С.Баярцогт "Битгий хугацаа олго" гэж дүрэмдсэнээр шуударсан ҮБХ-ны хурлын сценарь: Ялагч нь О.Цогтгэрэл

Ардчилсан намын ҮБХ хуралдаж, хэдэн зүйл тодорхой болов.

Нэгдүгээрт, Л.Мөнхбаясгалан, О.Алтангэрэл, Ч.Лодойсамбуу гурав нэр дэвших боломжгүй боллоо.

Хоёрдугаарт, намын ҮБХ гэдэг бүтэц асар ихээр хайрцаглагдсан байна. Үүнийг "Эв нэгдэлтэй" гэж нөгөө талаас нь бичиж бас болно.

Гуравдугаарт, энэ ням гараг буюу наймдугаар сарын 31-ний орой гэхэд Ардчилсан нам шинэ даргатай болох нь.

ҮБХ-ны хуралдааныг анх товлон зарласан нь удахгүй “экс” тодотгол хүлээх гэж байгаа Л.Гантөмөр. Түүний хувьд намыг лав алдаж асгасангүй, МАН-аас илүү рейтингтэйгээр хүлээлгэн өглөө гэж мэдэгдсэн. Албан тушаалаас өөрийн хүсэлтээр буух тухай ҮБХ-ны гишүүдэд ярьж зогсохдоо хоолой зангируулсан ч гэгдээд авсан.  

Тэр хэд хагарч, хэдэнтэй задарсан намыг сонгуульд амжилттай оруулж чадсан нь бол үнэн. Харин одоо О.Цогтгэрэлээс УИХ дахь бүлгийн даргын суудлыг авч, өөрөө аль мөнгөтэй, хүчтэй талд нь найр тавих хувилбарыг л сонгочихоод байгаа.

Ер нь Ардчилсан намын гишүүдийг УИХ-ын биш, намын дотоод сонгуулийн үеэр хамгийн их хөлждөг, мөнгөждөг гэдэг. Тийм учраас АН-ын даргын сунгаанд хэн ялах нь үргэлж мөнгөөр тодорхойлогдож ирсэн.

Урьдчилан яригдаж байсны дагуу сонгуулийн ялалт одоо О.Цогтгэрэлд очих нь нэн ойлгомжтой болж ирж байна.

Яагаад гэвэл,

• ҮБХ дээр даргаа сонгоё гэж шийдсэн. Энэ бүтэц дээр хэн илүү дэмжлэг авах вэ гэдэг анхаарал татна. Б.Пүрэвдорж уу, Ж.Баярмаа юу, О.Цогтгэрэл үү?
• ҮБХ өчигдрийн хуралдаанд санал хураах бүрд 100 хувь тувтан дэмжицгээсэн. Л.Мөнхбаясгалан хэлэлцэх асуудлын дараалал тогтох үеэр ганцаараа эсрэг санал өгснийг тэмдэглэх учиртай. Тэгэхээр ингэж хайрцаглагдсан ҮБХ хэн дээр ахиад хайрцаглагдах вэ?
• Дээр дурдсан шаардлагаар, хэнд илүү мөнгө байж болох вэ?

Сүүлээс нь эхэлье, Ж.Баярмаа, Б.Пүрэвдорж хоёр нийлээд ч О.Цогтгэрэлийг дийлэхгүй. Тэр бол “Тэсо” групп, тэгээд Ц.Элбэгдорж, С.Баярцогтын бүлэглэл дагасан гурван үсэгтийн мөнгө, тэгээд эрх баригч МАН-ын дэмжлэгийн үр дүн гээд харвал нэгэнт ойлгомжтой болчих нигууртай.  

Тийм учраас ҮБХ түүн дээр хайрцаглагдана.  Тийм учраас О.Цогтгэрэлийг намын дарга болгоно.

Үүнийг нотлох хэд хэдэн мэдээлэл сэжүүр бийгээс дурдвал,

• Өнөөдрийг хүртэл О.Цогтгэрэл өөрөө намын даргад өрсөлдөх талаар огтхон ч байр суурь илэрхийлээгүй байгаа. Өчигдрийн хувьд ганц ч хэвлэлд ярилцлага өгөлгүй зугтав.
• ҮБХ-ны даргаар О.Амгаланбаатар ажиллаж байгаа. О.Амгаланбаатар ноднингийн халуун намраас хойш Л.Гантөмөрийг огцруулах бичиг сачиг сэдэж, О.Цогтгэрэлийг намын дарга болгох ажиллагаанд гүйж ирсэн нь нотолгоо баримттайгаа бий.
• О.Цогтгэрэл Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхтэй уулзсаныг хөшигний ард ярьж байна.
• Л.Гантөмөр түүний бүлгийн даргын албан тушаалыг шилжүүлж авахаар тохирсон тул ҮБХ-ны хуралдааныг зурсан зургаар нь зарлан хуралдуулсан зэрэг билээ.

Өчигдөр С.Баярцогт, Б.Хурц хоёр гарч ирсэн. Б.Хурц бол Ерөнхийлөгч асан, “Жэнко” Х.Баттулгыг хулгайчаар нь цоллож, яриа өгсөн. Урд өдөр нь Л.Мөнхбаясгалангийн нэр заагаагүй мэдэгдэлд өөрөө гүйж ороод, өөрөө өөрийгөө бариад өгчихсөн яваа.

Харин С.Баярцогт намд нь фракц байхгүй гэдгийг хэлсэн. Хоёрт, УИХ-ын гишүүн хүн энэ удаа намаа авах ёстой гэж тов тодорхой байр суурь илэрхийлсэн. Гуравт, ҮБХ-ны хуралдаанд үг хэлэхдээ “Одоо ямар ч завсар зай өгч болохгүй, шууд дараалуулж шийд” гэжээ.

АН-ын гишүүн Н.Ганибал “ҮБХ-гоор дотоод сонгууль явуулсны дараа Их хурлаа ядаж нэг хоногийн зайтай хийж болохгүй юм уу?” гэж санал дэвшүүлэхэд С.Баярцогт эсэргүүцжээ. Хурлын үеэр хамгийн их шахсан, “Огт битгий хугацаа өг” гэхчлэнгээр ярьсан хүн С.Баярцогт байсан аж.

Ингээд намын даргыг ямар дүрмээр, аль бүтэц дээр, хэзээ сонгож, хэзээ батламжлах агуулга дээр хэн ч эсэргүүцсэнгүй – шийддэгээрээ шийдэв.

Одоо АН-ын даргыг тодруулах Дотоод сонгуулийн хороо 15 гишүүнтэй байгуулагдаж, гурван өдрийн дотор нэр дэвшигчдийг бүртгэж, сонгуулиа хийнэ. ҮБХ дээр тодруулна. Ингээд ням гарагийн орой гэхэд АН шинэ даргатай болох ба анхнаасаа гурав хоногийн зайтай тохируулж зарласан сценарь яг түүгээрээ хэрэгжих юм байна.

Хуралдааны үеэр АН-ын гишүүдийн зарим нь идэвхтэй байр сууриа илэрхийлж байсан. Х.Тэмүүжин нар “Шинэ дарга харизмтай, мөс зүсэгч байх, баруун төвийн үзэл баримтлал дээр намыг эргүүлж авчрах шаардлагатай” гэдгийг өгүүлсэн. Харин энэ өдрийн өрнөлийг шүүмжилсэн, тэгж нэг ардчиллыг, ардчилсан намыг санагдуулсан хүн ганц Л.Мөнхбаясгалан байж харагдлаа. Тэрбээр процесс ингэж явагдах нь яагаад буруу талаар хөндсөн. Энэ ҮБХ 2022 оноос хойш шинэчлэгдээгүй, 100 гаруй гишүүн нь томилогдоогүй, дутуу явж байгааг Ө.Шижир бас хэлнэ лээ. Л.Мөнхбаясгалан ҮБХ-ны дараа өөр байр суурь илэрхийлээгүй байна.

Намын даргын асуудлаа үтэр шийдээд авсан ҮБХ-ныхон харин орой нь таг чиг болсон, үндсэн дүрмээ хэрхэн хэлэлцэж, яаж шийдэж байгаа нь тодорхойгүй шөнө дүл хүргэсэн. Ингэхдээ Ц.Баатарсайханы пааб-д наргицгаасан гэдгийг Д.Мөнх-Эрдэнэ лайвдангаа хэлнэ лээ.

Нөгөөтээгүүр, намын дүрэмд "Намын даргад нэр дэвшигч нь ҮД зөрчиж шийтгэл хүлээгээгүй, намд элсээд 10 жил болсон, тухайн үеийн хүчин төгөлдөр ҮБХ-ны нийт гишүүдийн 10 хувийн дэмжлэг авч, гарын үсэг зуруулсан, намын сонгуульт гишүүн (ҮБХ, ҮЗХ)-ээр 4-өөс доошгүй жил ажиллаж байсан гишүүн байна" гэсэн заалт бий. Хэдийгээр үүнийг хүчин төгөлдөр бус дүрэм гэж Л.Мөнхбаясгалан, О.Алтангэрэл, Ч.Лодойсамбуу нар ярьж байсан ч баримтлахаар санал нэгдсэн.

Гэтэл О.Алтангэрэл өчигдрийн ҮБХ-ны хуралдаанд ч ирээгүй байна. Л.Мөнхбаясгалан нэгээс бусад удаа эсрэг санал гаргаагүй. Ч.Лодойсамбуу ч өөрийн тохироотой буй.

Энэ өрнөлөөс бас харахад ер нь зохиомол өрсөлдөөн бий болсон юм биш үү ч гэж бодмоор зүйлс ажиглагдлаа. Өрнөл гэнэт бөгөөд хурдан, хялбарчлагдаад ирэхээрээ л Ардчилсан нам бусдын халаасанд ордог доо.

М.ТЭНГИС

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй