"Эрдэнэт"-ийн хэлцэл Д.Эрдэнэбилэгийн эрх ашиг, Ц.Нямдоржийн өширхлийн замаар бүү яваасай

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хэлсэнчлэн Мексикийн хар тамхины мафи үүсгэгч, 5 сая ам.долларын шагналтайгаар эрэн сурвалжлагдаж байсан Эль Чапотой адилтгагдсан “сахал” Д.Эрдэнэбилэгийг хоёр дахь сардаа сунган хорьж байна. Түүнийг хорьсноор  үе үеийн Сангийн сайд нарын ард нь гарах амбицтай ч ахиулж чадаагүй “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 49 хувийн хэлцэл таг зогсжээ.

Сэтгүүлч Ж.Мядагбадам нийтлэлээ ерөнхийд нь базаад ингэж ярилаа.

-ЭХЛЭЭД Б.ЖАВХЛАНГИЙН ТОГЛОЛТ ИНГЭЖ ЯВСАН-

Уг нь Сангийн сайд Б.Жавхлангийн ахалсан ажлын хэсгээс, УИХ-ын 23-р тогтоолыг хангах замаар тодорхой зээлүүдийг суутган тооцож, 1.1 их наядын төлбөрийг барагдуулах хүсэлтэй буйгаа хувийн хэвшил талд өнгөрөгч оны сүүлээр илэрхийлсэн байдаг.

• “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 49 хувь ОХУ-ын талд байх үед төлөгдөх ёстой байсан ногдол ашгийн 50 сая ам.доллар
• “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 49 хувь Монголд орж ирснээс хойших хувийн хэвшил талд шилжүүлсэн 161 тэрбум
• Хөгжлийн банкнаас “Кью Эс Си” компанийн авсан зээл болох 211 тэрбум төгрөг
• Хөгжлийн банкнаас “Хөтөл” ХХК-ийн авсан 290.4 тэрбум
• Монголбанкнаас Худалдаа хөгжил, Улаанбаатар хотын банк ба “Кью Эс Си” компанийн авсан зээл гэх нийт 216.6 тэрбум төгрөгийн зээлүүд багтсан аж.

Улмаар хоёр талаасаа эхний уулзалтаа хийж, хувийн хэвшлийнхэн дахин хэлцэлд орох саналаа илэрхийлсэн бичиг явуулснаа хэвлэлд гаргасан.

Дээрх агуулгын ерөнхий нюанс нь, Сангийн сайд Б.Жавхлангийн бодсон хувилбар гэж харагддаг. Логик нь, Хөгжлийн банкны дуулианыг эхлүүлж байгаад, үе үеийн улстөрчид, шүүхийн байгууллагаар үйлчлүүлж ирсэн гэгддэг “сахал” Д.Эрдэнэбилэгийг “тэнгэрээс буулгаж ирэх”. Ингэж байж, Засгийн газар түүнтэй  зэрэгцээ түвшинд хэлэлцээ хийнэ гэж харсан өнцөг уншигддаг. Нэг ёсондоо бааварлуулахгүй, мундагдуулахгүй. Өөрсдөө жаахан хүчтэй байхыг зорьсон гэх утга.

-ДАРАА НЬ Ц.НЯМДОРЖИЙН СЦЕНАРИ ХҮЧТЭЙ ХЭРЭГЖИВ-

Дараа нь, Засгийн газрын байр суурь нь илүү механик тал руугаа орж, “Хөтөл” цемент шохойн үйлдвэрийн хувьчлал, “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр”-ийн концессын гэрээг тус тус цуцалсан. Улмаар Д.Эрдэнэбилэгийг “Blue Sky” дахь “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр”-ийн оффисын байрнаас нүүснийг “Бичиг баримт устгахыг завдсан” гэх үндэслэл болгож саатуулсан.

Ингэхдээ Засгийн газар Хөгжлийн банкнаас авсан дээрх хоёр үйлдвэрийн зээлийг хувийн хэвшил тал төлөх ёстой гэсэн байр суурь илэрхийлэв. Энэ нь Б.Жавхлан сайдын барьж байсан “суутган тооцох” зарчмаас тэс хөндлөн зүгт давхисан үзэгдэл болов. Яг энэ санааг ЗГХЭГ-ын дарга Ц.Нямдорж гаргаж, хөшигний ард Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ ЗГХЭГ-ын дарга, Сангийн сайд хоёрынхоо өөрдүү зөвлөгөөн дунд “бөндөгнөсөн” гэх.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хувьд “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийг албан ёсоор төрд авах амбицаа хэрэгжүүлэх нэн хүсэлтэй нь мэдээж. Б.Жавхлан сайд ч бас өмнөх ах нарынхаа хийгээгүйг хийчих эрмэлзэлтэй. Гэхдээ яг одоогийн Ц.Нямдорж сайдын хүсээд байгаа шиг шууд шоронд хийж, сөхрүүлж байгаад булаагаад авчихаар залуу улстөрчдийн хувьд хэт халтай өнцөг болно. Гадна талдаа ч тэрАрбирт ялагдаж, “Монголын төр хувийн хэвшлээ дээрэмддэг” гэх муу нэрийг тэд зүүхийг хүсэхгүй.

ОДОО НӨХЦӨЛ ЯГ ХЭРХСЭН БЭ: ХХБ, ЗГ, “КЬЮ ЭС СИ” НАРЫН БАЙР СУУРЬ

Хамгийн сүүлд Худалдаа хөгжлийн банкны Гүйцэтгэх захирал О.Орхон “Кью Эс Си” ХХК-ийн Хөгжлийн банкнаас авсан зээлийг төлөх асуудлаар Засгийн газартай хамтарсан ажлын хэсэг байгуулж, хэлцэл хийхэд бэлэн байгаагаа уламжилсан. Энэ чухам хэрхсэн талаар:

Албаны эх сурвалжууд “Кью Эс Си” ХХБ-наас зээл авч, Хөгжлийн банкны өрийг төлөхөөсөө татгалзсан учир хэлцэл хийх боломжгүй болсон” гэв.

“Кью Эс Си”  ХХК-ийнхэн хамтарсан ажлын хэсэг гаргаж, санхүүгийн байдлаа нэгтгэх хүсэлт тавьж, үүний дараа Хөгжлийн банкны зээлээ ХХБ-наас зээлж төлөх эсэхээ шийдье гэх чиг шугам баримталж байгаа гэх бүдэг тайлбаруудыг хоёр талаасаа өгч байна.

Нөгөө талдаа “Хөтөл”, “Кью Эс Си”-гийн өрийг төлүүлнэ гэж Засгийн газар мэдэгдсэн. Тиймээс эл зээлүүд “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 1.1 их наяд дүнтэй хэлцлээс гараад явчихсан гэж ойлгож болохоор.  Ийм нөхцөл байдал үүссэнийг бас тодотгоё.

Хувийн хэвшил талд,

 Д.Эрдэнэбилэгийнхэн өмгөөлөгчийг нь байхгүйд үргэлжлүүлэн хорих шийдвэр гаргасныг давж заалдаж байна. Мөнхүү “Хөтөл” дээр өвлөн авах тал нь шүүхэд маргаан үүсгэсэн талаар мэдээлэгдсэн.

Төр талд,

“Кью Эс Си” ХХК-ийг ТӨБЗГ-аас АТГ-т хоёр асуудлаар шалгуулахаар гомдол гаргаж, “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр”-т Б.Эрхэмбаатар өмгөөллийн үйлчилгээ үзүүлж эхэлжээ. Төрөөс “Хөтөл”, “Дарханы төмөрлөг” дээр шалгалт оруулж, санхүүгийн нэгдсэн дүн гаргаж аваад, хэлцэлд орохыг зөв гэж үзсэн байна.

СЭТГҮҮЛЧИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ: Дээрх хоёр талын нөхцөл байдлуудаас харахад “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 49 хувийг тойрсон асуудал улс төрийн агуулгаасаа мөд гарахааргүй байна. Шүүх, улс төр, хэлцэл гэсэн өөр өөр ойлголтууд холилдон, жонхуурсан нь ч харагдаж байна.  Бараг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ өөрөө ч толгой нь эргэхээр холион бантан “Эрдэнэт үйлдвэр”, “Хөтөл”, “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр” дээр үүсч, тайлан блансаа тулгаж, шүүхдэж, хэлцэл хийх асуудалд нэлээд цаг орохоор болжээ.

Ерөөс энэ хэлцэл Д.Эрдэнэбилэгийн санаснаар ч, Ц.Нямдоржийн хүссэнээр ч бүү яваасай. Ерөөс энэ асуудлын гажуудал хувь хүмүүсийн "хэт их" үйлдлээс нь үүсээд байгаа логик харагддаг. Д.Эрдэнэбилэгийн хэт их эрх ашиг, Ц.Нямдоржийн хэт их өширхлөөс өөр замаар илүү зарчмаараа, шүүхээрээ, тоон дүнгээрээ  хэлцлүүд нь зангигдвал зөв тусгалтай байхаар. Одоо урагшлах гарцаа Л.Оюун-Эрдэнэ яг эрүүл нүдээр харж чадах эсэхээс бүх зүйл хамаарахаар цаг үеийн нөхцөл байдал үүсчээ.

Ж.МЯДАГБАДАМ

Энэ талаарх өмнөх агуулгууд:

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй