Гурван хүүтэйгээ байшин барьдаг, өрх толгойлсон аав Д.Ганбаатар: Хөвгүүддээ амьдрал сургаж байгаа, хожим нь хэрэгтэй

Би гурван хүүтэй өрх толгойлсон аав. Бага хүү 8, дунд хүү 10 дугаар анги, том хүү их сургуульд сурдаг. Хүүхдүүд маань амралт, цаг заваараа миний мужааны ажилд тусалдаг. Бидний одоо амьдарч байгаа байшинг том хүү маань 13 настайдаа надтай хамт барьсан юм хэмээн ярих эрэгтэйг Д.Ганбаатар гэнэ.

Тэр 20 гаруй жил мужаанаар ажиллаж буй туршлагатай нэгэн.

Харин энэ намар нэгэн томоохон байшиндаа дээвэр хийлгэхээр гурван хүүг аавтай нь хөлсөлсөн иргэн тэдний ажлын хөлсийг өгөөгүй. Мөн ажиллаж байх явцад нь хүүхдүүдийнх нь дэргэд аавыг нь муу үгээр доромжилж байсан аж. Гэсэн ч ажилдаа зарчимч Д.Ганбаатар доромж сонсож тэсгэл алдсан хүүхдүүддээ “амьдрал ийм шүү дээ. Энэ нийгэм угаасаа л ийм. Янз янзын хүн таарна. Дааж чадах, давж гарах зүйл гэж байна. Бүгдээрээ ажлыг нь авчихсан юм чинь хийе. Аав нь хурдан дуусгана аа” хэмээн тайвшруулжээ. Улмаар хүүхдүүд ч хичээлийнхээ хажуугаар болон хагас бүтэн сайнд аавдаа тусалсаар ажлаа 15 хоногт бүрэн дуусгасан байна.

Гэвч тэдэнд ажлынх нь хөлсийг өгөөгүйн дээр аавыг нь олон улсын арбитрын шүүхэд өгнө хэмээн сүрдүүлсэн гэх. Хэрэв тэд 15 хоног шаргуу ажилласан хөлсөө авсан бол том хүүгийнхээ сургалтын төлбөрийг бүрэн төлж, ахуйн хэрэглээгээ ч бүрдүүлээд амжих байж. Гэтэл ийнхүү асуудал үүсгэсэн захиалагчийг одоо болтол цагдаад ч мэдүүлээгүй.

-Д.Ганбаатар цэргийн амьдралаа орхин мужаан болжээ-

Иймд бид энэ удаа мужаан аав, түүний туслах гурван хүүтэй үүсээд буй асуудлын талаар ярилцахаар Дарь-Эхийг зорьсон юм.

Биднийг очиход Д.Ганбаатарын том хүүтэйгээ барьсан гэх хоёр давхар цагаан байшингаас дунд хүү Г.Эрхэмбилэг нь тосон гарч ирэв. Хоймортоо гэр бүлийн зургаа залж, зурагтын хажууд гурван хүүгийнхээ инээж буй хөөрхөн зургийг тавьжээ. Энэ айлын хүүхдүүд харваас хүмүүжилтэй, царайлаг, сэргэлэн хөвгүүд байна. Бага хүү нь эмч болох мөрөөдөлтэй. Хичээлдээ ч хамгийн сайн нь. Дунд хүү нь бизнесмен болно. Гэхдээ эхлээд аавдаа л тустай болмоор байгаа гэнэ. Харин том хүү нь хуулийн чиглэлээр суралцдаг байна.

Гэрийн эзэн Д.Ганбаатарын хувьд цэргийн хүн болсон хэдий ч амьдралдаа арай нэмэртэй, орлоготой ажил хийхээр шийдэж мужаан болсон нь энэ. Тэр багадаа аавыгаа дагаж явсаар энэ ажлыг гарамгай сурсан байна. Улмаар 20 гаруй жилийн хугацаанд модоор хийх бүхий л мужааны ажлыг хийж иржээ. Түүний барьсан байшин ч их бөгөөд ажлынхаа зургийг олон нийтийн сүлжээнд байршуулдаг байна.

-Би тэр хүний улс төрийн карьер, нэр төрд итгэсэн. Маш баян хүн шүү дээ-

Ийнхүү хэдэн үг солилцоод бид гурван хүүг аавын хамт хохироосон захиалагч болон тэдний хийсэн ажлын талаар ярилцлаа.

-Мөнгө өө өгөхгүй байгаа гэх хүнтэй анх яаж холбогдов. Ямар хүн байсан бэ?

-Улс төрд нөлөө бүхий хүн юм шиг байна лээ. УИХ-ын тамгын газар ажилладаг гэсэн статустай, ёслолын хувцастай харахад их сайхан хүн байсан. Бид хувь чатаар холбогдож тохиролцсон. Тэгээд яваад очсон байшин нь хэлж байсан хэмжээнээс нь өөр байсан. "Энэ чинь хамаагүй том байшин байна. Үнэ ханш нь нэмэгдэх юм байна шүү" гэж хэлэхэд “за” гэж хүлээж авсан. Би өмнөх ажлаа арай дуусаагүй тул түр хүлээх боломжтой эсэхийг асуухад мөн зөвшөөрсөн.

-Ажил нь хэзээ эхэлсэн бэ?

-Есдүгээр сарын 20-нд эхэлсэн. Намайг ажлаа хийхээр очиход захиалагчийн дүү нь гэх хүн гарч ирээд миний хийх ажлыг заасан. “Энэ дээврийг ийм стандартаар тавина” гэж хэлэхэд “Үгүй. Чи миний аргаар хийх ёстой” гэж хэлсэн. Ингээд эхний өдрөөсөө л дарамтлах маягтай ажлаа эхлүүлсэн. Би ч буулт хийсэн. Хамгийн харамсалтай нь манай том хүүгийн дэргэд намайг жаахан муухайгаар хэлсэн. “Чи нохойн амбаар ч барьж үзээгүй хүн байна” гэж. За би чиний ойлгосноор ийм хүн байна. Тэгвэл больё, явъя гэхэд “чи өчнөөн сая төгрөгөөр материал авалдуулчихад явна гэж байхгүй шүү” гэх үгээр барьцаалж, дарамталж эхэлсэн.

Том хүү маань гомдоод маргаашаас нь ирээгүй. “Ааваа би хүнд доромжлуулан байж ажил хийхгүй ээ” гээд их гомдсон. Би хүүдээ учирлаж хэлсэн л дээ. “Миний хүү амьдрал ийм шүү дээ. Энэ нийгэм угаасаа л ийм. Янз янзын хүн таарна. Дааж чадах, давж гарах зүйл гэж байна. Аав нь энд үсрээд 14 л хононо. Миний хүү амралтын өдрүүдээр л ирээд туслахад болно” гэсэн. Хүү маань ч зөвшөөрч амралтын өдрүүдээр надад тусалж байсан. Мужааны ажил аравдугаар сарын 5 гэхэд бүрэн дууссан.

-Энэ удаагийн ажилд хүүхдүүд нь ямар байдлаар тусалж, оролцсон бэ?

-Манай хамгийн бага хүү, том хүү хоёр амралтын хоёр өдөр надад тусалсан. Харин дунд хүү маань хичээл нь эрт тардаг болохоор ажил дуустал нь надтай хамт байсан. Би уг нь ажилдаа туслах хүн өдрийн 100-150 мянган төгрөгөөр цалинжуулж авах гэсэн ч олдоогүй. Ер нь олддоггүй. Тэгээд хүүхдүүд маань ч ойлгоод бид л байгаа юм чинь гээд аавдаа тусалдаг болсон. Би бас зарчимч хүн болохоор хүүхдүүд маань юм сурч байвал хожим өөрсдийнх нь амьдралд нь л хэрэгтэй гэж боддог.

-Ажлын гэрээний тухайд?

-Ажлын гэрээ нэлээн хожуу есдүгээр сарын 28-нд буюу ажил эхэлснээс хойш 8 хоногийн дараа хийгдсэн. Би хараа муутай болохоор гэрээгээ сайн хараагүй. Ямартай ч тэр хүний мундаг улс төрийн карьер, нэр төрд итгэсэн. Тэр чинь аймар баян хүн байна лээ. Тэгээд гэртээ ирээд шилээ зүүгээд харсан чинь маргаан шийдвэрлэх гэх хэсэгт нь арбитрт хандана гэсэн байсан. Аймар сонин Монгол Улсын хуулиар гадуурх заалт байсан. Яагаад олон улсын хэмжээний хэргийг шийддэг шүүх нийслэлийн газар нутагт болж байгаа иргэд хоорондын маргааныг шийдвэрлэдэг юм. Тэр чинь Лондонд байдаг шүүх шүү дээ. Монголд төлөөлөгчийн газар нь л байгаа. Шулуухан хэлэхэд миний жаахан инээд хүрсэн. Бас гайхсан.

Хоёр дахь ноцтой асуудал нь би тэр компанид юу ч хийгээгүй. Зүгээр хашаан дотор аав, ээжийнх нь байшингийн дээврийг хийсэн. Гэтэл яагаад компанийн нэрийн өмнөөс надтай гэрээ хийснийг гайхсан. Би өөрөө хуулийн сургуульд суралцаж байсан болохоор утга агуулгын жаахан гадарлаж харсан нь тэр.

-Хуульчид залилан гэж үзсэн ч би захиалагчаа цагдаад өгөлгүй ойлгоод ирэхийг нь хүлээж байгаа-

-Гэрээний заалтын талаар хуульчид хандаж үзсэн үү. Ямар тайлбар хэлж байна.

-Сошиалд энэ талаар нийтэлснээс хойш янз бүрийн хуульчид үнэгүй тусална гэж холбогдсон. Тэдгээр хуульчид “Наад гэрээ чинь анхаарал татах асуудал ихтэй байна. Дээрээс нь компанид юм хийгээгүй. Айлын хашаанд байшингийн дээвэр тавьсан байхад тэр компанид хамаарахгүй. Гэрээ гэдэг нэр болон компанийн нэрээр залилангийн шинж чанартай юм хийсэн байна. Цагдаад хандах асуудал байна гэсэн. Мундаг хуульчидын ачаар асуудлаа баттай мэдэж авчхаад байж байна.

-Маргаан үүссэн тохиолдолд дээрх заалтаар явна гэж заасан юм байна. Гарсан маргаан нь юу байсан юм бол.

-Маргааны гол үндэс бол дулаалгын хөөсний асуудал. Эзэнтэй нь хувь чатаар ярихдаа би шилэн хөвөнгийн харшилтай дулаалга бол хийж чадахгүй. Дээрээс нь дулаалга гэдэг бол өндөр стандарттай. Нарийн ажил байдаг. Тиймээс дулаалгыг нь амьдрах хүмүүс нь өөрсдөө хичээгээд сайн хийвэл зүгээр байдаг гэхэд захиалагч “за” гэсэн. Тэр чат нь надад байгаа. Гэрээн дээр болохоор дулаалга хийх гэж оруулсан байсан юм байна лээ. Би ярилцаж тохирсон байсан учир тэрийг нь анзаараагүй гарын үсэг зурсан. Энэ асуудал дээр л би буруудчхаад мөнгөө авч чадахгүй байж байна.

-Ажлынхаа хөлсөнд хэдэн төгрөг авах ёстой юм вэ?

-8.5 сая төгрөг авах ёстой.

-Тэр мөнгөөрөө хийхээр төлөвлөсөн зүйл байсан уу?

-Том хүү маань жилийн 6 саяын төлбөртэй сургуульд суралцдаг. Одоо төлбөр нь дутуу байгаа. Бас тэгээд хүний амьдрал юм чинь надад багажаас эхлээд авах ахуйн хэрэгцээний зүйлс их байгаа шүү дээ.

-Та зөвхөн дээврийг нь хийсэн гэсэн. Бусад хэсгийг нь хийсэн хүмүүс төлбөрөө авсан болов уу. Энэ талаар мэдээлэл байгаа юу?

-Тэгээд сурчихсан хүмүүс юм шиг байна лээ. Блок, хундамыг нь хийсэн хүмүүс 10 гаруй сая төгрөг авч чадаагүй гэсэн. Бас биднийг ажиллаж байхад дөрвөн залуу гараашны бетон хаяавчийг хийх гэж ирсэн. Тэд бас хоёр сая төгрөгөө авч чадаагүй гэсэн. Энэ хоёр мэдээг би ажилчдаас нь сонссон. Үнэн байх гэж бодож байна. Олны үг ортой.

-Та мөнгө өө авч чадаагүй гээд цагдаад гомдол өгсөн үү?

-Гомдол өгөөгүй байна. Захиалагч маань бас хүн л юм чинь сошиалаар гарч байгаа энэ асуудлыг бодож үзэх байлгүй дээ гэж жаахан харсан байдалтай байна. Мөнгө өө авахаар чат бичээд би дарамталсан болж таарсан. Энэ бүрийг нь харахаар ямартай ч байж болохгүй асуудлууд байгаа учраас болохгүй бол ямар ч байсан цагдаад хандана.

-Ер нь монголчууд маань мужааны ажил хийлгэхдээ ямар хандлагатай байдаг вэ?

-Би хоёр удаа мөнгөө авч чадахгүй хулхидуулж байсан. Бас ярьснаасаа буцах, янз бүрийн асуудал үүсгэх тохиолдлууд их байна. Бас мужаанууд маань гэрээгээ үг бүрээр нь сайн уншихгүй бол хаа хамаагүй Англид байдаг шүүхийн нэр барьж гэрээ хийгээд дараан сүрдүүлж байна шүү дээ. Тэгэхээр анхааралтай. Гэрээгээ сайн уншиж ажиллаарай гэж захимаар байна.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй