21.00 цагт тардаг III ангийн охин: Харанхуй, хэцүү замаар алхдаг ч харьж яваа гэхээр л сайхан

Нийслэл Улаанбаатар хотын иргэдийн ажил, хичээл тарахад хэдийнэ гэр гэртээ, ам бүлээрээ цуглах учиртай. Харин сурагчид оройн 21.00 цагт гэртээ харихаар сургуулийнхаа хашааг даган алхаж явна. Бага ангийн сурагчдын хичээл тарах цаг хамгийн оройдоо л 15.00 цаг. Гэтэл тэр нар жаргаж, сар гарсан орой хичээлээ таран ийн харьж байна.

Сонгинохайрхан дүүргийн 62 дугаар сургууль нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж буй гурван ээлжээр хичээллэдэг 10 гаруй сургуулийн нэг. Тус сургууль гуравдугаар ээлжид 3, 4 дүгээр ангийнхнаа явуулдаг. Эрт харанхуй болдог өвлийн хүйтэн орой ес, аравхан настай балчир хүүхдүүд гэртээ харих амаргүй. 

Гэрэлтүүлэггүй урт, өгсүүр, замбараагүй гудмаар номтой цүнхээ үүрч хэдэн км алхана гэдэг хэцүү. Өвөл хаяанд ирчихсэн энэ өдрүүдэд нар эрт жаргаж, нийслэл маань төв хэсгээрээ, нүдэнд үзэгдэх газрууддаа л гэрэл чийдэнгээ асаадгаас биш хотын захын хороолол, уул бэл, салаа, аманд гэрлийн шон байтугай шонгийн мод ч байхгүй. Дээрээс нь утаа нэмэгдээд багачуул маань гэр рүүгээ явах гэж түмэн бартаа саад туулна. 

Сонгинохайрхан дүүргийн 62 дугаар сургууль 4300 орчим сурагчтай. Хичээлийн хоёр байртай бөгөөд гурав дахь байр буюу өргөтгөлийн 640 суудалтай сургуулийн барилгын ажил 2018 онд эхэлсэн ч өнөөдрийг хүртэл ашиглалтад ороогүй байгаа юм. 2021 оноос хойш бүтээн байгуулалтын ажил зогсонги байдалд орж барилга цоожтой хэвээр энэ хичээлийн жилтэй золгож байна. Энэ сургууль гурван ээлжээр хичээллээд 7 жил болж байна. Гуравдугаар ээлжийн хичээл нь 17.00 цагт эхэлж 21.00 хүртэл үргэлжилнэ. Энэ ээлжинд гурав, дөрөвдүгээр ангийн найман бүлэгт 350 гаруй сурагч хичээллэж байна. Тэд 8-9 насныхан.

-Хаа сайгүй нохой хуцалдаж, хавчиг харанхуй гудамжны өнцөг булан бүрээс согтуу хүн гарч ирэх вий гэж айдаг-

20.40 цаг /Сонгинохайрхан дүүргийн 12-р хороо 62 дугаар сургууль/

Сургуулийн гадна болон коридорт эцэг, эхчүүд урт дараалал үүсгэн зогсчээ. Жижүүр багш “Хичээл 20.40 минутад тарна. Яасан эрт ирцгээдэг юм бэ. Сургуулийн өргөтгөлийг хурдан бариасай. Тэгвэл багш, сурагч, эцэг, эх гээд хэн хэнд нь сайн байхсан. Гуравдугаар ээлжид хичээллэдэг хүүхдүүд их ядардаг. Хичээлдээ анхаарал хандуулахгүй байна. Тиймээс та нар хичээлд нь сайн анхаарал тавих хэрэгтэй. Даалгаврыг нь сайн хийлгээрэй” гэж байлаа. Харин эцэг эхчүүд сургуулийн гадна, доторгүй хэсэг хэсгээрээ зогсоод хүүхдүүдийн хичээлийн цагийг эсэргүүцэж гарын үсэг цуглуулж буй бололтой шаагилдаж буй дүр зураг биднийг угтсан юм. 

20.53 цаг

10 гаруй минут өнгөрсний дараа 3 дугаар ээлжийн сүүлийн хичээл 20 цаг 45  минутад завсарлах үеэр гурвын “В” ангийнхан хичээлээ дуусгаад ангиасаа жагсаалаар гарч өлгүүр дээр очлоо. Ангийн багш нь тэднийг гаргаж өгөв. “Эрхэс хаачсан бэ” гэхэд ангийнхан нь “Ах нь ирээд аваад явчихсан” гэвэл “Ах нь мөн байсан уу” хэмээн асуухад бүгд нэгэн дуугаар “Мөн мөн, ах нь байсан” гэж хариулав. 

Гурвын “В” ангийн Д.Золзаяагийн гэр сургуулиас нь нэлээд зайтай. Өдийг хүртэл эмээ нь сургуульд нь хүргэж орой авдаг байжээ. Харин өнөө жилээс эгчийнх нь хоёр хүүхэд 62-р сургуульд шилжин ирж 3 болон 4 дүгээр ангид суралцаж байгаа гэнэ.  

Ингээд бид Д.Золзаяатай хамт байдаг хоёр хүүхэд болон эмээтэй нь гэрийнх нь зүг явлаа. Хаа сайгүй нохой хуцалдаж, хавчиг харанхуй гудамжны өнцөг булан бүрээс хүүхдүүд гарч ирэн автобусны буудлын зүг явцгааж байв. Хүйтний эрч чангарч байгаа ч хүүхдүүд даарсан шинжгүй хэсэг бүлгээрээ уралдан гүйж, ноцолдон тоглож байлаа. Зарим нэг нь гэр лүүгээ яарч байгаа бололтой автомашины урдуур гарцгүй газраар гүйж байгаа харагдана. Алслагдсан гэр хороолол болоод ч тэрүү зам дээр гарц тэмдэглэгээ, гэрэлтүүлэг байсангүй. 

Биднийг замд явж байхад их олон согтуу хүмүүс таарч байв. Эмээ нь тэдэнд хоёр, гурван үг байнга давтаж хэлнэ “Наад урд чинь нүх байна, Болгоомжтой, болгоомжтой, Гараасаа хөтлөөд яв” гэх. Харин хүүхдүүд урдаас нь “Юм л идчихмээр байна. Нойр хүрээд байна, Даараад байна, Ядраад байна” гэж ам уралдуулан хэлцгээж байлаа. Хэрэв тэд энэ цагаар хоол идэх юм бол тэр лав хоол бус хор болох нь лавтай.  

Намар оройн хүйтэн жавар нуруу бөөр хайрч, жиндүү. Д.Золзаяа эмээ үеэлүүдийнхээ хамт айхтар хүнд цүнхээ үүрээд автозамын хажуугийн нарийхан замаар бөгтөсхийн өгсөж эхэллээ. Явган хүний зам байхгүй учраас сул шороо ихтэй хэсгээр гутлаа чирэн явж байгаа нь сэтгэл өвтгөм.  

Тэр хэлэхдээ, “Манай гудамж тас харанхуй болохоор айлуудын цонх, тоононы гэрлээр баримжаалаад гэр рүүгээ явдаг. Манайх тээр тэнд байгаа айл” гээд гудамжны үзүүрийн буюу нэлээд өгсүүр дээр барьсан хашаа руу заалаа. Д.Золзаяа мөн л сургуулийнхаа шинэ өргөтгөлийг хурдан дуусаасай гэж хүсч буй нь илт. “Уг нь есдүгээр сарын эхээр ашиглалтад орно гэж байсан. Амжаагүй гэсэн. Аравдугаар сарын эхээр гэсэн бас амжихгүй байгаа гэсэн. Хэрвээ шинэ сургуультай болчихвол өглөө хичээл ороод амар даа. Бас чөлөөт цагаараа дугуйланд сурна” гэв.

Д.Золзаяа орой гэртээ 21.50 цагийн үед ирээд хоолоо идээд л шууд унтаад өгнө. Өглөө нь босч гэрийн даалгавраа хийдэг аж. Өвлийн ид хүйтэн, тэсгим жавраар дээш мацна гэдэг хүнд ажил бололтой. Харанхуй гудам. Ноход хуцалдана. Эргэж харвал Зүүн салааны энэ хэсэгт зам дагуух хэдэн гэрлийн шонг эс тооцвол олигтой гэрэлтүүлэг алга. Гаднаа гэрэлтэй айл ч алга. 

Тэр цааш алхахдаа “Гэр маань сургуулиас хол ч гэсэн ийм гудамжаар явсаар байгаад гэртээ ирсээр байгаад сурчихсаан. Хүүхдүүд танайх их хол, уулан дээр гээд л байдаг. Би ийм замаар явсаар байгаад сурчихсан. Хамгийн сайхан зам гэртээ харих зам гэдэг биз дээ, тийм ээ” хэмээн хэвлүүхэн өгүүлэв.

Ийн бид харанхуй гудамжаар нохойтой, согтуучуултай, айдастай гэр хүртэлх 40 минутад хамт алхлаа. Дөнгөж алхаж буй бидний хувьд түгшүүртэй, сандарсан мэдрэмжийг мэдэрч байсан бол Д.Золзаяа охин болон түүний гэр бүлийнхэн хэдийн дассан газар учраас ам нь хуурай болтлоо зовлон жаргалаа ярилцан гэрийнх нь гадаа ирлээ. 

Гурвын В ангид Д.Золзаяагаас хол явдаг, хойшоо гэртээ хүүхэд бий. Автобусны эцсийн буудлаас цааш 3-4 км алхдаг хүүхэд золбин нохой, нохойноос ч хөнөөл ихтэй муу хүмүүсийн гарт орох эрсдэл бий. Болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх биш, болсон дуулиан шуугианы дараа асуудлыг шийдээд сурчихжээ, энэ төр засаг.

Бяцхан хүүхдүүд эд амарч байх үеэр бартаат замыг туулж гэртээ харина гэдэг тийм ч амар зүйл биш. Дан ганц амралт гэлтгүй бүтээмж, хөгжих ёстой цаг хугацаагаараа хохирч буй нь дээрх бодит зураглалаас харсан биз ээ. 

Энэ удаагийн хөндөх сэдэв боловсролын тэгш бус байдал. Улаанбаатар хотод, ерөнхий боловсролын сургуульд 400 гаруй мянган хүүхэд суралцдаг. Тэр дундаас найман сургуулийн 2500 орчим хүүхэд гурван ээлжээр хичээллэж байна. Хүүхэд бүр адил, тэгш сурч боловсрох эрхтэй, харин хүн бүр онц сурах албагүй. Гэсэн ч үнэхээр сурч мэдэхийн чин хүсэл эрмэлзэлтэй болов ч өөрөөс нь шалтгаалахгүй асар олон асуудал дунд мэрийсээр явна. Сургуулийнхаа замд хүүхэд гаднын халдлагад өртсөн тухай өндрөө авч дуулиан шуугиан дэгдээгүй учир сүх далайтал үхэр амар гэгчийн үлгэрээр бид хэдий хүртэл явах вэ. "Сургууль гоё, шөнө явах л аймаар" гэх бяцхан охины яриа нэгийг бодуулахгүй байна гэж үү. Арван нас ч хүрээгүй хүүхэд шөнийн цагаар ганцаараа явж байна. Гурван ээлжээр хичээллэдэг сургуулиудыг даруйхан хоёр ээлжинд шилжүүл, Боловсролын сайд аа. 

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй