12 тэрбумын төсөвтэй хороо ахалсан ч ажил хийгээгүй Т.Доржханд дахиад нэг ажлын хэсэг байгуулжээ

Чуулганы гадна попорч явсан Т.Доржханд Засагтай гар барьж сайд болоод Ерөнхий сайдыг дагаж олон улсын томилолтуудад цаасан дээр ч буулгаагүй ажлаа ярьж амаараа ажил хийдэг болоод буй.

Тэрбээр Хамтарсан Засгийн газарт орсноосоо хойш Эрчим хүчний реформын үндэсний хороог ахалж 10 гаруй тэрбум төгрөгийг төсөвлүүлсэн ч цахилгаан нэмэхээс өөр ажил хийгээгүй.

Тэгсэн хэр нь сайд маань дахин нэг сэргээгдэх эрчим хүчний ажлын хэсэг байгуулж эрчим хүчний хомстолтой байгаа улсаасаа Хятадад сэргээгдэх эрчим хүч экспортолно гэж попорч яваа сурагтай.

Иймд шинэ ажлын хэсэг байгуулахаас нь урьтаж түүний ахалсан хорооны хийнэ гэж томроод хийгээгүй байгаа ажлыг сэргээн сануулъя.

-Т.Доржхандын том мөрөөдөлтэй ч ажилладаггүй хороо-

Засгийн газраас Эрчим хүчний реформын үндэсний хороог Шадар сайд Т.Доржхандаар ахлуулан байгуулсан. Анх байгуулагдахдаа тус хорооны ахлагч Т.Доржханд бид үе шаттай олон үйл ажиллагаа явуулна. Ирээдүйд эрчим хүч экспортлох зорилготой хороо байгууллаа хэмээж байсан ч цахилгааны үнэ нэмэхээс өөр ажил хийгээгүй. Тэр ч бүү хэл өнөөг хүртэл цаасан дээр буулгаад танилцуулсан төлөвлөгөө ч үгүй явж байгаа.

Мөн тус хороондоо зориулж улсын төсөвт 14 орчим тэрбум төгрөгийн төсөвлүүлэхээр Сангийн сайдад бичиг хүргүүлсэн байдаг. Үүндээ тус хорооны зөвхөн мэдээлэл, сурталчилгааны зардалд 10 тэрбум төгрөгийг төсөвлөж өгөхийг хүссэн ч Сангийн яам 8 тэрбумаар баталж өгсөн нь олон нийтэд ил болж, ихээхэн шүүмжлүүлсэн.

Гэсэн ч Т.Доржханд эл мэдээллийг үгүйсгэлгүй. Манай хорооны ажлыг үнэн зөв сурвалжлах хэвлэлтэй хамтран ажиллан гэж “томроод” өнгөрсөн. Мөн тэрбээр УИХ-ын гишүүдийн улсын төсвийн 10 гаруй тэрбумыг зарцуулан байж заавал ийм хороо байгуулах шаардлага байна уу гэх шүүмжлэлд “Эрчим хүчний шилжилтэд яамны ажиллах хүч хүрэхгүй тул хороо ажиллаж байгаа” гэх хариултыг өгч байв.

Тэр ингэж томорч, хэрэлдсээр ямартай ч 12 орчим тэрбум төгрөгийн ажлын албаны төсөвтэй хороог байгуулаад байгаа юм.

Гэвч байгуулагдаад дөрвөн сар болж буй уг хороо гарт баригдаж нүдэнд харагдах ажил хийсэнгүй.

-Эрчим хүчний реформын үндэсний хороо энэ онд ажил хийхгүй. Зүгээр л бусад албаны ажилд хяналт тавина- 

Харин өнгөрсөн долоо хоногт буюу хоёрдугаар сарын 12-нд тус хороо хуралдаж 2025 оны төлөвлөгөөгөө гаргажээ. Ингэхдээ тус төлөвлөгөөндөө дараах ажлуудыг тусгасан байна.

• Эрчим хүчний салбарын засаглал, менежментийг сайжруулах,
• Эрчим хүчний шилжилтийн бодлогыг тодорхойлж хэрэгжүүлэх,
• Эрчим хүчний салбарын хууль, эрх зүйн орчныг шинэчлэх, салбарын санхүү эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах,
• Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгасан бүтээн байгуулалтын төслүүдийг эрчимжүүлэх, хөрөнгө оруулалт, ухаалаг технологийг дэмжих,
• Эрчим хүчний реформын талаарх олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлэх, мэдээллийн ил тод байдлыг хангахад чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэх

зэрэг ажлуудыг хэрэгжүүлэх чиглэлийг Эрчим хүчний реформын үндэсний хорооны дарга Т.Доржханд албаныхандаа даалгасан байна.

Эдгээр ажлууд нь Эрчим хүчний яам, салбар агентлагууд болон Засгийн газрын хийх ажил буюу хийсээр ирсэн ажил байгаа нь анхаарал татав.

Уг нь Эрчим хүчний реформын үндэсний хороо Т.Доржхандын попорсоноор бол таван жилийн дараа буюу 2030 онд цэвэр эрчим хүчний эх үүсвэртэй болж, ногоон шилжилт хийх ёстой. Гэвч дээрх төлөвлөгөөнд эрчим хүчний салбарын бусад байгууллагаас ялгарах, тусдаа хийхээр заасан ажил алга. Өөрөөр хэлбэл жилийн эцэст Эрчим хүчний реформын үндэсний хороо бусад салбаруудын хийсэн ажлыг бөөгнүүлээд дүгнэж тайлагнаад л болчих төлөвлөгөө аж.

-Т.Доржханд дахин сэргээгдэх эрчим хүчний ажлын хэсэг байгуулсан аж-

Харин Шадар сайд Т.Доржхандын энэ дөрвөн сард амжуулсан гэх нэг ажил нь Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк нэг тэрбум хүртэлх ам.долларын санхүүжилтийг сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт олгохоор болсон явдал.

Энэ талаар Т.Доржханд Эрчим хүчний реформын үндэсний хорооны хуралдааны үеэр танилцуулж, хурлын мэдээгээ хэвлэлд нийтлүүлэхдээ ингэж попров.

Шадар сайд Т.Доржханд Давосын эдийн засгийн форумд амжилттай оролцож Монгол Улс, онцгойлон Эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулалт босгосон тухай мэдээлэл өгөв. Үүнд:

• Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк нэг тэрбум хүртэлх ам.долларын санхүүжилтийг сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт олгоно
• БНХАУ-ын Энвишн групптэй батерей хуримтлуурын станц байгуулах, цаашлаад эрчим хүч экспортлох чиглэлээр хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулсан.
• Арабын орнууд эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулахаа дахин илэрхийлсэн гэжээ.

Гэвч манай улсад Европын сэргээн босголт хөгжлийн банкнаас нэг тэрбум хүртэлх ам.долларын санхүүжилт аваад ирсэн зүйл одоогоор байхгүй. Өгөх эсэх нь баталгаагүй. Бас Арабын орнуудын эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулахаа илэрхийлсэн гэх мэдээлэл дээр мөн л санхүүжилт нь тодорхойгүй. Тус хороо энэ чиглэлд шинэ бүтээн байгуулалт санаачилж эсвэл бүтээн байгуулалтыг дэмжин оролцож байгаа зүйл байхгүй. Тэгэхээр энэ мэдээллүүд бас одоогоор зүгээр л цаасан дээр буусан тоо гэсэн үг.

Харин БНХАУ-ын Энвишн групптэй батерей хуримтлуурын станц байгуулах, цаашлаад эрчим хүч экспортлох чиглэлээр хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулсан гэх мэдээллийг албаны хүнээс тодруулахад,

Ийм хариулт өгсөн юм. Тэрбээр “Яг хоёр тал гарын үсэг зуралцсан зүйл байхгүй. Шадар сайд Т.Доржханд сэргээгдэх эрчим хүчний ажлын хэсэг байгуулсан. Улмаар Ерөнхий сайдыг Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил холболтын төмөр замыг барихад хамтран ажиллах хоёр улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээ хийх үеэр сэргээгдэх эрчим хүч экспортлох санал тавьж, Хятадын тал сонирхож үзнэ гэдгээ хэлсэн. Тэрнээс биш яг экспортолно гэж хэлэлцээрийн түвшинд ажил хэрэг болгож ярьсан зүйл байхгүй” гэсэн юм.

Тэгэхээр Т.Доржханд дахиад л мөрөөдлөө ярьж, цаасан дээр ч буулгаагүй төсөл дээрээ ажлын хэсэг байгуулж попорч яваа болж таарав. Харин дээр дурдагдсан Сэргээгдэх эрчим хүчний ажлын хэсгийн тухайд хэдэн хүний бүрэлдэхүүнтэй ямар зорилго, чиглэлтэй ажлын хэсэг байх нь тодорхойгүй байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын Шадар сайдын хувьд Т.Доржханд одоо том ярьж албан томилолтоор попорч явахын оронд ажлаа эхнээс нь хийж эхлэхгүй байхгүй бол оны эцэст мөн л мөрөөдлөө яриад зогсож байж мэдэх. Улмаар дахиад дараагийн онд ахалж байгаа нөгөөх Эрчим хүчний реформын үндэсний хороондоо төсөв тусгуулахаар хэрэлдэж суух вий.

-Ажил хийе гэвэл боломж нь нээлттэй байгааг Т.Доржханд мэдсэнгүй юу. Хүссэнгүй юу-

Уг нь Т.Доржханд ажлаа хийе гэвэл бүхий л боломж нь нээлттэй.

Тухайлбал, АНУ-ын зүгээс манай сэргээгдэх эрчим хүчний талбар дээр голлох тоглогч болох хүсэл сонирхол өндөр бий. Хэд хэдэн нэр бүхий албан тушаалтнууд монголд сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллах санал тавьсан.

Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Ричард Л.Бунган ч мөн эдгээр саналуудыг дэмжиж буйгаа батлан “Монгол улс сэргээгдэх эрчим хүчийг нэвтрүүлэх тал дээр анхаарал тавьж, өндөр өртөгтэй нүүрсний цахилгаан станцуудаас татгалзаж, цаашид эрчим хүчний тогтвортой ирээдүйн төлөө зорих нь зүйтэй билээ. Монгол бол нар, салхи, усны нөөцөөр баялаг орон учраас энэ боломждоо түшиглэсэн сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрүүдийг ашиглах. Эрчим хүчний хараат байдлаас гарч, эрчим хүч экспортлогч орон болох боломж байна. АНУ-ын хөрөнгө оруулагч бизнесийнхэн, Монголын Засгийн газрын зүгээс энэ талбарт хамтран ажиллахаар хэлэлцээг эхлүүллээ” хэмээн мэдэгдсэн.

Мөн Франц улсын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон манай улсад айлчлах үеэрээ "Монгол Улсыг нүүрснээс аажим салахад тусална. Хөдөө аж ахуйн салбарын уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх, мөн хүнсний хараат бус болох, олон улсын байгууллагатай нягт уялдаа холбоотой байх зэрэгт дэмжихэд бэлэн байна. Эрчим хүчний шилжилтэд маш чухал бөгөөд байгаль орчныг хамгаалсан хөдөө аж ахуйн төсөл бий. Манайд нэн чухал металл нийлүүлснээр эрчим хүчний засаглалаа бэхжүүлэхэд Монгол Улсад туслахад бэлэн байна" хэмээсэн бөгөөд сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт хамтрах боломжтойгоо илэрхийлсэн.

Түүнчлэн Япон, БНСУ, Нидерланд болон Европын холбооны зарим улс, Олон улсын санхүүгийн байгууллагууд манай улсын сэргээгдэх эрчим хүчний талбарын нөөц боломж дээр орж ирэх сонирхлоо удаа дараа илэрхийлсээр байгаа.

Энэ мэтчилэн манай улс хууль эрх зүйн орчныг нь л сайжруулахад боломж нээлттэй харагдаж байхад Эрчим хүчний реформын үндэсний хорооны ахлах болоод сэргээгдэх эрчим хүчний ажлын хэсэг байгуулж буй Шадар сайд нь Хятадад сэргээгдэх эрчим хүч яриад явж байгаа нь хачирхалтай. Эндээс тэр реформ хийх салбартаа наад захын судалгаагүй явж буй нь харагдаж байгаа юм.

Д.ЖАРГАЛМАА

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй