгол” компани чинь ийм, ийм асуудал үүсгэсэн. Эдгээрийг шийдэхгүй бол төслийг хэрэгжүүлнэ гэх утгагүй” гэдэг байр суурийг илэрхийлж байлаа. Ер нь “Энержи ресурс”-ийг орж ирэхээс өмнө үүссэн, одоо заавал шийдвэрлэх ёстой асуудал байгаа гэж харж байна уу?

-Ямар асуудал байсан нь ил тод, ойлгомжтой байсан.

Бид нээлттэй, ил тод зарчмаар ажилладаг компани тул энэ хүрээнд газар дээр нь очъё, сонсъё гэж зорьсон. Хэлэлцүүлгийн үеэр ч үүнийгээ хэлсэн. Хатуу үг байсан ч хамаагүй сонсмоор байна, иргэд нь өөрсдөө яриг гэж. Монгол хүн байна, хүн хэлээрээ мал хөлөөрөө гэгчээр ойлголцъё гэж ирсэн.

Мэдээж зарим хүн эмоцоор, хүчтэй үг ашиглаж, үзэл бодлоо илэрхийлсэн. Би бүх зүйлийг сонсож суусан. Сүүлд нь хурлаар яригдсан зүйлсийг базаж, яаж зөрчлийг арилгах вэ, яаж хамтдаа хөгжих, урагшлах вэ, орон нутагтайгаа ойлголцож хамтран ажиллах нь хамгийн чухал гэдгийг ярьсан.

Ер нь хариуцлагатай уул уурхайг хэрэгжүүлж ажиллана гэдэгт хоёр талаасаа ойлголцсон байгаа.

Бид шороон орд руу хэзээ ч орохгүй гэж шийдсэн

-“Энержи ресурс” Баянхөндийн төслийг байгаль орчинд нөлөөлөх эрсдэл хамгийн бага учраас сонгосон гэсэн нь анхаарал татлаа. Эсрэгээрээ энэ бүс нутагт хамгийн хүнд нөхцөл үүснэ гэж хараад байгаа. Үүн дээр?

-Ямар ч төсөл байгаль орчинд нөлөөлдөг. Зөвхөн уул уурхай биш, зам харгуй барьсан ч тэр. Томоохон стратегийн бүтээн байгуулалт бүр л байгаль орчинд нөлөөлдөг.

Гол нь үүсэж болох асуудлыг хэрхэн шийдэх вэ, эрсдэлийг хамгийн бага хэмжээнд яаж барих вэ гэдэг нь л чухал. Миний жишээлж дурдсанчлан, Бороогийн алтны үйлдвэр олон жилийн өмнөөс ажиллаж байгаа. Уурхайг тойроод мал бэлчиж, иргэд нь газар тариалан эрхэлж байгаа. Харин бидний ашиглах нь энэ үйлдвэрийн технологитой ер адилхан.

Хаалттай ган сав дотор хүдрийн биетээс алтны агууламжийг цианит натрийн тусламжтай уусгаж, салгаж авна. Өөр технологи бүхий үйлдвэрүүдтэй харьцуулахад бодис асгарах, мал амьтан өртчих эрсдэл хамгийн бага. Хэн нэгэн хүчээр технологийн сав руу нь амьд амьтан хийчихгүй л бол хорт бодистой контактад орох эрсдэл үүсэх ёсгүй.

Технологийн хувьд олон газар хэрэгжсэн, хаалттай, тусгай байгууламжид үйлдвэрлэлийн процесс нь явагдах төсөл.

“Энержи ресурс” өмнө нь олон алтны төслийг судалсан. Манай компанийн хувьд шороон ордонд орохгүй гэж хатуу шийдсэн. Шороонд орд “гай болж” гол горхио дагаад оршиж байдаг онцлогтой.

Энэ ордын тухайд 100-200 метрийн гүнд буй кварцын биед шигдсэн алтны ширхэгэнцрүүд. Усны зарцуулалт ч хамгийн бага. Шороон ордтой харьцуулшгүй бага зарцуулалттай гэсэн үг. Энэ утгаар хариуцлагатай уул уурхайн жишгийг тогтоосон төсөл болох болов  уу гэж бодож байгаа.

 Би аймаг, сумын удирдлагуудтай ч уулзаж байхдаа үүнийг хэллээ. Зөвхөн “Энержи ресурс” юм уу “Эрдэнэ Монгол”-ыг төлөөлж буй хэрэг биш юм. Монголын аж ахуй нэгж аливаа уул уурхайн төслийг дэлхийн жишигт хийж, хэрэгжүүлж чадна гэдгийг харуулах том үүрэг хариуцлага тээж яваа. Бид буух эзэнтэй, буцах хаягтай. Тиймд түрүүнд хэлдгээр, алтыг нь аваад авдрыг нь хаяхгүй. Нутгийн иргэдэд төслөөс орж ирэх шууд үр өгөөж нь юу байх вэ. Сум орон нутгийн төсөвт орох орлого юу вэ. Мөн шууд бус нөлөөллөөр орон нутгийн жижин дунд бизнесүүд хэрхэн хөгжих вэ. Энэ мэт асуудлуудад бид нээлттэй, хариуцлагатай хандана. Ийм арвин туршлагатай.

Шинэжинст сумын тухайд цагаан ямааны ноолуурын брэндийг оюуны өмчөөр бүртгүүлсэн байдаг юм байна. Бид энэ бизнесийг хөгжүүлэхэд менежментээр нь тусалж, зах зээлд гаргах, үнэ цэнд хүргэх боломжоор хангаж чадна. Өчигдөр Эхийн голоор очлоо. Тэнд 11 өрх газар тариалан эрхэлж, амьдралаа залгуулдаг юм байна. Энэ туршлага дээр нь үндэслээд, аймгийн түвшинд, цаашлаад аймгаас гадна бусад аймаг, хот руу экспортлох боломжтой бизнес болгон өргөжүүлэх боломжтой гэж харсан. Газар тариалангаа малчид биднээс илүү хийнэ. Гол нь менежмент, санхүүжилт. Бид үүн дээр тусалж чадна.

Мянга сонсохоор нэг үз гэдэг. Цаашдаа ч гэсэн энэ аяллынхаа үр дүнг багаараа хэлэлцэж, яг хөрсөн дээрээ буусан төлөвлөгөөг боловсруулан хэрэгжүүлж, буцаагаад иргэддээ тайлагнаад явна гэж харж байна.

-Өдөрлөгийн турш иргэдийн асуултуудад хариулт өгсний эцэст хамгийн гол асуудлыг та юу гэж харав. Ямар мэдрэмж төрсөн бэ. Говийн малчдад тулгамдаж буй гол асуудлыг та өөрөө хэр сайн ойлгосон бэ?

-Манай компани говийн бүсэд л үйл ажиллагаа явуулдаг. Яг л ижил асуудлууд байна. Мэдээж дэлхийн дулааралтай холбоотой усны ундарга багасах гэх мэт олон асуудал байдаг.

Бидэнд гүний усны хайгуул хийж байсан өргөн туршлага бий. Зөвхөн үйлдвэржилтийн усыг хангах биш, малчдын худгийг яаж сэргээх вэ гэдэг дээр ч ажиллах боломжтой. Шинэжинст сумын усны эх үүсвэр эрдэсжилт ихтэй юм байна. Өмнөговийн Цогтцэций өмнө нь яг ийм байсан. Одоо эрдэсжилтийг багасгасан тул Цогтцийнхэн ДЭМБ-ын ундны усны стандартыг хангасан ус ууж байгаа. Эрдэсжилт багатай, стандарт бүхий нэг литр усны өртөг 10 төгрөг. Харин иргэдэд 2 төгрөгөөр очдог. Зөрүүг нь манай компани санхүүжүүлдэг.

Уул уурхайн төслийн өөрийнх нь үр өгөөж дэд бүтэц, усан болон цахилгаан хангамжаа давхар тэтгэж, дэмжээд явдаг. Төсөл өөрөө өртгийг нь шингээх бяртай байдаг гэх үү дээ.

-“Энержи ресурс”-ийн гол хувьцаа эзэмшигч бол MCS групп. Харин MCS жил ирэх бүр бүх салбарын бизнест хөл тавьж, хүч нөлөөллөө бататгах амбиц хэрэгжүүлж буй хэлбэр энэ мөн үү?

-Тэгж харах нь хувь хүний баримталж болох нэг өнцөг л байх. Бидний хувьд ямар нэг элдэв амбиц байхгүй. Бизнесийн төслүүдийг бодитойгоор хэрэгжүүлээд явъя л гэж байгаа. Харилцаа холбооны салбарт (Unitel, Univision) адилхан л өрсөлдөж байгаа. Инженерингийн хэдэн компани бий. Улсын буюу уул уурхайн томоохон төслүүдийн цахилгаан эрчим хүчний асуудлыг шийддэг. Монголд цахилгаан станц барьчих бяртай компани олон бол биш байх. Баянхонгорыг төвийн эрчим хүчтэй холбосон компани бол MCS шүү дээ, өөрсдөө санхүүжүүлсэн. Дараа нь улсын төсвөөс мөнгөө 5-6 жил болж байж олж авсан.

Бид санхүүжилтийг босгож, бүтээн байгуулалтыг хийж чаддаг компани.  

Зарим нэг бизнесээсээ бол гарсан. Жишээ нь “Спирт бал бурам”. Би өөрөө ч энэ компанид ажиллаж байсан. Шингэн хүнсний бүтээгдэхүүний зах зээлээс гарсан, хувьцааг нь АПУ авсан. АПУ энэ чиглэлдээ амжилттай дагнан ажиллаж байгаа.

Бид Монголдоо бизнесийг дэлхийн жишигт хийж хэрэгжүүлэхийн төлөө, гадаадын түншүүдтэй өргөнөөр хамтарч ажилладаг. “Кока кола”-г 2001 онд франчайзингийн эрхээр оруулж ирсэн. 20 гаруй жил түншилж, амжилттай энэ төслөө хэрэгжүүлээд явж байгаа. “ШангриЛа” төслийг ч мөн тэгж хэрэгжүүлсэн. Дэлхийн стандартын таван одтой зочид буудал барина, давхар оффис, худалдааны төв байгуулна гэдэг аялал жуулчлалд том хувь нэмрээ оруулах бөгөөд өртөг нь 600 гаруй сая ам.доллар болсон. Амаргүй, хүнд. Хүн л юм хойно, хүнд хэцүүг зорьдог. Энэ нь юм, юм руу ороод байгаа мэт харагдаж магадгүй.

Eguur News-ийн томилолтын баг асуудлыг хараат бусаар сурвалжлахаар Баянхонгор аймгийн Шинэжинст суманд ажилласны хүрээнд төслийн хөрөнгө оруулагч талаас авсан ярилцлагуудыг хүргэж байна.

"Эрдэнэ Монгол" ХХК-ийн Дэд ерөнхийлөгч А.Билгүүнтэй ярилцсаныг энд дарж уншина уу.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй