Дэлхийн төлөв: Эдийн засгийн өсөлтийн удаашрал БНХАУ-аас болж он дамжин үргэлжилнэ

2023 он дуусахад гурван сар буюу нэг улирал үлдлээ. Гурван жил үргэлжилсэн цар тахал, Украины дайн зэрэг нь дэлхий эдийн засагт их хэмжээний нөлөө үзүүлсээр. 2023 оны эхний гурван улирал дэлхийн эдийн засаг ямар байдалтай байсныг эргэн харж, сүүлийн улирал мөн 2024 онд ямар хүлээлттэй байхыг хүргэе.

-Эхний улиралд дэлхийн эдийн засаг төсөөллөөс давсан өсөлттэй байв-

2023 оны эхний улиралд инфляц болон эрчим хүчний үнэ оргил түвшнээсээ буурч, дэлхийн эдийн засагт эерэг шинж тэмдгүүд ажиглагдсан. Мөн БНХАУ улс “тэг ковид”-ийн бодлогоо дуусгасан нь дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийг түлхэж өгсөн юм.

“Euro Monitor” корпорац энэ жилийн эхний улиралд гаргасан мэдэгдэлдээ дэлхийн ДНБ 2023 онд 2.3 хувиар өснө гэж тооцоолсон байна. 2022 он макро эдийн засгийн хувьд тийм ч сайн жил байгаагүй. Цар тахал, Украины дайн гэх мэт хүчин зүйлүүдээс болж дэлхийн ДНБ 2022 онд 3.3 хувиар өссөн.

Гэхдээ цар тахлаас өмнө дэлхийн ДНБ-ий жил бүрийн өсөлт гурав гаруй хувьтай байсныг санах хэрэгтэй. Мөн “Euro Monitor” инфляцын түвшин энэ жилийн хувьд өмнөх оны дэлхийн дундаж буюу 9.1 хувиас буурч 6.8 хувь хүрнэ гэж тооцоолж байжээ.

2023 оны эхээс өндөр хөгжилтэй орнуудын эдийн засаг уналтад орно гэх айдас шинжээчдийн дунд үүсэж эхэлсэн. Учир нь гэвэл 2022 оны турш дэлхийн томоохон эдийн засагтай улсуудын өсөлт тогтмол буурч ирсэн юм.

Өсөлт удааширсан шалтгааны нэг нь улс орнуудад инфляц түүхэн дээд хэмжээнд хүрсэн явдал. Үүний улмаас хэрэглэгчдийн худалдан авах чадвар мөн хөрөнгө оруулалт буурч, улмаар эдийн засгийн өсөлт удааширсан.

Тэгвэл эхний улирлын төгсгөлд дэлхийн томоохон эдийн засагтай орнуудын өсөлт ямар байсныг харцгаая. “Fitch Ratings” компанийн тайлангаас харвал энэ жилийн эхний улиралд эдийн засгийн өсөлт тооцоолсноос сайн байжээ.

Тухайлбал БНХАУ-ын ДНБ-ыг өмнөх улиралтай харьцуулахад 1.4 хувиар өснө гэж тооцоолсон ч 2.2 хувиар нэмэгдсэн аж. “Тэг ковид”-ийн бодлогоо зогсоосон нь үйлчилгээний салбарыг хурдацтай сэргээж, үл хөдлөх хөрөнгийн борлуулалтыг тогтворжуулсан юм.

Евро бүсийн эдийн засаг 0.1 хувиар өссөн. Тус бүсээс Итали, Испани тооцооллоос давж 0.5 хувиар ДНБ-ээ нэмсэн байна. Харин АНУ-ын ДНБ-ны хувьд 0.3 хувиар өссөн нь тооцоолж байснаас бага зэрэг доогуур байсан билээ.

-Хоёр дахь улиралд улс орнуудбн инфляцын түвшин өндөр хэвээр, БНХАУ-ын өсөлт удааширлаа-

Хоёрдугаар улирлын хувьд “Euro Monitor” корпорац дэлхийн ДНБ-ны өсөлт 2023 онд 2.5 хувь хүрнэ гэж тооцооллоо өөрчилсөн байна. Гэвч хоёрдугаар улиралд инфляц өндөр түвшинд тогтвортой байсан нь эдийн засгийн идэвхжилд сөрөг нөлөө үзүүлсээр байсан юм.

Дэлхийн томоохон эдийн засагтай орнууд эхний улиралд тооцоолж байснаас сайн үр дүн үзүүлсэн нь хоёрдугаар улирлын төлөв илүү эерэг байж магадгүйг харуулсан.

“Euro Monitor” инфляцын түвшинг энэ онд дэлхийн дундаж хэмжээ 6.9 хувьд хүрнэ гэх тооцооллоо өөрчилсөн байна.

Тэгвэл хоёрдугаар улирлын төгсгөлд дэлхийн томоохон орнуудын эдийн засаг хэр хэмжээнд өссөнийг харцгаая. “OECD”-ийн сайтаас харвал Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын гишүүн 38 орны ДНБ хоёрдугаар улиралд 0.4 хувиар өссөн байна. Харин өмнөх улиралд 0.5 хувиар өссөн юм.

“Их Долоо”-гийн хувьд ДНБ хоёрдугаар улиралд 0.5 хувиар өссөн байна. Харин нэгдүгээр улиралд 0.4 хувиар өссөн билээ. БНХАУ-ын хувьд энэ жилийн хоёрдугаар улиралд өмнөх улиралтай харьцуулахад ДНБ 0.8 хувиар нэмэгдэж, өсөлт удааширч буйг харуулсан.

-Гурав дахь улиралд Евро тивд инфляц өндөр байгаа нь эдийн засгийг удаашруулсаар. БНХАУ хүлээлтэд хүрсэнгүй-

Дэлхийн улс орнууд гуравдугаар улирлын эдийн засгийн тайлангаа хараахан гаргаагүй байгаа. Тийм учир шинжээчид ямар төлөв байдал таамагласныг харцгаая. “Euro Monitor” корпорац гуравдугаар улиралд нийтэлсэн тайлангаас харвал дэлхийн ДНБ 2023 онд 2.6 хувиар өснө гэж тооцооллоо өөрчилжээ.

Инфляцын хувьд дэлхийн дундаж 2023 оны сүүлээр гэхэд 7 хувь болно гэж тооцоолсон байна. Евро бүсэд өндөр инфляц бодит орлогод сөрөг нөлөө үзүүлж, эрэлт сул байгаа нь энэ бүсийн үйлдвэрлэлийн салбарт муугаар нөлөөлж байгаа тул өсөлт сул үзэгдэх төлөвтэй.

БНХАУ-ын эдийн засгийн сэргэлт эрч хүчээ алдаж, харин Ази тооцоолж байснаас сайн өсөлт үзүүлнэ гэж “Euro Monitor” гуравдугаар улирлын дэлхийн эдийн засгийн төлөвийн тайландаа бичжээ.

Тэгвэл бодит байдалд БНХАУ-ын эдийн засаг үнэхээр ч сэргээгүй юм. Тодруулбал, үл хөдлөх хөрөнгийн уналт нь хөрөнгө оруулагчдын санааг зовоож, тус улсын эдийн засгийн өсөлт ч удаашрав. Харин ам.долларын ханш бага зэрэг чангарч, АНУ-д эерэг нөлөө ажиглагдаж байна.

-Дөрөвдүгээр улирал болон 2024 оны эдийн засгийн хүлээлт-

“OECD”-ийн энэ сард гаргасан завсрын тайлангаас харвал дэлхийн эдийн засгийн өсөлт сул байх төлөвтэй. Тус тайланд 2023 оны төгсгөлд дэлхийн эдийн засаг гурван хувиар өсөх төлөвтэй байна гэж дүгнэж бичжээ. Мөн өсөлт 2024 онд үргэлжлэн буурч 2.7 хувь байна гэх тооцоог “OECD” гаргасан байна.

2023 онд үзэгдэх дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийн ихэнх хувь нь Азиас гарах аж. Энэ жилийн турш олон тооны улсуудад инфляцын түвшин буурсан. Гэхдээ инфляцын түвшин улс орнуудын Төв банкны зорилтот түвшнээс дээгүүр хэвээр байх юм.

“OECD”-ийн тайланд ”Дэлхийн эдийн засаг 2023 оны эхний хагаст тооцоолсноос илүү сайн үр дүн үзүүлсэн. Гэхдээ өсөлтийн төлөв сул хэвээр байна. 2024 онд дэлхийн эдийн засгийн өсөлт 2023 оныхоос бага байх төлөвтэй” гэж дүгнэжээ.

2023 оны сүүлээр өсөлт удааширна гэх дүгнэлтийг Нидерланд улсын “Triodos” банк мөн гаргасан байна. Тус банкны “Triodos Investment Management” энэ сард тайлан гаргахдаа эдийн засгийн өсөлтийн удаашрал дөнгөж эхэлж байгаа гэжээ.

Тэрхүү тайланд “Дэлхийн эдийн засаг энэ жилийн эхний хагаст тооцоолсноос сайн үр дүн үзүүлсэн билээ. Гэхдээ 6-8 дугаар сарын хооронд Евро бүс болон Хятадын эдийн засагт үүссэн гэнэтийн удаашралаас болж дэлхийн эдийн засгийн үзүүлэлт хүлээлтээс доогуур гарч эхэлсэн. Ийм учраас эдийн засгийн өсөлтийн удаашрал дөнгөж эхэлж буй” гэж бичсэн байна.

Үүнэс харвал 2023 оны сүүлийн улиралд, цаашлаад 2024 онд дэлхийн эдийн засгийн өсөлт удаашрах төлөвтэй байгаа гэж шинжээчид үзэж буй.

Эх сурвалж: OECD, Euro Monitor, Triodos Invesment Management

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй