Тойм: Л.Оюун-Эрдэнэ пост бичсэнээс бусдаар хойш суусан өрнөлүүд

Энэ долоо хоногийг тоймлохын тулд маргаашийн ням гарагт Ардчилсан намын дарга тодрохыг хүлээх ёстой. Тиймээс энэ хүртэл өрнөсөн үйл явц бичигдэж таарна.

Намрын улс төр МАН, АН-ын асуудал гэхээсээ Ерөнхийлөгч ба гүйцэтгэх засаглалын харилцаа, улс төрд эргэн эрэлт хийхээр бэлтгэж буй Л.Оюун-Эрдэнэ, түүнтэй ойр гэгдсээр ирсэн “Жэнко” Х.Баттулга нарыг тойрсон өрнөлөөр тодорхойлогдоно.

Энэ долоо хоногт Гүйцэтгэх засаглалын хувьд уул уурхайн сэдэвт анх удаа хөл тавилаа.

Засгийн газрын хуралдааны дараа АҮЭБ-ийн сайд Г.Дамдинням “Уул уурхайн бүх лицензийг хэрхэн олгогдсон, өнөөдөр хүртэл ямар хэмжээний АМНАТ төлж ирсэн зэрэг мэдээллийг судалж, нээлттэй болгоно. Ажлын хэсэг байгуулна” гэж мэдэгдсэн.

Араас нь, хоёр хоногийн дараа Ерөнхийлөгч ҮАБЗ-ийн хуралдаан дээр мөн ижил чиглэл өгсөн талаар мэдээлэгдчихлээ.

Нэг ёсондоо Монголын бүх уул уурхайн лицензэд бүртгэл хийнэ гэсэн үг. Энэ сэдэвт Ерөнхийлөгч, Засгийн газар гэсэн хоёр институт нэгдмэл байгаа нь тэгж ойлгогдов. Засгийн газар нь зарлачихсны дараа Ерөнхийлөгч чиглэл өгсөн гэдэг эрэмбэ дараагүй мэдээлэл явсан ч гол мессеж өөрөө тэр юм.

Хоёрт гэвэл, Х.Баттулгын нэр холбогдож байгаа Төгрөг нуурын ордын дөрвөн лицензийг цуцалж, төрд буюу “Эрдэнэс Монгол” нэгдэлд буцааж авав.

Энэ бол тийм сүртэй асуудал уг нь биш гэлтэй. Учир нь лиценз эзэмшдэг “Төгрөг нуурын энержи” гэж компани ямар ч үйл ажиллагаа явуулж эхлээгүй, бүтээн байгуулалт хийгээгүй, хөрөнгө татаагүй гэж ойлгогддог. Зүгээр л лицензийг үхмэл байдлаар эзэмшиж байсан. Үүнийг хураах бол амархан. Хураахдаа хууль зөрчсөн гэж мэдээлсэн ч яг ямар хууль юм, түүнийг хэрхэн шалгаж хэн тогтоосон юм, хувийн хэвшилтэй нь яаж ажилласан юм гэдгийг огт яриагүй. Г.Дамдинням маш товчхон мэдээлээд индрээс буусан байдаг.

Тэгэхээр энэ ерөөсөө л Х.Баттулга руу чиглэсэн улс төрийн мессеж гэж ойлгогдсон юм.

Тэгээд ч АН-ын ҮБХ хуралдахын урд өдөр гарсан шийдвэр болно.

Нөгөө талаас Ухаа худагтай зэрэгцэн сөхөгдсөн, цохогдсон орд учраас одоо “Эм Си Эс”-тэй хэлцэл хийх юм уу, хийж чадах уу гэсэн хүлээлтийг ч олон нийтэд үүсгэчихэж байгаа юм. Мэдээж Ухаа худаг бол үйл ажиллагаа нь жигдэрчихсэн, асар их хөрөнгө оруулалт хийгдчихсэн орд. Гэхдээ энд лиценз цуцлах тухай биш, 34-өөс доошгүй хувь эсвэл түүнтэй дүйцэх АМНАТ авах хувилбар яригдах учиртайгаараа угаас ялгаатай. Харин ижил зарчим гэвэл, стратегийн орд адилхан мөн үү, мөн. Харилцан улс төрийн сэдэв болгон сөхөлцсөн үү, сөхөлцсөн.

Олон нийт, энгийн иргэдэд бол  “Х.Баттулга худал хэлж, хулгай хийсэн байж. Түүний ордыг төр авчихлаа” л гэж ойлгоно, энэ өөрөө чухал. Харин Төгрөг нуурын ордод Х.Баттулга гэж хүн яг ямар хамааралтай байсныг АТГ шалгаж тогтоох ёстой бөгөөд “Төгрөг нуурын энержи” компанийн бүртгэлд нэр ус нь лав байхгүй юм.

“Х.Баттулга хулгайч байжээ” гэсэн мессежийг ингэж өгсний маргааш АН-ын ҮБХ асар хайрцаглагдан, бэлтгэгдсэн байдлаар хурал хийв. Үүгээр АН-ын даргыг ням гараг гэхэд сонгох үтэр түргэн сценариа баталгаажуулав. Ингээд Л.Мөнхбаясгалан, О.Алтангэрэл, Ч.Лодойсамбуу нар нэр дэвших боломжгүй боллоо. Улмаар О.Цогтгэрэл, Б.Пүрэвдорж, Ж.Баярмаа, Ө.Шижир, Б.Отгонбат нар нэрээ өглөө.

Ө.Шижирийн хувьд 200 сая төгрөгийн босгыг бэлнээр, 15 минутын дотор бэлтгэж чадаагүй тул хасагдлаа гэдгийг шүүмжлэлт байр сууринаас хэлсэн.

Дотоод сонгуулийн хороо өчигдөр 18.00 цаг хүртэл нэр хүлээж авсан. Ингээд 31-нд сонгуулиа явуулах үйл явцтай.

Өмнөх тоймууддаа бичсэнээр, ҮБХ-ны хуралдааныг яаралтай товлон зарласан Л.Гантөмөрт ч, эрх баригч МАН-д ч, Ц.Элбэгдорж, С.Баярцогт нарын бүлэглэлд ч О.Цогтгэрэлийг АН-ын дарга болгох сонирхол бий.

Л.Гантөмөр гэхэд О.Цогтгэрэлээс бүлгийн даргын суудлыг авахаар тохирсон гэгдсэн. Тэгээд АН-ын даргыг ҮБХ дээр сонгох шийдвэрт хүргэсэн. Харин О.Цогтгэрэл ҮБХ-ны гишүүн тус бүрд 30-50 сая төгрөг бэлдсэн гэх яриа хөвөрч байна. Асар хүчтэй мөнгө бөгөөд нөлөө энд бэлтгэгджээ.

Нийтлэлч Болушка саяхан “Сэхээтэн” подкэстэд орохдоо “АН-ын даргыг МАН-аас “томилдог” нь бодит үнэн” гэж хэлнэ лээ.

“Элийрэгч” Ц.Уянгаас эхлээд ҮБХ-ны хуралдааныг магтан саймширч байгаа дүрүүдийг ажвал аль бүлэглэлийн эрх ашиг хангагдсаныг анзаарч болно.

АН дээр Ц.Элбэгдорж, С.Баярцогт нарын тал нь одоохондоо ялж байна. Ерөнхийлөгчийн институт бас энд баяртай байгаа.

Харин Х.Баттулга хэрхэж яваа нь ер ойлгомжгүй. Хэрэв тэр чичирсэн бол ҮБХ-г бужигнуулж чадах л байсан. О.Алтангэрэл нь угаас нэрээ татаж, Л.Мөнхбаясгалан нь жаал балбуулаад эцэст нь эсрэг санал ч гаргалгүй буугаад өгчихсөн. Ёс болгож Ө.Шижирээр санал хуваалгах гэсэн ч сонгуулийн хороо нь дэвшүүлсэнгүй.Тэгэхээр өрнөлийг хүлээзнэж байгаа шинжтэй болов уу.

Тухайлбал, түүнтэй хамт Л.Оюун-Эрдэнэ хөдлөх хүлээлт үүсээд байгаа. Гэтэл Л.Оюун-Эрдэнийн нүүдэл бас тодорхойгүй байна.

Хэвлэлд мэдээлснээр, Л.Оюун-Эрдэнэ Д.Амарбаясгалангийн хамт Архангайд уулзалт зохион байгуулсан. Араас нь У.Хүрэлсүх, Г.Занданшатар хоёр Их тэнгэрт НАМЗХ тэргүүтэй намын “хөл”-үүдээ цуглуулсан гэх. Ийм хоёр уулзалт л яригдлаа. Энэ бол АН-ын дарга тодорсны дараа МАН Их хурлаа хийж, Л.Оюун-Эрдэнийн тамгыг хэнд шилжүүлэх тухай л яриа хөөрөө билээ.

Мэдээж намын дарга нь Ерөнхий сайд байх дүрмээрээ Г.Занданшатарт МАН-ын даргын тамгыг өгөх чиглэлд Ерөнхийлөгчийн институт анхаарч, ажиллаж байгаа. Харин үүнд Л.Оюун-Эрдэнэ яаж сөрөх юм, эсвэл өнгөрөөх үү гэдэг сонин.

Одоогийн өрнөлөөс харахад Г.Занданшатар тамгаа авчих магадлал их. Тэгээд ч хүч тэнцвэртэй бус байгаа тулаанд Л.Оюун-Эрдэнэ нөхцөлийг эргүүлэх гэж үзэх үү гэвэл маргаантай. Хагарал улам гүнзгийрнэ л гэсэн үг. Тэгээд ч намын дарга болгочих хувилбарт ганц хүн нь УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан байтал тэр ийм эрсдэлтэй алхам хийх нэгэн мөн үү гэвэл биш.

Тэгэхээр АН-ын дарга О.Цогтгэрэл, МАН-ын дарга Г.Занданшатар болбол бүх хүчирхэг талуудын хүсэл ханана. Энэ чигээр нь тогтоон барьж чадвал 2027 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хүслээрээ тохирон орцгоож чадна.

Иймд Л.Оюун-Эрдэнийн фракц,

• Их хурлыг бужигнуулах
• Эсвэл дараа нь Засгийн газрыг унагах хоёр л сонголттой.

Нөгөөтээгүүр АН дээр Х.Баттулга ийнхүү бүтэлгүйтвэл Л.Оюун-Эрдэнэ АН-ын хүчийг алдах болно.

Одоогоор пиар ажиллагааг ажиглавал Л.Оюун-Эрдэнийн тал харьцангуй идэвх муутай, өөрөө пост бичсэний нь эс тооцвол. Харин Л.Оюун-Эрдэнийг Х.Нямбаатартай нь харлуулах ажиллагаа бол зунжин ч тасраагүй нь үнэн юм.

Тэгэхээр одоо МАН-ын Их хурал хэзээ товлогдох вэ гэдэг цаг хугацааны баримжаа л ихийг шийдэхээр байна. Одоохондоо Л.Оюун-Эрдэнэ намын дарга учраас Их хурлыг товлон зарлах эрхтэйгээ байгаа. Түүнд бас УИХ гэдэг хүчний тодорхой хэсэг хадгалагдаж байна.

Ерөнхийвчилбөл талуудаас нэгдүгээр хүний нүүдлүүд ил тод анзаарагдан уншигдав ч Л.Оюун-Эрдэнэ л хамгийн ойлгомжгүй байр сууринд таг чиг суужээ. Ерөнхийлөгчтэйгөө хагарсан Гүйцэтгэх засаглалыг ийм ирээдүй үргэлж угтаж ирсэн түүхтэй. Харин Л.Оюун-Эрдэнэ босоод ирж чадвал түүхэнд анх удаа тэмдэглэгдэнэ. Авчиг явж явж тэд бол нэг намынхан. Эцсийн эцэст 2028 оны УИХ-ын сонгууль дээр ялалт байгуулах цорын ганц зорилго дор нэгдэх ёстой нь цагаан дээр хараар бичих үнэн билээ. Тэр зорилгыг хэн хэн нь хэрхэн харахаас гол зүйл шалтгаалах билээ.

Бүхий л тодорхой сценариудын дунд Л.Оюун-Эрдэнэ "Худал хурдан ч үнэнд гүйцэгддэг" гэж пост бичсэн нь зүгээр суухгүйг нь лав илтгэсэн бололтой.

М.ТЭНГИС

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй