Сурвалжилга: “Шилжүүлэн суулгана" хэмээсэн Дунд голын бургас, түүнд зарцуулсан төсвийн мөнгө алга болов

Зун цагт нийслэлчүүдийн усны чимээ сонсож алхдаг хэдхэн ногоон байгууламжийн нэг. Өвөлдөө усны шувууд өвөлждөг болоод байсан барилган ширэнгэ дунд экосистемийн бүрдүүлсэн Дунд гол гэх сайхан урсацтай гол Улаанбаатар хотын төв хэсгээр урсан өнгөрдөг байв.

Гэвч “удаан хугацааны нарийн судалгаатай бид тус голын зарим бургасыг авч зөөвөрлөнө. Энэ нь үерээс сэргийлж далан барих ажлын нэг хэсэг” гэх үгээр албаныхан нэг зуны борооноор эд хөрөнгө, эрүүл мэндээ сорьсон нийслэлчүүдийг амыг таглаж гарч ирсэн. Улмаар тэд ярьсан ажлаа ч хийсэн.

Үр дүнд нь Дунд голын экосистем алдагдаж тус газар лаг шавар, хогонд дарагдсан бохир ус бүхий хэсэг болж, Хар усан тохойд шилжүүлэн суулгана гэсэн “бургас” ч алга болоод буй.

-Дунд голын "бургас"-ыг Хар усанд тохойд суулгалгүй 5 сар болж байна-

Гэтэл өнөөдрийн байдлаар энэхүү ажлаа шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хэмээн хэвлэлийнхэн рүү зандчиж байсан Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер Ц.Төрхүү нь ажлаа өгч, бургас сугалах, шилжүүлэх ажлыг хариуцсан гэх Хотын инженерийн байгууламжийн хэлтсийн дарга М.Балдандорж “бургас хаана байна, тус ажилд зарцуулсан төсвийн мөнгө нь хэд байсан бэ” гэх асуултад хариулт өгөлгүй тойруулж явсаар хоёр сар болж байна.

Сануулахад, Eguur.mn сайтын сурвалжлах баг өнгөрсөн есдүгээр сард /2024.09.10/ албаныхны бургасаа шинжлүүлэн суулгана хэмээсэн Туул голын Хар усан тохой буюу Гачуурт орчимд очиж үзэхэд бургаснууд байгаагүй. Сурвалжилгыг ЭНД дарж үзнэ үү.

Тиймээс тэр даруй албаныхнаас энэ талаар тодруулахад “бид аравдугаар сард бургаснуудаа суулгана” гэх тайлбарыг өгч байсан.

Дэлгэрүүлбэл, бид тухайн үед Нийслэлийн Захирагчийн албанаас бургас шилжүүлэн суулгах ажлын талаар тодруулахад, “Эл ажлыг мэднэ” гэх Хотын инженерийн байгууламжийн хэлтсийн дарга М.Балдандоржтой холбож өгсөн. Улмаар түүнээс энэ талаар асуухад, “Дунд голын бургасыг шилжүүлэн суулгаагүй байгаа. Ирэх аравдугаар сараас суулгаж эхлэхээр судалж байна” хэмээсэн.

-“Тэгвэл Дунд голын бургас одоо хаана байгаа гэсэн үг үү” гэж лавлахад,

-“Тэр бургаснууд ургадаг, дахин урдаггүй гээд янз бүр. Энэ талаар Нийслэлийн байгаль орчны газраас асуу” гэхээс өөр тоймтой хариулт өгөлгүй утсаа салгаж байв.

Уг нь болзошгүй эрсдэлээс сэргийлж НОК-ын дарга Х.Нямбаатар болон холбогдох албаныхан өнгөрсөн зургаадугаар сард Дунд, Сэлбэ гол дагуух мод бургасыг зөөж шилжүүлэх ажлыг эхлүүлэхдээ тус ажлыг Хотын инженерийн байгууламжийн хэлтсийн дарга М.Балдандоржид хариуцуулсан байдаг. Улмаар тэр комиссын шийдвэрийн дагуу иргэдийг үерийн аюулаас авран хамгаалахаар төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд Голын голдиролд ургасан мод бургасыг цэвэрлэх олон жил хийгдээгүй ажлыг шуурхай хэрэгжүүлж байгаа гэж мэдэгдэж байсан.

Гэвч тэр өнөөдөр өөрийн хариуцсан ажлаа ч мэдэхээ больж юм асуух бүрд “Байгаль орчны газраас асуу би мэдэхгүй” гэж бөөрөнхийлөх болов.

-"Бургас" шилжүүлэх ажилд улсын төсвийн хэдэн төгрөг зарцуулсныг ажил хариуцсан хүн ч мэдэхгүй байна-

Хамгийн сүүлд өчигдөр /2024.11.14/ бид түүнтэй утсаар холбогдож “аравдугаар сард суулгана гэсэн бургасаа суулгасан эсэхийг лавлахад, “Суулгаагүй. Судалж байгаа. Нийслэлийн байгаль орчны газар төсвийг нь шийдвэрлэж өгсөний дараа бургасаа суулгахаар хүлээгдэж байна” гэсэн юм.

Харин Нийслэлийн байгаль орчны газартай холбогдоход “бид энэ ажлын талаар огт мэдэхгүй, оролцоогүй. Тус ажлыг Нийслэлийн захирагчийн алба хариуцсан” гэх. Харин Нийслэлийн захирагчийн алба уг ажлыг хариуцаж авсан хэмээн эргээд М.Балдандоржийг нэрлэв.

Иймд М.Балдандоржоос үргэлжлүүлэн санхүүжилтийн талаар голчлон асуув.

-Дунд голын бургасыг суглаж, шинжлүүлэх ажлыг улсын төсвийн хэдэн төгрөгөөр хийж байгаа вэ?

-Энэ ажлыг хийх санхүүжилт байхгүй. Байгаль орчны газар мэднэ.

-Тэгвэл өнгөрсөн хугацаанд техникүүд ашиглан бургас авах ажлаа ямар мөнгөөр хийсэн юм бэ. Улсын төсвөөр биз дээ. Энд ажил дээр зарлагдсан тендер, зарцуулсан мөнгөний мэдээлэл тодорхой алга. Та хариуцсан хүний хувьд хэлээд өгөөч?

-Улсын төсвөөр хийсэн. Гол дагуу хийгдэж байгаа ажлууд “лаг шавар цэвэрлэх” гэдэг нэг нэрийн дор санхүүжиж байгаа.

-Лаг шавах цэвэрлэх ажилд нь улсын төсвийн хэдэн төгрөгийг зарцуулахаар тавьж өгсөн бэ. 9 тэрбумын сураг гарч байсан?

-Би энэ талаар тодруулаад эргээд хэлье.

гэж утсаа таслаад бидэнтэй дахин холбогдсонгүй.

Эндээс дүгнэхэд, таван сарын өмнө механикаар хядсан бургасыг дахин суулгах боломжгүй. Тэдийг хааш нь зөөвөрлөж байсан нь ч тодорхойгүй. Нарийн судалгаа байгаль орчны дүгнэлттэй хэмээж улсын төвийн мөнгийг зарцуулсан уг ажил үнэндээ хэдэн техниктэй хүмүүсээр гар аргаар бургас зулгаах, татчих үйл явц болж, эцэст нь гол экосистемээ алдсан гэдэг нь тодорхой харагдана. Баримт нь бидний нүдэн дээр ил.

Мөн энд бургасыг “механикаар хядсан” гэх үгийг ахин дахин ашигласны учир нь шилжүүлэн суулгах гэж байгаа модыг механикаар хүчээр тастана гэдэг нь дахин суулгах ямар ч боломжгүй болгож байна гэсэн үг. Үүнийг захын экологич хэлнэ.

Тэгэхээр дээрх төсөл анхнаасаа л маш том судалгаатай нарийн ажил хэмээн их төсөв болгосон зүгээр нэг бургас хядах ажил байсан байж ч болзошгүй байгаа юм.

-Улсын төсвөөр голын мөс, бургасыг цэвэрлэх ажлуудыг Ц.Төрхүүгийн чиглэлээр М.Балдандорж гардан хийдэг байна-

Түүнчлэн үерийн далан барихаар хийж буй ажлын хүрээнд улсын төсвийн 10 гаруй тэрбум төгрөгийг зарцуулсан байж болзошгүй байгаа. Үүний дийлэнх нь зөвхөн голуудыг цэвэрлэх мөс, лаг шавар зөөхөд зарцуулагдсан байж магадгүй байна.

Тухайлбал, Өнгөрсөн гуравдугаар сард Шар усны үерээс сэргийлж, Сэлбэ голоос 214,740 тонн мөс зөөсөн. Энэ хүрээнд Сэлбэ голын сав газрыг чөлөөлж, 214,740 тонн мөсийг 10,737 рейсээр зөөн тээвэрлэж, Туул голд буулгасан. Мөн Нийслэлийн 35 байршилд халиа тошин үүсэж, шар усны үер болох эрсдэл бий болсон тул эхний ээлжид Сэлбэ, Толгойт гол болон Дэнжийн мянга орчмын 10 байршлын 25 км орчим газрын мөсийг зөөж тээвэрлэх ажлыг хийсэн. Харин уг ажлын төсөв өртгийг ашигласан машин, ачилтын зардлаар нь тооцоолон үзвэл 2.3 орчим тэрбум төгрөг болж буй. Тэгэхээр дээрх 10 тэрбум төгрөгийн үлдэгдэл хаачив гэдэг нь бас л тодорхойгүй.

Энэ ажлыг мөн л Хотын дарга Х.Нямбаатарын зүгээс Нийслэлийн захирагчийн албанд өгч. Захирагчийн албаны дарга Ц.Төрхүү чиг үүргийнх дагуу УБЗАА-ны Хотын инженерийн байгууламжийн хэлтсийн дарга М.Балдандоржид тус асуудлыг шийдвэрлэх үүрэг өгснөөр дээрх ажил эхэлсэн байдаг.

Үүний дараах Дунд голын бургасыг зөөвөрлөх ажлийг ч мөн ялгаагүй тэд хариуцсан. Дунд голын бургасыг сугалж, шилжүүлэх энэхүү ажилд мөн л улсын төсвийн 9 тэрбум төгрөг зарцуулагдаж байгаа хэмээн яригдаад байсан.

Гэвч уг ажилд тендер зарлагдаагүй. Төсвөөс хэдэн төгрөг зарцуулсан нь одоо ч тодорхойгүй. Ямартай ч ажил нь бургасыг авах, шилжүүлэн суулгах гэх дараалалтай байсан учир төсөв нь хэдийнээ тавигдаж, эхний бургас сугалах ажил хийгдсэн нь тодорхой.

Энэ бүхнээс анзаарвал, Үерийн эрсдэлийг бууруулахаар улсын төсвөөр хийж буй голын бургас, мөсийг зөөх ажлуудыг Ц.Төрхүүгийн чиглэлийн дагуу УБЗАА-ны Хотын инженерийн байгууламжийн хэлтсийн дарга М.Балдандорж хариуцаж гүйцэтгэдэг. Ингэхдээ тэд уг ажилдаа улсын төвийг хэдэн тэрбумаар нь зарцуулан мөс, бургас авсан, зөөсөн болж нүд хуурсан ажиллагаа явуулаад л өнгөрдөг байсан байж магадгүй байна.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй