Ерөнхийлөгчийн тоглолт: Оффшороос мөнгө ОРЖ ИРСЭН, ИРЭЭГҮЙ

-ЕРӨНХИЙЛӨГЧИЙН ҮГ ТОГТООЛЫН ТӨСЛӨӨСӨӨ ЗӨРӨВ-

“Өрх бүрд олгох нэг сая төгрөгийн санхүүжилтийг хуулийн байгууллагын шалгалт, холбогдох бусад арга хэмжээний хүрээнд оффшор бүсээс татагдан УЛСЫН ОРЛОГОД ШИЛЖСЭН хөрөнгийн эх үүсвэрээр шийдвэрлэсүгэй”. Энэ бол Ерөнхийлөгчийн өргөн мэдүүлсэн УИХ-ын тогтоолын төсөл. Эндээс “Улсын орлогод шилжсэн мөнгө байгаа. Тэр мөнгөө өрхүүдэд тараая” гэдэг агуулга уншигдаж байгаа юм. Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар “Оффшороос ямар ч мөнгө орж ирээгүй” гэж жиргэсэн. Тэд хоорондоо байнгын толхилцдог,субьектив хандлагатай улс. Тиймээс ч Ерөнхийлөгч Х.Баттулгыг өчигдрийн /2021.01.10/ярилцлагаараа тогтоолын төсөлдөө тусгасанчлан “Орж ирсэн мөнгө байгаа” гэх агуулгаар мөс хагална гэх хүлээлт үүсэв.

Гэвч тэгсэнгүй. “Оффшороос орж ирэх мөнгийг төсөв рүү оруулахгүйгээр тусдаа данс нээе гэсэн санаа” гэх агуулга ярив. Ингэж анхлан суралцагчтай хийсэн Ерөнхийлөгчийн яриа “авах юмгүй” болж өнгөрөв. Энд Ерөнхийлөгч рүү ирэх шүүмжлэлийг МАН-ын пиарчин Н.Дэмбэрэл рүү хөрвүүлж сошиал хөөс үүсгэх Херо Б.Баатарын санаа явж байж болох. Нөгөө талд Ерөнхийлөгч тогтоолын төсөл санаачлах нь Үндсэн хуулийн зөрчил гэх том маргааныг ч орхиё.

-С.БАЯР, Ч.ДАВААНЯМ, С.БАЯРЦОГТ НАРААС ХУРААХ МӨНГӨНИЙ ХЭМЖЭЭ 12.8 ТЭРБУМ-

Гол нь, оффшороос орж ирсэн мөнгө байгаа юу? Зарим эх сурвалжууд “Өрхүүдэд 1 саяар тараачих хангалттай мөнгө нууцлалын зэрэгтэй орж ирсэн” гэж буй нь ямар учиртай вэ. Гэх зэрэг хачирхалтай асуулт үүсэв.

Сэтгүүлч Б.Мөнхбаясгалан “Гурван оффшорчныг шоронд хийчихсэн байгааг мартав даа. С.Баяр, Ч.Давааням,С.Баярцогт” гэж жиргэсэн. Шүүхээс С.Баярыг 5.5 тэрбум, Ч.Даваанямыг 5.7 тэрбум, С.Баярцогтыг 1.6 тэрбум төгрөг улсын орлого болгох шийдвэр гаргасан. Нийтдээ ердөө л 12.8 тэрбум төгрөг. Хураан авах процесс нь асар их. Дээд шүүхээс шийдвэр гарсны дараа гадагшаа хөрөнгүүдийг зарж, улсын орлого болгох ажлууд эхэлнэ. Америкчууд энэ асуудал дээр нухацтай, хувийн өмчийг дээдэлдэг зарчмаараа хандаж, асар их цаг орно. Өнөөгийн коронатай зүтгүү цаг үед С.Баяр, Ч.Давааням нарын мөнгө ороод ирнэ гэвэл түүн шиг худлаа юм гэж үгүй.

Тэгээд ч өрхүүдэд 1 сая төгрөгийн дэмжлэг олгоход 900 тэрбум төгрөг шаардлагатай байгаа. Гурван “оффшорчин”-ы мөнгө 900 тэрбумд бараадах ч үгүй дүн юм. Энэ бол өнгөрөгч оны олон нийтийн дүнд ил өрнөсөн тоон агуулгууд билээ.

-ӨӨР ЯМАР МӨНГӨ БАЙЖ БОЛОХ ВЭ, 87.2 САЯ АМ.ДОЛЛАРЫН МЭДЭЭЛЭЛ...?-

Дээхэндээ буюу  Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж эхлэснийхээ дараа оффшор бүсэд байгаа хууль бус хөрөнгийг Монгол руу татаж авчрах 49 хоногийн хугацааг хуулийнханд өгсөн удаатай. Улмаар 2020 оны хавар оффшор бүсээс 87.2 сая ам.доллар орж ирсэн гэх мэдээлэл цацагдаж байв. Энэ нь, өнөөгийн ханшаар 248 тэрбумтай тэнцэх мөнгө юм.  Бас чиг бага мөнгө биш. Тэрбээр АНУ-д ажиллахдаа Ерөнхий прокуророо дагуулж очиж, оффшор бүсийн асуудлаар холбоо тогтоох зэргээр идэвхтэй ажилласан.

Долоо хоногийн үечлэлтэй, бүх юмс мартагддаг хөөстэй орчныг Ерөнхийлөгч хамгийн сайн мэдрэх хүн мөртлөө энэ ажлуудаа ч ярилцлагадаа дурдаагүй нь хачирхалтай. Сошиал хариуцсан агуу цэргүүд нь хүртэл Ч.Хүрэлбаатарыг муучлах, ойрмогхоны кэйс болох С.Баяр, Ч.Давааням, С.Баярцогт нарыг дурдах төдийд л ажиллацгаав. Уг нь, оффшор бүсэд Монголын гаралтай 17.3 тэрбум ам.доллар байгаа гэж АТОЗ-ынхон ярьж байв. Тэд ч Ерөнхийлөгчид гүн хамааралтай улс.

Энд бас л тодорхойгүй асуултууд үүсч буй. АТГ-ынхан өнгөрсөн хугацаанд оффшорын араас нууцын зэрэглэлтэйгээр идэвхтэй ажилласан гэгддэг. Гэвч 87.2 сая ам.доллар гэх тооноос хойш хагас жил өнгөрчихөөд байхад огт дуугараагүй. Ерөнхийлөгчийн зүгээс ч “Удахгүй сайхан мэдээ дуулгана”  гэх үгтэйгээр нам дарчихсан. Түүнээс хойш сонгуулийн хугацаа дамнан мөнгө орж ирсэн үү. Тэр 87.2 сая ам.доллар хэр үнэмшилтэй тоо вэ зэрэг асуултууд бас л хариултгүй гацжээ.  

СЭТГҮҮЛЧИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ: За, оффшороос мөнгө ороод ирсэн байлаа гэхэд тэдгээр ам.доллар эдүгээ хаана байршиж байгаа вэ. Аргал хормойлж ирээд, шуудхан дөрвөлжиндөө асгачих хэмжээний үйлдэл энэ биш. Улсын мөнгөний авдрын түлхүүр атгагч Ч.Хүрэлбаатар огт мөнгө орж ирээгүй гэж итгэлтэйгээр дуугарав. Эсрэгцүүлж, Ерөнхийлөгчийн багийнхан тийм итгэлтэйгээр тэнэг ч юм шиг тоглолт хийв. Тогтоолын төслийг хэлэлцэх үеэр тэд хормойлж ирсэн аргал шиг зүйлээ ил асгах юм уу.

Энэ мэт олон асуултад Ерөнхийлөгч огт хариулт өгөлгүй, хэдэн шар мэдээний асуултад хариулт өгчхөөд индрээс буугаад явчихлаа. МАН тогтоолын төслийг нь дэмжихгүй бол оффшорчдыг өмөөрсөн муу нэрд орно. Нөгөөтэйгүүр хэдий оффшор бүсийн мөнгө байлаа ч шуудхан хувийн өмчийг халамжийн бодлогоор тараачхаж болохгүй. Эрхбиш ардчилсан улсад бид амьдарч байна. Тэгэхээр яаж логик хөөсөн ч Ерөнхийлөгчийн 1 сая төгрөг өрх бүрд олгох асуудал хэзээд бүтэхгүй. Түүний супер улс төрд МАН дандаа ялагдаж буй нь инээдэмтэй юм.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй