Сурвалжилга: Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн усжуулалт, цахилгаангүй, өнгө үзэмж нь улам мууджээ

Улс үндэстэн болгон өөрийн гэсэн цэцэрлэгт хүрээлэнтэй байдаг. Тэр ч бүү хэл нэг хотод нэлээд хэдээрээ байх нь бий. Бүр хот нь тэр чигээрээ цэцэрлэгт хүрээлэн шиг байдаг. Тэгвэл үүний нэгэн адилаар Улаанбаатар хотод дэлхийн хотуудын жишгээр иргэдээ амарч зугаалж, чөлөөт цагаа зөв, аятай тухтай өнгөрөөж байх газартай болгож, Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнг байгуулсан гэдэг.

Гэтэл өнөөдөр хүүхэд, залуучуудын чөлөөт цагаа цэвэр агаарт зөв боловсон өнгөрүүлэх цор ганц газар нь тэр болсон. Гэтэл шарилжаар дүүрсэн, дэд бүтэцгүй зарим талаараа эрх мэдэлтнүүдийн хараанд өртөж зөвхөн мөнгө угаагаад байна уу даа гэсэн иргэдийн бухимдал жил ирэх тусам л нэмэгдэх болж. Тиймээс энэ удаагийн сурвалжилгаараа нийтийн эзэмшлийн цэцэрлэгт хүрээлэнгийн арчилгаа цэвэрлэгээ, жил бүр улсаас төсөвлөдөг санхүүжилт ҮЦХ-нд бодитой зарцуулагдаж байгаа зэрэг асуудлыг хөндөхөөр болсон юм.

Өдрийн 15.00 цаг

-Жил ирэх тусам хөгжин дэвшдэг байтал, улам доройтдог. Улсын төсвийг юунд зарцуулдаг вэ-

Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн эл хуль, тамхины иш сандал доогуур хөглөрч, энд тэндгүй хөглөрсөн хог хийсч байгаа дүр зураг биднийг угтав. Уг цэцэрлэгт хүрээлэнгийн цөөн хэдэн сандалд хэсэг залуус бөөгнөрч, яриа өрнүүлж харагдана. Зарим нь татсан тамхины ишээ шууд л газар шидэж харагдана.

Цэцэрлэгт хүрээлэнд ярилцаж суусан Б.Буянсүх гэх залуу “Гэрт хамгийн ойрхон байдаг болохоор ихэнхдээ найзуудтайгаа ирж суудаг. Гэхдээ удаан суухаар шороо тоос босоод, зам талбай нь эвдрэлтэй, бие засах газар нь бохир зэрэг асуудлууд тулгардаг. Бид өнөөдөр юм яриад сууж буй энэ цэцэрлэгт гэхэд тамхины иш, ил задгай бие зассан байдал их муухай харагдаж байна шүү дээ. Би ч гэсэн хааяа ил задгай шүлсээ хаядаг. Шүлсээ огт хаядаггүй гэж худлаа хэлэхгүй ээ. Гадуур явж байхад залууст зориулсан суух газар тун хомс байдаг. Чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх, салхилах Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн, гэрэлт гудамж гэсэн хоёрхон газартай. Гэтэл энд ирэхээр “Нарантуул-3” зах  болсон юм шиг л дүүрэн барааны худалдаа байдаг байсан. Одоо хүйтрээд ганц хоёрхон л газар ажиллаж байна. Гэр бүлээрээ салхилах, амрах ямар ч боломжгүй” тухай ярьсан юм.

Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн харуул: "Нэг хүнд 7-8 га газрын арчилгаа, цэвэрлэгээ, тордлогоо ногддог. Хэдэн усны машин байсан тал нь эвдэрчихсэн. Нэг хогийн машин аваад өгөх ч сэтгэлгүй, автомат усжуулалт, цахилгаанаа ч шийдэж өгөхгүй их л хэцүү байдалтай байдаг. Дээрээс нь манайхыг зориод ирж байгаа иргэд ариун цэврийн өрөөг байнга асуудаг. Гэтэл яг үнэндээ байгаа дөрвөн нойл нь бүгд цоожтой.

Иргэдээс дугуйн зам хагархай байна, битүү тоосжилттой байна зэргээр их л гомдол санал хэлж байдаг. Гэхдээ би ямар нөлөөлөх хэмжээнд хэлж чадах биш дээ “харин тийм ээ” гээд л өнгөрдөг"

Харин уг цэцэрлэгт хүрээлэн дундуур явж байсан Шинэ иргэншил дээд сургуулийн  нэгдүгээр курсийн оюутан Л.Хүслэн ярихдаа “Оюутан залуусын хувьд найз нөхдөөрөө суугаад яриа өрнүүлэх орчин үнэхээр ховор. Гадна талбайн цэцэрлэгт суухаар хог хаягдал нь асгарчихсан, архи уудаг гэр оронгүй хүмүүс цуглардаг гээд суух боломж үнэндээ байдаггүй. Тиймээс хотод маань ногоон байгууламж бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн олон байгаасай. Тэр хэрээрээ арчилгаа, цэвэрлэгээг тогтмол хийж байгаасай гэж хүсдэг. Харин хамгин сүүлд баригдсан Рио Тинтогийн цэцэрлэгт хүрээлэн их шинэлэг бас их тохилог санагдсан. Манай үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн тийм болох бүрэн боломжтой шүү дээ. Ядаж л улсын төсвөөс мөнгө авдаг юм билээ. Манай гэрийнхэн тэгэж ярьж байсан юм. Гэтэл яагаад одоог болтол яг л хэвээрээ байгаад байгааг огт ойлгодоггүй” гэлээ.

ҮЦХ 2024 онд улсаас 5 тэрбумын төсөв авсан. Гэтэл нүдэнд харагдаж, гарт баригдах зүйл байсангүй

Бид цааш цэцэрлэгт хүрээлэнг бүтэн тойрч үзлээ. Хамгийн наад захын жишээ гэхэд л ариун цэврийн байгууламжийн асуудал учир дутагдалтай байгаа нь шууд л мэдрэгдэв. Эргэн тойрноо анзаараад харах юм бол төв хэсэгт хоёр, зах хавьцаа нэг гээд нийлээд гурван ОО л харагдана. Гэхдээ энэ гурвын зөвхөн нэг нь л ажилладаг, 300 төгрөгийн хураамжтай байлаа. Ингээд цаашлаад мөн л энд тэндгүй шон, хашаа уначихсан байдалтай, хүүхдийн тоглоомын талбай нь стандарт бус аюултай зэрэг олон асуудлууд энэхэн мөчид ар араасаа харагдаж байгаа нь харамсалтай. Гэхдээ ганц авах зүйл нь өнгөрсөн онд хүмүүсийн хэл ам болж, шүүмжлэл дагуулаад байсан "КFC"-ийн 10 жилийн ойн хүрээнд 2.5 тэрбумаар байгуулагдсан талбай л харагдаж байлаа.

Гэтэл үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнд улсаас жил болгон мөнгө төсөвлөдөг. Өнгөрсөн жилийн тухайд улсаас 4.8 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн бөгөөд 4.6 тэрбум төгрөгийн гүйцэтгэлтэй ажиллажээ. Урсгал зардлыг нь харахад, ажилчдын даатгал, тээвэр шатахуун, интернетийн төлбөр, шимэгч амьтдын устгал, ариутгал гэх мэтчилэн зүйлсүүдэд зарцуулсан байна.

Харин 2024 оны төсвийн тайлан гараагүй байгаа бөгөөд энэ онд нийслэлийн төсвөөс таван тэрбумыг төсөвлөөд байгаа юм. Гэтэл одоогийн байдлаар эл хуль зэлүүд талбай, өнгө нь гундсан сандал, төхөөрөмж, асдаг эсэх нь мэдэгдэхгүй хэдэн гэрлийн шонтой энэ оныг дуусгах нь.

-Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн тав дахь эмэгтэй даргын нүүрийг үзэж байна-

Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнг үеийн үед эмэгтэйчүүд удирдаж ирсэн. УИХ-ын гишүүн Б.Саранчимэг анхны дарга. Улаан шороо бужигнасан уудам газрыг цэцэгт ногоон тал болгосон гавьяатай. Тиймээс "Эко" хатагтай нэр аваа биз ээ. Ардчилсан засгийн үед ҮЦХ-гийн даргаар томилогдсон Д.Алтанцэцэг хатагтай ч намчирхаж, улстөржилгүй аятайхан авч ирсэн. Араас нь "Нарантуул" захын эзэн Б.Сайхансамбуугийн охин С.Эрдэнэтуул ҮЦХ-г удирдсан. Оксфорд төгссөн хүн арай л өөр гэж иргэд ам сайтай байсан. Угаасаа ҮЦХ-гийн ажил олны нүдэнд ил байдаг. ҮЦХ-гээр ороход хуурай шороотой Улаанбаатараас өөр орчин, чийг дааж, ургамал ногоо үнэртсэн, хаа сайгүй ногоон хувцастай хүмүүс ажилладаг, ургамал ногоо үнэртсэн Улаанбаатарын ганц "уушги тэтгэгч" газар байлаа. Байлаа гэхийн учир ч бий. С.Эрдэнэтуулыг "ҮЦХ-г хүрээлэнг "Нарантуул" зах болголоо гэж нам дотроосоо шүүмжилсээр авч "хаясан". Оронд нь Ү.Оюунзул гэгч ногоон торгон дээлээр гоёсон ганган хүүхэн ирж хэсэг л бужигнуулж хэл ам дагуулсан. Хамгийн сүүлд өнгөрсөн есдүгээр сард Ё.Нямжав гэх мисс бүсгүй томилогдсон. Намын үй олон хүүхнүүдээс шилэгдэж ирсэн хүүхэн ажиллах гэж үзүүлээд өгөх байлгүй гэтэл байдаггүй, таг. Гэхдээ л тэр ажлаа аваад тав ч хоноогүй байхдаа өмнө нь ажиллаж байсан Ү.Оюунзулыг өнгөрсөн дөрвөн жил ажиллахдаа Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийнхнийг хогны машингүй, усжуулалт, цахилгаанаа шийдэж чадаагүй 12 жил болсныг илчилж, одоогийн байгаа цэцэрлэгт хүрээлэн орчин үеийн цэцэрлэгт хүрээлэн болоход хол байна гэсэн байр сууриа нийгмийн сүлжээгээрээ хүчтэй илэрхийлээд буй.

Сэтгүүлчийн тэмдэглэл: ҮЦХ нь 973 га буюу Азидаа зургаадугаарт ордог том газартай цэцэрлэгт хүрээлэн. Дээрээс нь улсын төсвөөс хамгийн багадаа л 5 тэрбум төгрөгийг гаргаж өгч байгаа. Тэгэхээр бидэнд энэ том талбайг ашиглаж нийслэл хотынхоо иргэдэд зориулсан маш гайхалтай ногоон байгууламжийг бүтээх нөөц бололцоо боломж бий гэсэн үг. Гэтэл намын халаа сэлгээгээр богино хугацаанд хольж солигдсон дарга нарын нүүрийг үзэж, олигтой ч бүтээн байгуулалт хийхгүй байгаа нь хамгийн харамсалтай. Анх байгуулагдахдаа арай ч ийм байгаагүй санагдана. Бидэнд өнгөрсөн жилүүдэд хөгжин дэвших боломж байсан хэдий ч цөөхөн хэдхэн эрх мэдэлтэй хүмүүсийн гарт ордог гэдгийн тод жишээ ердөө л энэ шүү дээ.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй