10 минутын дотор дууссан наадмын тасалбарыг хэдийнэ 400-500 мянган төгрөгөөр дамлаад эхэлжээ

Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114, Ардын хувьсгалын 104 жилийн ой, Үндэсний их баяр наадам эхлэхэд долоон хоног үлдлээ.

Наадам ойртож, уламжлал ёсоор тасалбар борлуулагдаж эхэлсэн. Долоодугаар сарын 1-ний өдрийн өглөөний 07:00 цагаас Үндэсний их баяр наадмын тасалбарыг онлайнаар худалдаалж эхэлсэн ч 10 минутын дараа бүрэн зарагдаж дууссан байна.

Тодруулбал, 12,000 ширхэг наадмын тасалбар маш богино хугацаанд ийнхүү борлуулагдсан гэсэн үг. Үүнтэй холбоотойгоор иргэдийн санал, шүүмжлэл цахим сүлжээнд нийтлэгдсэн. Хамгийн гол шүүмжлэл нь тасалбар ердөө 10-хан минутын дотор дууссан нь шударга биш, сэжиг бүхий мэт санагдаж буй явдал. Тэр тусмаа онлайнаар бүгд зэрэг захиалга өгөхөд систем гацах, алдаа гарах магадлал өндөртэй гэж иргэд үзэж буй.

10 минутын дотор зарагдаж дууссан тасалбар шууд удалгүй үнэ нь хэд дахин нугарч, фэйсбүүкээр дамжуулан зарагдаж эхэлсэн байна. Эл асуудал зөвхөн энэ жилд хамааралтай бус, өнгөрсөн болон түүний өмнөх жилүүдэд ч мөн ижил нөхцөл байдал үүсэж байсан билээ.

Өнгөрсөн жил буюу 2024 онд баяр наадмын тасалбар 45 минутын дотор дуусаж, улмаар анхны үнээ хэд дахин нугалсан үнээр дамлаж зарагдсан. Яарсан, тасалбар хайсан, гадаад дотоодоос ирсэн хүмүүс арга буюу олдсон тасалбарыг худалдан авч, асуудал тэгэсгээд дарагдсан. “Дарагдсан” гэдэг нь хамаарал бүхий байгууллага, Төв цэнгэлдэх хүрээлэн гээд аль ч талаас энэ асуудлыг хөндөөгүй гэсэн үг юм.

Үнэ нь хэд болов?

2025 оны Үндэсний их баяр наадмын тасалбар Enaadam.mn сайтаар худалдаалагдсан бөгөөд суудлын байршлаас хамааран 52,500, 105,000, 136,500, 157,500 төгрөгийн үнэтэй байсан. Харин одоо иргэдийн гар дээрээс зарагдаж байгаа үнэ 400-800 мянган төгрөг болж нэмэгдсэн байна.

Бид жишээ болгон зарын дагуу холбогдож тодруулахад, “Надад 7, 8, 9 дүгээр секторын тасалбар байна. Яг гололдог суудал болох 9 дүгээр секторын тасалбар 500 мянга. 7 болон 8 дугаар секторынх 400 мянга. Хямдруулах ямар ч боломжгүй. Үүнийг авах гэж өглөөнөөс хойш гэр бүл, найз нөхөд, хамаатан садантайгаа нийлж алалцаж байж авсан. Олон хэрэгтэй байгаа бол 12 дугаар секторын тасалбар манай найзад 20-оод ширхэг байгаа. Яахав, холбоод өгч болно шүү” гэсэн юм.

Үүнтэй ижил төрлийн зар “Наадмын тасалбар авна, зарна” нэртэй фэйсбүүк группт олширч, дагаад үнэ нь дахин өсөх хандлага ажиглагдаж байна. Өөрөөр хэлбэл, зарахаас илүү авах хэрэгцээ иргэдэд их байгаа нь харагдаж байна. Энэ нь нэг талаараа наадмын тасалбарыг ашиг олох зорилгоор жил бүр олноор нь худалдан авдаг хувь хүмүүсийн бүлэг бий болсныг илтгэж буй хэрэг юм.

Энэ талаар Enaadam.mn сайтад байршуулсан холбоо барих дугаар руу залган тодруулахад, “1111 гэсэн дугаар бол наадмын тасалбартай холбоотой асуудлыг хүлээж авах дугаар биш. Бид өнгөрсөн жил хамтарч ажилласан. Энэ жилийн хувьд тус дугаарыг сайтаас нь устгуулах шаардлага тавьсан боловч өнөөдрийг хүртэл хэвээр байна. Манайх руу одоогийн байдлаар 100 гаруй иргэн холбогдож, тасалбартай холбоотой гомдол, мэдээлэл ирүүлсэн. Бид аргагүйн эрхэнд иргэдтэй холбогдож, учир явдлыг тайлбарлан, холбогдох алба буюу нийслэлд дамжуулж байгаа” гэж хариулсан юм.

Харин Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газартай холбогдох гэсэн боловч бидэнд ямар нэгэн хариу өгсөнгүй.

Наадмын тасалбарын үнийг дамын наймаачид 5-8 дахин нэмэгдүүлж борлуулж байна

Наадмын тасалбарыг энэ жил дөрөв дэх удаагаа цахимаар худалдаалсан. Нээлт болон хаалтын хоёр өдрийн тасалбар тус бүрээр Enaadam.mn сайтаар борлуулагдсан бөгөөд нэг хүнд хоёроос илүүг худалдаалахгүй байх зохицуулалттай.

Нөхцөл байдлаас харахад энэ арга нь иргэд урт дараалалд зогсохгүй, цаг хэмнэх, нэг хүнийг олон тасалбар авахаас сэргийлэх зэрэг олон давуу талтай шийдэл байв. Гэвч дээрх зохицуулалтыг хүмүүс өөрсдийн зорилгод ашиглан, гэр бүл, хамаатан, найз нөхдийн хамтын “бизнес” болгон ашиглаж эхэлжээ.

52-157,700 мянган төгрөгөөр худалдаанд гарсан тасалбар дамын худалдаачдын гараар дамжин хамгийн доод үнэ нь 400 мянга, дээд үнэ нь 800 мянгаар зарагдаж байгаа нь 5-8 дахин нэмэгдсэнийг харуулж байна.

Цахимаар хэн, ямар зорилгоор, хэдийг худалдан авч байгааг хянах боломжгүй. Энэ нь системийн өгөгдлийг ашиглан, хуулийн цоорхойгоор дамын наймааг зохион байгуулалттай явуулж буйг илтгэж байна.

Туристуудын туршлага: Тасалбар олоход хүндрэлтэй

Гадаад иргэдийн хувьд Үндэсний их баяр наадмыг үзэх тасалбар авах нь тун хүндрэлтэй асуудал байсаар байна. Тэд Reddit болон аялал жуулчлалын вэбсайтуудад туршлагаа хуваалцсан байдаг.

Жишээлбэл, нэг Reddit хэрэглэгч ийнхүү бичжээ:“Sold through naadam.mn, it is hard even for locals to get hold of some tickets. Sales start in the morning of July 1st … and sold out within minutes"

"Тасалбарыг naadam.mn сайтаар борлуулдаг. Монголчууд өөрсдөө ч тасалбар олоход бэрх. Борлуулалт долоодугаар сарын 1-ний өглөө эхэлдэг ч хэдхэн минутын дотор зарагдаж дуусдаг" гэжээ.

Ийм нөхцөлд гадаад жуулчид “tour operator” буюу аяллын компанийн зуучлалаар наадмын тасалбар худалдаж авдаг. Гэвч энэ нь өндөр өртөгтэй, зарим тохиолдолд дамын наймааны нэг хэлбэр болж байгаа юм. Зарим оператор компаниуд наадам үзэх тасалбарыг аяллын багцын хамт 75–150 ам.доллар буюу дунджаар 250-500 мянган төгрөгөөр зарж байгаа нь тасалбарын жинхэнэ үнэтэй харьцуулахад хэд дахин нэмэгдсэн үнээр борлуулж байгааг харуулж байна.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй