СЭДЭВ: Хогоо ангилан хаяж сурдаггүй “эх орончид”

Улаанбаатар хотын захирагчийн албанаас санаачилсан “Хогоо эх үүсвэр дээр нь ангилж хэвшье” хөдөлгөөн өрнөж, Улаанбаатар хотын нэжгээд газарт ангилал тасалгаа бүхий хогийн савууд байршаад багагүй хугацаа өнгөрлөө. Улсын их баяр наадмын үеэр л гэхэд цэнгэлдэх тойрсон сайн дурын залуус наадамчдыг хогоо ангилан хаяж сурахад уриалж зогсоход нь тэдний асраар зочилж, сурвалжилга бэлтгэж байв. Ер дээрх санаачилга, залуусын уриалга гэлтгүй аливаа хог хаягдлыг “дахивар” ба “энгийн” гэсэн хоёр хэсэгт ангилан хаях тасалгаа бүхий хогийн савууд хотын гудамж бүрт байршаад даруй арван жил болох гэж буй билээ. Харин иргэдийн хог ангилагдаж өгдөггүй, хогийн савны тасалгаа өөр хоорондоо холилддог байдал үргэлжилсээр.

Хог хаягдлыг дахин боловсруулах үндэсний холбооноос Улаанбаатарчуудын хаяж байгаа хогийн 80 хувь нь ангилагдахгүй ирж байна гэдэг судалгааг танилцуулсан. Уг нь ундааны сав, шил, цаас зэргийг “дахивар” шошготой тасалгаа руу хийж заншихад л болох, тийм ч хүнд хөдөлмөр шаардаад байхааргүй асуудал энд яригдаж буй. Хогоо ангилан хаяж чаддаггүй иргэдтэйгээ өвлийг угтах уу?

Япон, Солонгос тэргүүтэй Азийн улсууд, ер өндөр соёлтой гадны орнуудын иргэдийн ухамсарт өдөр тутмын рефлекс мэт суусан байдаг үйлдлүүдийн нэг бол хогоо ангилан хаяхуй. Японд шилийг хүртэл өнгөөр нь ялгаж хаяна. Германд хог хаягдлыг 4-5 ялгана, тэр ч бүү хэл оройн цагаар хогоо гаргаж орчин тойрны хүмүүсийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулах тэнд хориотой. Бидэнтэй харьцуулахад чамгүй өндөр шаардлага тэдний өмнө тавигдаж буй нь энэ ч, үл биелүүлдэг, зөрчдөг нь үгүй. Учир нь иргэн нэг бүрийн үйлдлээс бүхэл улс орны эрх ашиг улбаатай гэдгийг ухамсарладагт байдаг болов уу.

Бидний хувьд хог хаяна гэдэг хамгийн энгийн, амархан ажил. Толгойдоо юу ч бодохгүйгээр идсэн чихрийн цаас, дэлгүүрийн худалдан авалтын баримт зэргээ алгандаа базаад л шидчихнэ, түүнийгээ юман чинээ санадаггүй. Ерөөс “Иргэн болгон над шиг хогоо шидлээд байвал Улаанбаатар хогноос хэзээ ч салахгүй” гэдгийг бодож үздэггүй, хэнэггүй зантай нь холбоотой. Ангилах нь бүү хэл, шууд л машиныхаа цонхоор ундааны лааз шидчихдэг ийм иргэдтэй байхад ямар ч өндөр шилэн барилга, хот төлөвлөлт, дэд бүтэц байгаад нэмэргүй билээ.

Хуванцар болон шилэн хог хаягдлыг тусгай үйлдвэрт боловсруулан дахин хэрэглээнд нэвтрүүлэх боломжтой байдаг. Яагаад гэвэл хуванцар материал газрын хөрсөнд шингэх хүртлээ даруй 5 мянган жилийг үдэх болно. Тиймээс хуванцар материалыг дахин боловсруулна гэдэг нь эдийн засагт ч хэмнэлттэй, байгаль дэлхийд ч ээлтэй шийдэл юм. Харин иргэд нь хуванцараа эх үүсвэр дээрээс нь ялган хаяж хэвшихгүй бол, тонн тонн хогон овоог хоёр тийш ялгаж суух боломж хэнд ч үгүй билээ.

Оршин суугаа Улаанбаатар хотынхоо өнгө үзэмжийг бодсон ч, үр хүүхэд, хайртай дотны хүмүүсийнхээ эрүүл амьдрах орчин нөхцөлийг бодсон ч, ирээдүй хойчийнхоо алгаа тосон хүлээж авах байгаль экологийн асуудлыг бодсон ч бидэнд хог хаягдлаа ангилж, хогийн сав руу хийж сурах хэрэг нэн шаардлагатай байна. Намрын улирал эхэлж, сэрүү орлоо. Удахгүй өвөл ирж, цасанд дарагдана, хот маань. Хог боловсруулах албанд ажилладаг хүмүүсийн ажил үүрэг хүндэрнэ. Нийслэлчүүд ээ, хогоо хаяхдаа хоёр гуравхан төрөлд ангилдаг нэг, хоёрхон секундын ухамсарт үйлдлийг хийгээд хэвшчихье.

М.ТЭНГИС

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй