Иргэд: Банкуудын зээл олголт багасчихаар төлж чадахгүй өндөр хүүтэйг нь ББСБ-аас авахаас өөр сонголтгүй болчихлоо

Монголбанк бодлогын хүүг 2 нэгж хувиар нэмэгдүүлж, 12 хувьд хүргэх, хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харьцааг 50 хувьд хүргэх шийдвэр гаргасан.

Улмаар төв банкны шийдвэрийг арилжааны 14 банк хэрэгжүүлж хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харилцаагаа 50/50 болгосон. Мөн санхүүгийн зохицуулах хороо уг шийдвэртэй уяалдуулан ББСБ-уудийн хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харьцааг 60 хувьд хүргээд байна.

Иймд эдгээр шийдвэрүүд нь банк болон ББСБ, иргэдэд хэрхэн тусч буйг сурвалжиллаа.

Төв банк өрийн дарамтыг бууруулж, санхүүгийн салбарын тогтвортой байдлыг хадгалах зорилгоор бодлогын хүүг нэмсэн нь иргэдийг ББСБ, өндөр хүүтэй зээлийг сонгохоос өөр сонголтгүй болгожээ. Харин ББСБ-уудын хувьд өндөр хүүтэй зээл авсан зээлдэгчдийн төлөх чадвар буурч, зээлийн чанар муудах эрсдэлтэй. Цаашлаад ашигт ажиллагаа саатах магадлалтай байгаа аж.

Бид энэ талаар монголбанк, ББСБ, иргэдээс тодруулахад дараах байр суурийг илэрхийлсэн юм.

Банк бус санхүүгийн байгууллагуудаас хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харьцаа, бодлогын хүүгийн нөлөөллийн талаар тодруулахад бидний холбогдсон дийлэнх газрууд “энэ талаарх мэдээллийг өгөх боломжгүй, нарийвчилсан судалгаа хараахан гараагүй байна” гэх хариултыг өгсөн юм. Харин зарим газар дараах байр суурийг илэрхийллээ.

-Бодлогын хүү нэмэгдэж, өр орлогын харьцаа нэмэгдсэнээр ББСБ-д ямар нөлөөлөл үзүүлж байна?

-Инфляц хэт өсөх хандлагатай бол төв банк бодлогын хүүг өсгөж, зээлийн эрэлтийг бууруулж, мөнгөний нийлүүлэлтийг хумих замаар үнийн өсөлтийг хязгаарладаг. Үүний дагуу монголбанк мөнгөний бодлогын хүүгээ 2 хувиар нэмээд байна. Энэ нь ББСБ-уудын хувьд зээлийн өртөг нэмэгдэх шалтгаан болсон. Ингэснээр бид зээлийн хүүгээ өсгөхөөс өөр аргагүй болж, харилцагчдын зээлийн хүүгийн дарамт нэмэгдлээ. Мөн нөгөө талаас зээлийн хүү өссөн учраас иргэд, аж ахуйн нэгжүүд өндөр хүүтэй зээл авах сонирхолгүй болж, зээлийн эрэлт буурч байна.

Үүний улмаас ББСБ-уудын зээлийн багц хумигдаж, орлого багасах магадлалтай болоод байна. Хамгийн гол нь цаашид өндөр хүүтэй зээл авсан зээлдэгчдийн төлөх чадвар буурч, зээлийн чанар муудах эрсдэлтэй. Хэрэв чанаргүй зээлийн хэмжээ нэмэгдвэл ББСБ-уудын ашигт ажиллагаанд сөрөг нөлөөтэй.

Харин төв банкнаас бодлогын хүүгийн нэмэгдэл, хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харилцааг нэмэгдсэний үр дүн юу байх. Цаашид бодлогын хүүг бууруулах боломжтой эсэхийг тодруулахад дараах байр суурийг илэрхийллээ.

-Бодлогын хүүг 12 хувьд хүргэлээ. Ямар хүчин зүйлс нөлөөлөв?

-Эдийн засгийн гадаад, дотоод орчны нөхцөл байдал, инфляцын цаашдын төлөвийг харгалзан мөнгөний бодлогын хороо бодлогын хүүг 2 нэгж хувиар нэмэгдүүлж, 12 хувьд болгосон. Мөн өрхийн өрийн дарамтыг бууруулах, зээлийн хэт өсөлтөөс сэргийлж, санхүүгийн салбарын тогтвортой байдлыг хадгалах зорилгоор хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харьцааг 50 хувьд хүргээд байна. Түүнчлэн тэтгэвэр, тэтгэмжийн орлого барьцаалсан зээлийн хувьд зээлийн сарын төлбөрөө төлсний дараах зээлдэгчийн үлдэх орлого нь амьжиргааны доод түвшнийг хангахад хүрэлцэхүйц буюу түүнээс доошгүй байхаар тогтоох шийдвэрийг гаргасан. Энэхүү бодлогын шийдвэр нь инфляцыг дунд хугацаанд зорилтот түвшинд тогтворжуулах, эдийн засаг, санхүүгийн салбарын тогтвортой байдлыг хангах зорилготой.

-Цаашид эдийн засгийн сэргэлт, инфляцын өөрчлөлттэй уялдуулан бодлогын хүүг буулгах боломжтой юу?

-Бодлогын хүүгийн өсөлт инфляц, дотоодын болон олон улсын эдийн засаг гээд олон зүйлээс шалтгаалж байгаа учир буулгах боломжгүй. Энэ өсөлтийн үр дүн нь онц эцэст гарна гэсэн хүлээлттэй байгаа.

Тэгвэл дээрх шийдвэрүүд иргэдэд хэрхэн нөлөөлж буйг тодруулахад дараах хариултыг өглөө.

• Иргэн О.М

-Төв банк бодлогын хүүгээ нэмснээр өр орлогын харьцаа өөрчлөгдөж, зээл өндөр шалгууртай болсон. Та зээл авдаг уу. Таны хувьд энэ шийдвэр яаж нөлөөлөв?

-Дөнгөж сая апплейкшны зээл аваад л гарч ирж байна. Бодлогын хүү нэмэгдсэнийг телевизийн мэдээнээс харж мэдсэн. Энэ шийдвэр нь бидний худалдан авахыг боож байна л гэж ойлгож байгаа. Уг нь хэрэглээний хэдэн төгрөгийн зээлийг аваад хэрэгцээ шаардлагатай зүйлсээ авчихдаг байсан. Гэтэл өр орлогын харьцаа гээд шалгуур өндөр болоод зээл авах боломжгүй болсноор бидний худалдан авах чадвар буурч байна гэж харж байгаа. Бас банкнаас зээл авах боломжгүй болж байгаа нь нөгөө талаас мөнгө хүүлэгчдээ дэмжсэн бодлого болчхов уу гэж харсан.

-Банкнаас зээл авч чадахгүй болсноор таны сонголт одоо ББСБ болж байна уу?

-Мэдээж банк болохгүй гэхээр бүгд л банк бус руу явж байна. Банк бусууд ч зээлийг өмнөх шигээ гаргахаа больж байгаа юм байна. Хүү нь маш өндөр болсон байна. Тэгэхээр ер нь өндөр хүүтэй зээлээс өөр сонголтгүй л болчихлоо. Бүр болохоо байгаад зээл авах шаардлагатай байгаа хүмүүс бол өндөр хүүтэй ч зээл авч л таарна. Дараа нь тэгээд өр ширэнд ороод л дуусах байлгүй. Ер нь өргүй хүн гэж байхгүй шүү дээ.

• Иргэн З.Б

-Төв банк бодлогын хүүгээ нэмснээр өр орлогын харьцаа өөрчлөгдөж, зээл өндөр шалгууртай болсон. Та зээл авдаг уу. Таны хувьд энэ шийдвэр яаж нөлөөлөв?

-Сая банк руу ороод мэдлээ. Ганц зээлтэй хүн ховор. Өр орлогын харьцаа нэмэгдчихсэн. Банкнаас авахаар товлосон зээлүүд боломжгүй л болж байна. Зээлийн хүү нэмэгдэж байна. Тэгэхээр иргэд одоо ББСБ-аас л зээл авна. Бас байрны зээл, ипотекийн зээл хаагдаж эхлэх байх. Энэ шийдвэр арилжааны банкнуудад ашигтай байж магадгүй ч мөнгөний урсгал хаагдаж валютын ханш өсөөд л явна. Энэ шийдвэрийн хамгийн хүндийг иргэд бид л үүрэх нь гэж харж байгаа.

• Иргэн Б.Э

-Төв банк бодлогын хүүгээ нэмснээр өр орлогын харьцаа өөрчлөгдөж, зээл өндөр шалгууртай болсон. Та зээл авдаг уу. Таны хувьд энэ шийдвэр яаж нөлөөлөв?

-Өр орлогын харьцаа нэмэгдсэнийг саяхан банкнаас цалингийн зээл авах хүсэлт тавихдаа мэдсэн. Би давхар дөрвөн апплейкшны зээлтэй. Тэр зээлийн дүнгүүд өндөр биш ч гэсэн над шиг давхар зээлтэй хүмүүст бол нийгмийн даатгал төлдөг байгаад ч цалингийн зээл гарах боломжгүй болж байгаа юм байна лээ. Би одоо долоон жил тасралтгүй нийгмийн даатгал төлж байгаа. Өмнө нь цалингийн зээлээ төлж явж байгаад нэмээд авчихдаг байсан. Саяхан хүүхдийн сургалтын төлбөрт өгөх гээд хоёр сая төгрөг зээлэх гэсэн боломжгүй гэж байна. Бас ББСБ-уудийн зээлийн хүү өсөж байгаа гэж сонссон яг хэд болж байгааг нь орж хараагүй байна. Уг нь би гайгүй дунджаас дээгүүр цалин авдаг ч юмны үнэ нэмэгдээд зээл авч л гэр бүлийн хэрэглээгээ зохицуулж явдаг.

-Тэгэхээр таны хувьд цаашид зээл авах шаардлага үүсвэл банк боломжгүй учир ББСБ руу явах уу?

-Одоо өөр боломж байхгүй. Шаардлага үүсвэл хэдий өндөр хүүтэй байсан ч авна даа.

Д.ЖАРГАЛМАА

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй