“Эрдэнэс Тавантолгой”-д иргэдийн нүд, чих болж суусан эрхмүүд хаачив

“Эрдэнэс Тавантолгой”-д хулгай нүүрлэжээ” гэх мэдээлэл олон нийтэд тархжээ. Хэмжээ дамжааг нь таван их наяд, 20 их наяд, 40 их наяд гээд хүн бүр амны зоргоороо л дуугарч байгаа бололтой. Дээрх мэдээллийг харсан нэг хэсэг ихэд уурсаж, хулгайч нарыг төр засаг гэж нэрлэж, баялгийн сангийнхаа түлхүүрийг атгуулж байсандаа харамсаж буйгаа ил тод илэрхийлж байна.

Үнэндээ ч үнэн бол сэтгэл хөдлөл байтугай тодорхой үйлдэл гаргахаар мэдээлэл мөн. Гэхдээ би энд нүүрс хулгайлсан, хулгайлаагүйн талаар биш, иргэдийн мэдэх эрхийн тухай, тэрхүү эрхийг хангах үүрэгтэйгээр тус компанийн ТУЗ хийгээд Олон нийтийн зөвлөлд сууж буй эрхмүүдийн ажиллах боломж, бололцооны тухай л бичих гэсэн юм. Үүний тулд эхлээд “Иргэдэд энэ компанид чухам юу болоод байгааг мэдэх эрх байгаа юу” гэдэг асуултад хариулах хэрэгтэй болох байх. Хариулья.

ИРГЭД ТАВАНТОЛГОЙД ЮУ БОЛЖ БАЙГААГ НЭГД НЭГЭНГҮЙ МЭДЭХ ЭРХТЭЙ

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХХК 15 тэрбум ширхэг хувьцаатай. Түүний 20 орчим хувь нь иргэд, ААН-үүдийн мэдэлд бий. Монгол Улсын Засгийн газар 2012 онд “Эрдэнэс Таван Толгой” ХК-ийг 15 тэрбум хувьцаатай гэж тооцоод нийт хувьцааны 20 хувь болох гурван тэрбум ширхэг хувьцааг 2012 оны дөрөвдүгээр сарын 11-нээс өмнө төрсөн, иргэний шинэчилсэн бүртгэлд хамрагдсан иргэн бүрт үнэ төлбөргүй эзэмшүүлэхээр болсон. Ингэснээр нэг иргэнд 1,072 ширхэг хувьцаа ногдсон бөгөөд сүүлд хувьцааныхаа тодорхой хэсгийг худалдаалахыг зөвшөөрснөөр иргэдийн хувь эзэмшил буурсан ч 14 орчим хувь нь иргэдийн нэр дээр хэвээрээ байгаа. Тиймээс иргэд өөрийнхөө компанийн үйл ажиллагааг мэдэж байх ёстой нь тодорхой байна.

МЭДЭХ ЭРХИЙГ ХАНГАХ ЁСТОЙ, ИРГЭДИЙН НҮД ЧИХ БОЛСОН ЭРХМҮҮД ХААЧИВ

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн ТУЗ-д хувьцаа эзэмшигч иргэд буюу олон нийтийг төлөөлсөн гурван орон тоо бий. “Хараат бус гишүүн” гэх нэртэй уг үүрэгт ажилд одоогоор Жамьяндоржийн Чимэдцэрэн, Баярсайханы Мөнхзаяа, Энхтуяагийн Тэмүүлэн гэсэн 28-35 насны залуус ажиллаж байна.

Түүнчлэн, компанийн захирал Б.Ганхуягийн санаачилгаар дэргэдээ Олон нийтийн зөвлөлийг байгуулсан бөгөөд уг зөвлөлд:

Олон нийт, нийгмийн хариуцлагын дэд зөвлөл: Нанжидын Онон, Энхбатын Бадар-Ууган, Г.Ундрал

Авлига, ашиг сонирхлын хяналтын дэд зөвлөл: Г.Золжаргал, Ч.Лодойравсал, Н.Соронзонболд

Сэтгүүлзүйн нээлттэй байдлын дэд зөвлөл: М.Батбилэг, Р.Сэргэлэн, Д.Билгүүн нарыг 2018 онд сонгож байжээ.

Өөрөөр хэлбэл, дээрх эрхмүүд хувьцаа эзэмшигч иргэд, олон нийтийн “Эрдэнэс Тавантолгой” дахь “нүд”, “чих” болж байх үүрэгтэй. Гэтэл үүргээ биелүүлсэнгүй. Иргэд өөрийнхөө эзэмшдэг компанийн талаар ямар ч мэдээлэлгүй, хэн хаанаас цацсан нь тодорхойгүй мэдээлэлд итгэх хэцүү, байх хэцүү эргэлзэж суугаа нь үүний хангалттай баталгаа.

Олон нийтийн зөвлөлийн хувьд, 2018 онд байгуулагдсанаас хойш гишүүд нь мэдээлэл хийлээ гэж ер сонсогдсонгүй. Магадгүй, замарсан ч байж мэднэ. Харин ТУЗ-ын хараат бус гишүүд бол зайлшгүй дуугарах шаардлагатай.

Учир нь тэд ТУЗ-ийн хуралдаанд оролцож, хэнээс ч хараат бусаар иргэдийн эрх ашгийг хамгаалж, мэдээллээр хангаж байх ёстой хүмүүс. Энэ үүрэг нь алдагдсан байна. Одоо тэднээр үг хэлүүлэх цаг нь болсон. ТУЗ дотор байгаа хараат бус гэх гурван гишүүн, Олон нийтийн зөвлөлд сонгогдсон Г.Золжаргал, Н.Онон, Э.Бадар-Ууган тэргүүтнүүд одоо дуугарах хэрэгтэй.

Эшлэл

“Тооцож үзвэл 30-40 их наядын хулгай хийгджээ. Үүнийг бид одоо зогсоох хэрэгтэй.  Уг асуудлыг УИХ дээр нээлттэй, ил тод хэлэлцүүлье.  Асуудлыг шийдэхгүй байгаа хуулийн байгууллагуудад шахалт үзүүлье. Нууцлаад байгаа гэрээнүүдийг ил болгоё”

Т.Доржханд /УИХ-ын гишүүн/

Эшлэл

“Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдалтай холбоотой асуудал яригдаж байгаа. Тийм учраас Үндэсний аюулгүй байдлын тэргүүн У.Хүрэлсүх маш анхааралтай ажиглаж байгаа гэж харж байгаа, хуулийн байгууллагыг хуулийн нь дагуу ажиллуулж байгаа гэж бид ойлгож байгаа. Хуулийн байгууллага дээр нүүрсний хэргийг шалгаад эхлэхээр энэнд саад болох гэсэн хүмүүс муу хэлдгээрээ Ардчилсан нам, С.Баярцогт гэж ярьж байгаад цаагуураа жинхэнэ хулгайгаа нуух гээд байна. Энэн дээр ард түмэн хяналтаа хатуу тавих ёстой”

О.Баасанхүү /УИХ-ын гишүүн асан, Ардчилсан намын нарийн бичгийн дарга/

Нууцлалтай, хулгай гэж үзэхээр гэрээнүүд байдаг бол тэр нь ТУЗ-өөр орж байж батлагдана шүү дээ. Тиймээс нөхдүүд үгээ хэлэг. Үнэхээр мэдээлэл хааж нуугаад, ар өврөөр шийдвэр гаргадаг бол засаж залруулж авья. Энэ нь зөвхөн одоогийн гишүүдэд хамаатай бус. Нүүрсний хулгай эхэлсэн, зах замбараагүй үргэлжилсэн гэгдэж буй тэр цаг хугацаанд Тавантолгойн ТУЗ-д иргэдийг төлөөлж сууж байсан бүх хараат бус гишүүд үгээ хэлэг. Дутуу дулимаг зүйл байгаа бол тэр дутууг нь гүйцээж өгье.

Эцсийн үр дүндээ нэг тонн нүүрс ч иргэдийн хяналтаас гадуур өнгөрөхгүй байх тогтолцоог л биелүүлэхэд болох юм. Тэгэхгүй бол Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ нүүрсний хулгайтай тэмцэгч биш, хулгайн сүлжээний зангилаан дээр суух хүсэлтэй нэгнээс өөрөөр харагдахгүй.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй