Эх орноосоо урвасан хэргээр өнөөдөр шүүгдэх Ц.Хулан гэж хэн бэ

Яруу найрагч Цоодолын Хулангийн гэм бурууг шүүх хурал өнөөдөр болно.

Ц.Хуланг 2023 оны нэгдүгээр сарын 18-19-нд шилжих шөнө тагнуулын байгууллагаас хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулж саатуулсан. Үүнээс хойш тэрбээр 98 дахь хоногтоо ШШГЕГ-ын харьяа 461 дүгээр ангид цагдан хоригдож байна. Түүнийг гадаадын тагнуулын алба, иргэнтэй хууль бусаар хамтарч ажилласан гэх зүйл ангиар буруутгаж буй. Хуулиараа бол Эрүүгийн хэргийн 19.4 дүгээр зүйл.

19.4 дүгээр зүйл: Гадаадын тагнуулын алба, байгууллага, иргэнтэй хууль бусаар хамтран ажиллах заалтад "Монгол Улсын иргэн гадаад улсын тагнуулын албатай хамтран ажиллахаар тохиролцсон, хамтран ажилласан; гадаадын байгууллага, иргэнд шилжүүлэн өгөх зорилгоор төрийн нууцад хамаарах мэдээ, баримт, эд зүйлийг хулгайлсан, цуглуулсан, хадгалсан, дамжуулсан бол найман жилээс 15 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

Энэ гэмт хэргийг төрийн өндөр албан тушаалтан, төрийн нууцыг итгэмжлэгдэн хариуцсан, албан тушаал, ажил үүргийн хувьд мэдсэн этгээд үйлдсэн бол 12 жилээс 20 жил хүртэл хугацаагаар, эсхүл бүх насаар хорих ял шийтгэнэ.

Тайлбар нь гадаад улсын тагнуулын албатай хамтран ажиллахаар тохиролцсон боловч төрийн зохих байгууллагад сайн дураараа даруй мэдэгдсэн, учирч болзошгүй хохирлоос урьдчилан сэргийлэхэд туслалцаа үзүүлсэн иргэний үйлдэл нь өөр гэмт хэргийн шинжгүй бол ялаас чөлөөлнө" гэж заасан.

Ц.Хулан гэж хэн бэ?

1968 онд Улаанбаатар хотод төрсөн. Аав нь нэрт найрагч Д.Цоодол, харин ээж А.Цэвэлмаа нь бага ангийн багш мэргэжилтэй.

Нийслэлийн 23 дугаар дунд сургууль

МУИС-ийн Монгол хэлний факультетын утга зохиол судлалын анги

УБДС-ийг багш, утга зохиолын ажилтан мэргэжлээр төгссөн.

1994-1996 онд "Ардын эрх", "Өнөөдөр" сонинд сурвалжлагч, утга зохиолын ажилтан,"Ням гариг" сонинд хэлтсийн даргаар ажилласан.

1996-1997 онд "Ням гариг", "Билгүүн судар" сонинуудад хариуцлагатай эрхлэгч, ерөнхий редактор, эрхлэгч, 1997-1999 онд "Хөдөлмөр" сонины ерөнхий эрхлэгч ажилласан.

Улсын хүүхэлдэйн театрын захирал, МУ-ын ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгын шашин, соёлын бодлого хариуцсан зөвлөхөөр тус тус ажилласан. 

Харин бүтээлийн тухайд,

"Гүнж аялгуу" шүлгүүд 1997 онд, "Гуниг тайтгарал" шүлгүүд 1999 онд,  "Торгоны маань хээ" шүлгүүд 2001 он, "Зүгээр л нэг амьдрахсан" 2006 онд гэх мэтээр яруу найраг, орчуулга, нийтлэлийн арав гаруй ном хэвлүүлсэн. Орос, англи хэлтэй.

Шагнал амжилтын тухайд,

1989 онд "Найргийн даага" наадмын тэргүүн шагнал

1994 оны "Болор цом"-д "Ганцхан ээждээ унших шүлэг"-ээрээ тэргүүн шагнал

1994 онд шилдэг залуу зохиолчдод олгодог Г.Сэр-Одын нэрэмжит шагнал

1999 онд "Гүнж аялгуу" номоороо МЗЭ -ийн шагнал

2002 онд "Торгоны маань хээ" номоор Нацагдоржийн нэрэмжит шагнал

2010 оны "Болор цом"-д "Найрагчийн нутаг" шүлгээрээ тэргүүн шагнал тус тус хүртсэн.

Үйл хэргийн тухайд,

Монгол үндэстэн зохиолчдын холбооны тэргүүн

Дэлхийн утга зохиол судлалын төвөөс тодруулсан ХХ зууны дэлхийн шилдэг 100 яруу найрагчийн нэг болж тус төвийн өргөмжлөлийг 2009 онд хүртсэн.

Ганжуур, Данжуур хөлгөн судрыг орчуулах төслийн ТУЗ-ийн гишүүн

ОХУ-ын Санкт-Петербург хотын Дорно дахины институтэд “Буддын шашны утга зохиол дахь багш шавийн дүр” сэдвээр эрдмийн зэрэг горилсон.

Түүнийг юуны учир хорив

Энэхүү баривчилгааны талаар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар нэгдүгээр сарын 19-нд мэдээлэхдээ "Энэ асуудлаар ТЕГ-ын дарга П.Одонбаатартай утсаар холбогдсон. Яруу найрагч Ц.Хуланг баривчилсан асуудлыг тодруулахад манай харъяаллын хэрэг дээр шалгах шаардлага үүссэн тул баривчилсан. Эрүүгийн хуульд заасан Төрийн эсрэг гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгаж байгаа гэсэн" гэсэн. 

Энэ явдалтай холбогдуулан түүний том хүү Уянгын Равдан “Би эхнэр дөрвөн хүүхдийн хамт Австралид ажиллаж амьдардаг. Дөрөв хоногийн өмнө өглөө эрт ээжийг минь баривчилжээ. Насанд хүрээгүй дүүгийн минь утсыг нь хүртэл хураан авч ээжийг маань шөнө дөл хүртэл байцаагаад хорих 461-р ангид 48 цагийн турш хорьсон тухай сонссон. Хууль хяналтын байгууллага асууж тодруулах зүйлээ асуугаад суллах байх гэж итгэн хүлээж байтал өмгөөлөгчгүйгээр ахин хуралдаж нэг сар хорих шийдвэрийг гаргажээ. Та нар юунаас айж ингэж яаран сандран хөдлөв. Тэр тусмаа ар гэрийнхэн нь ч мэдээгүй байхад нууцын зэрэглэлтэй гэх мэдээллийг ямар зорилготой хэнээс, хэрхэн олж авсан нь сонин байна. Ээж минь эртнээс өөрийн үзэл бодлыг хэнээс ч айлгүй ном зохиол, шүлэг нийтлэлээр илэрхийлсээр ирсэн. Хуулиа мөрддөггүй юм бол ядаж илт харлуулж, гүтгэхгүй байхыг хүсье. Хүнийг унасан дээр нь гишгэх шиг амархан бөгөөд адгийн зан байхгүй шүү” хэмээн нүүр номоороо мэдэгдсэн. 

Яруу найрагч Ц.Хулан баривчлагдахынхаа урд өдөр цахим хуудастаа “Эх орноосоо урвасан Арслан Тайжийн толгойг авсан нь зөвхөн кинон дээр гардаг үйл явдал. Арслан Тайж үүнээс ч дорд муу тавилангаар зовж үхсэн байдаг. Цөөн хүний хамтаар Төвдийн кам нутаг, одоогийн БНХАУ-ын баруун хойт хэсэг рүү дүрвэн суурьшихдаа шоовдорлогдон доромжлогдсоор, ядуурал гуйланчлал дунд нас эцэслэн, тэдний сураг тасарчээ. Хахууль авлигаар амаа үдүүлж, Хамаг Монголоо харийнхны хөлд хаяж өгч, эцэг дээдэс, эх орноосоо урвагчид мэдтүгэй! Цогт Тайж киног дахин үзлээ, үг бүр нь ирээдүйн бидэнд илгээсэн захиа занаас ажгуу!” гэж бичсэн байдаг.

Ц.Хуланг яллах Эрүүгийн хэргийн 19.4 дүгээр зүйл нь маш тодорхой болсон. Учир нь тэрбээр X Богдыг тодруулах үйл хэрэгт урд хөрштэй хамтран ажилласан гэж байгаа. XIV Далай лам Монголд 1979 оноос хойш нийт есөн удаа айлчилж, 40 орчим хутагт, хувилгаадыг тодруулсан. X богд бол эдгээр хувилгаадын нэг бөгөөд Далай лам 2016 оны айлчлахдаа Их тэнгэрт уг ёслолыг тодорхой хүрээнд үйлдсэн гэдэг. Үүний өмнө лам нар X богд байж болох хүүхдүүд дээр сорилго явуулж, бэлтгэсэн гэдэг. Далай ламын энэхүү айлчлалд БНХАУ дургүйцлээ илэрхийлж дипломат сэрэмжлүүлэг өгөхөд аргагүйдэхдээ тухайн үеийн Гадаад харилцааны сайд Ц.Мөнх-Оргил БНХАУ-д айлчлал хийж, “Намайг сайд байх хугацаанд Далай лам дахин Монголд ирэхгүй” гэх амлалт өгснийг хөшигний ард ярьдаг. 

Түүх сөхөхөд, 1995 онд Далай ламын тодруулсан зургаан настай Банчингийн дүрийг Хятадууд хулгайлсан ба “Энх тунх өсөж торнисон ч шашны тэргүүнээр ажиллах хүсэлгүй байгаа” гэх тайлбар хэлчхээд, Комминуст намын гишүүний хүүхдийг Банчингаар тодруулсан байдаг. Эл Банчин дүр одоо Хятадын коммунист намд ажиллаж, шашны өндөр боловсрол эзэмшсэн гэх ба манай зарим улс төр, шашны томчууд түүнд мөргөдөг нь ил тод асуудал юм. Тогтсон хэв заншлаар Далай лам тэнгэртээ дэвшихэд түүний үл хүлээн зөвшөөрдөг “хятадын” Банчин богд хойт дүрийг нь тодруулах болчхоод байгааг асуудлын учиг гэж харж болно. 

Зүлгэн дээр гэрээ бариад зүгээр л нэг амьдарчихгүй

Найрагчийн эх оронч үзэл санаа бүхий шүлгүүд, шулуун шударга үг яриа бүхий имидж нь жирийн иргэдэд дээрх зүйл ангид хамрах хэргийг үйлдсэн гэдэгт итгэх боломж "өгөхгүй". Харин учир мэдэхүүд нь "зүлгэн дээр гэрээ бариад, зүгээр л нэг амьдарчихгүй дээ" хэмээн дүгнэж буй. Түүний шүлэг бүтээл бусдад зөв шударга, амар амгалан, ёс зүйтэй байхыг өгүүлсээр ирсэн шүү дээ. Ц.Хулан Б.Хурцыг хоригдсон байхад суллуулах гэж, гэм буруугүй хэмээн тэмцэж явсан түүхтэй. Харин энэ өвөл, хавар түүний төлөө ийн гүйх хүн гарч ирсэнгүй. Өөрөө л хорих ангиас мэдэгдэл хийсэн. Ингэхдээ " Би гэр бүл, ээж аав, үр хүүхэд тэр ч байтугай өмгөөлөгчтэйгээ шилний цаанаас ТЕГ-ын хяналтын дор утсаар хэдэн үг сольж байна. Би эх орондоо хайртай, ард түмэндээ хайртай гэдгээ уран бүтээл, ажил үйлсээрээ байнга илэрхийлж ирсэн.

"Цэцгийн толгой тасаддаггүй үртэй байхыг хүснэ

Цэцдийн толгой авдаггүй төртэй байхыг хүснэ” гэсэн чин хүсэл минь биелсэнгүй, олигархийн мөнгөөр угжуулсан төрийн машинд толгойгоо тасдуулах цаг минь ирж байх байх шиг байна.

Монголчууддаа гурван зүйл хэлэхийг хүснэ.

1. Би гадаадын тагнуулын байгууллагад элсээгүй, тэдэнд ажиллаагүй.
2. Монгол Улсын нууцын ямар нэг баримттай хэзээ ч танилцаж байгаагүй, хэнд ч ямар нэг баримт дамжуулаагүй.

3. Баяны хүүхэд Х богд болохыг эсэргүүцэж өөрийн байр сууриа 2016 оноос олон нийт ил тод хэлж байсныг минь монголчууд мэднэ.

Эх орныхоо эрх ашгийн төлөө хэлсэн үг, хийсэн тэмцэл, уран бүтээлийг минь гуйвуулж хэлмэгдүүлж байна.

Өвөрмонголд миний ном, бүтээл хэвлэгдэж бүр оюутан цагийн найз нөхөдтэй уулзаж уран бүтээл, ажил хэргээ ярилцаж байсныг минь гэмт хэрэг болгох гэж мушгин гуйвуулж байна." хэмээсэн.

Б.БАЯРТ

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй