ОЮУТОЛГОЙ: Хөрөнгө оруулагчид тохиролцлоо ч Л.Оюун-Эрдэнийн шахалтаас шалтгаалах ДАЛД УУРХАЙ

ШИНЭ МЭДЭЭ: Рио Тинто компаниас баталсан Оюу толгойн далд уурхайн бүтээн байгуулалтын шинэчилсэн төлөвлөгөөг Туркоиз Хилл тал хүлээж авлаа. Харин Оюу толгойн ТУЗ хүлээж аваагүй байгаа бөгөөд, тэд хэлэлцээрийн ширээний ард суух хүлээлттэй байгаа юм.

Арванхоёрдугаар сарын 16-нд Рио Тинто компани Оюу толгойн далд уурхайн олборлолтыг эхлүүлэхэд шаардлагатай хугацаа, бүтээн байгуулалтын зардлын талаар мэдээлэл хийсэн. Ингээд маргааш нь шинэ Гүйцэтгэх захирлаа сонгосон билээ.

Ингэснээр хөрөнгө оруулагч талаас гацаанд оруулаад байсан процесс хөдөлж эхэлж байгаа юм. 2019 оны долдугаар сард Рио Тинто гэнэтхэн геологийн тогтоцтой холбоотой тооцоолоогүй асуудал гарлаа гэж мэдэгдсэнээр энэ бүхэн эхэлсэн. Үүнээс хойш Оюу толгойн далд уурхайг 2022 оноос нааш ашиглалтад орохгүй, мөн 1.3-1.8 тэрбум ам.долларын санхүүжилт хэрэгтэй гэдэг мэдээлэл явж ирсэн.

Харин 16-нд Рио Тинтогоос өгсөн албан мэдээллээр шаардлагатай санхүүжилт 1.45 тэрбум ам.доллараар нэмэгдсэнээр 6.75 тэрбум болж, олборлолт 2022 оны аравдугаар сараас хийгдэж эхэлнэ гэсэн юм.

2015 онд үзэглэгдсэн Дубайн гэрээнд, уг санхүүжилтийг 5.3 тэрбум ам.доллар байна, 2021 оны нэгдүгээр улиралд олборлолт эхэлнэ гэж заасан байсан.

Харин одоо хоёр асуудал сонирхол татаж байгаа нь:

• Рио Тинто, Туркоиз Хилл Ресурс нар уг нэмэгдэл 1.45 тэрбум ам.долларыг хэрхэн босгох
• Монгол талаас хэлэлцээрийн ширээний ард Дубайн гэрээг цуцлах асуудлаар суух тухай яриа юм.

-ТУРКОИЗ ТАЛААС ТАВЬСАН СТРИЙМИНГ ХЭЛЦЛИЙН ХУВИЛБАР МАНАЙД АЛДАГДАЛТАЙ-

Нэмэгдэл санхүүжилтийг хаанаас босгох вэ гэдэг асуудлаар Рио Тинто, Туркоиз Хилл Ресурс нар одоо Олон улсын Арбитрын шүүх дээр “зодолдож” байгаа. Риогийн зүгээс Туркоизийн хувьцааг худалдаж, 1 тэрбум ам.долларыг босгоё. Үлдсэнийг нь олон улсын ББСБ-уудаас зээлье гэж хэлэлцээр хийсэн нь Туркоиз талд таалагдаагүй.

Ингээд “Анх тохирсон хугацааг сунгаж, санхүүжилтийг нэмж байгаа нь стратегийн хувьд нийцэхгүй байна. Бид алт олборлох эрхийг өөр компаниудад худалдах замаар санхүүжилт босгох, маргааныг гуравдагч талын оролцоотой шийдэхийг хүсэж байна” гэдэг агуулгаар Рио Тинтог Арбитрын шүүхэд өгсөн юм. Холбогдох контентыг энд дарж уншина уу.

Арбитрын ажиллагаа арваннэгдүгээр сарын 20-нд эхэлж, эхэлсэн даруйд Туркоиз Хилл Ресурс компанийн хувьцааны үнэ унаад, дараа нь өссөн билээ. Энэ нь Арбитр маргааныг Туркоизд ашигтай шийдэж магадгүй гэсэн бизнес эрхлэгчдийн төсөөлөл болов уу гэж шинжээчид үзсэн байдаг. Холбогдох контентыг энд дарж уншина уу.

Тэгвэл Туркоиз Хиллийн жижиг хувьцаа эзэмшигчид хэд, хэдэн хувилбар дэвшүүлж буй нь “айлгаж” байна. Тухайлбал тэд бонд босгох, эсвэл стрийминг хэлцэл хийх санал гаргаад буй.

Стрийминг хэлцэл хийгдвэл Монгол талд маш ашиггүй тусна. Энэ бол түүхий эдээ барьцаалж, зээл авах хэлбэр. Ингэхдээ зээл өгсөн талд түүхий эдээ тодорхой хугацааны туршид нэг тогтмол үнээр л худалдсаар байх юм. Өөрөөр хэлбэл ирээдүйд зэсийн үнэ ямар өндөрт хүрлээ ч анх хэлэлцээр хийгдсэн цаг үеийн доогуур ханшаар худалдсаар байна гэсэн үг. Гэтэл Гөүлдмэн Саксаас гаргасан тооцооллоор 2022 онд зэсийн үнэ тонн тутамдаа 10 мянган ам.доллар хүрнэ, цаашид ч өснө хэмээгээд буй.

Ингээд далд уурхайн бүтээн байгуулалтын нэмэлт санхүүжилтийг хэрхэн босгох тухай асуудал одоо Арбитрын шүүхийн шийдвэрийг хүлээж байна.

-ЗГХЭГ-ЫН ДАРГА Л.ОЮУН-ЭРДЭНИЙН ШАХАЛТ

ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ хамгийн сүүлд Дубайн гэрээг хүчингүй болгох асуудлыг гаргаж тавина гэж мэдэгдчихээд байна. Үүний өмнө УИХ-ын чуулганы хуралдаан дээр ч энэ агуулгыг хэлж, “Рио Тинто удирдлагын асуудлаа цэгцэлчихвэл бид хэлэлцээрийн ширээний ард суухад бэлэн” гэх утгатай зүйлийг ярьсан билээ.

“Эрдэнэт үйлдвэр”, “Оюу толгой” гээд хамгийн том стратегийн саалийн үнээнүүдийн менежмэнтийг ярьж яваа Л.Оюун-Эрдэнийн ил илэрхийлэмж нь “Монгол тал илүү ашиг хүртэх ёстой. Сая Эрдэнэт үйлдвэр Монголд эргэж ирсний ачаар тог, цахилгаан, ус, хогийн төлбөрийг тэглэхүйц хэмжээний ашигтай ажиллалаа. Оюу толгой ч ийм замаар ажиллах ёстой” гэх агуулга юм.

Ямартай ч Оюу толгойн ТУЗ-д туршлагатай, боловсролтой гэж харагдах хоёр хүнийг шинээр томилж, зөвлөлийн гишүүд бүтэн цагаар цалинжиж буй нь түүний хийсэн дэвшилтэт ажлуудын нэг.

Рио Тинтогийн удирдлагын асуудал гэдэг нь Австралид устсан соёлын өвүүдээс эхлэлтэй. Рио Тинто тус улсад хайгуулын олборлолт хийх явцдаа тэсэлгээний техник ашигласан нь хэдэн зуун соёлын өв, түүхэн үлдэц бүхий агуйг үгүй хийж орхисон юм. Үүнээс болж Рио Тинто компанийн Гүйцэтгэх захирал Жан Сэбастьен Жак ажлаа өгөхөөр болсон. Ийм учраас Монгол талаас хэлэлцээр хийе гэхэд “Бид удирдлагын түвшинд нүүдэл, суудалтай байна, дараа болъё” гэсэн утгатай хариу өгөөд буй талаар Л.Оюун-Эрдэнэ онцолж байлаа.

Тэгвэл өнгөрөгч долоо хоногт Якоб Стаусхолм гэж хүн Рио Тинтогийн шинэ Гүйцэтгэх захирлаар сонгогдлоо. Тэр 2021 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс ажлаа авах юм билээ. Ингээд харвал ирэх оноос Монгол тал Дубайн гэрээг хүчингүй болгох асуудлаар, Рио Тинтотой “тулах” уу гэдэг хүлээлт үүсчихлээ.

ДҮГНЭЛТИЙН ОРОНД: Рио Тинтогийн баталсан Оюу толгойн далд уурхайн бүтээн байгуулалтын шинэ тооцооллыг Оюу толгойн ТУЗ хүлээж аваагүй байгаа талаар нийтлэлийн эхэнд бичсэн. Харин Туркоиз Хилл Ресурс компани хүлээн авчээ.  Оюу толгойн хөрөнгө оруулагч энэ хоёр компанийн “зодоон” Арбитр дээр хүлээгдэж байгаа ч эв, эетэй байдлаар учраа олж магадгүй нь харагдаж байна. Нэг үгээр хөрөнгө оруулагч талын гацаа ирэх онд гарах төлөвтэй. Харин 2021 он гараад ‘удирдлагын хувьд асуудлаа шийдчихсэн’ Рио Тинтотой Монгол тал ямар хэлэлцээр хийх нь сонин байна.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй