ҮХНӨ: У.Хүрэлсүх, Г.Занданшатар нарыг "УРВУУЛЖ", муу сайд нараасаа САЛАХ Л.Оюун-Эрдэнийн сценари

Сэтгүүлч Ж.Мядагбадам өнөөдрийн онцлох контентынхоо агуулгыг танилцуулж байна.

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, УИХ-ын дарга Г.Занданшатар нар ҮХНӨ хийх асуудлаар нэгдсэн байр сууринд хүрээд буй. Нэг нам төрийн гурван институцийг удирдаж буй онцлогтой үед ҮХНӨ хэрэгжиж эхэлснээс хойш хоёр жилийн дараа дахин өөрчлөхөөр нэгдсэн нь энэ юм.

Эрх баригчид доорх ТАВАН агуулгаар өөрчлөлт хийхээр улс төрийн хүрээндээ тохироод байна. Үүнд,

1. УИХ-ын гишүүдийн тоог 105 ба түүнээс дээш болгох,
2. Давхар дээлтэй сайд нарын тоог гишүүдийн тоонд үндэслэн нэмэх,
3. Ерөнхийлөгчийг парламентаас сонгодог болгох,
4. Сонгуулийн тогтолцоог холимог хэлбэрт оруулах,
5. Улаанбаатар хотын статусыг томсгох

ЭХЛЭЭД "ҮХ-Д НАЙМАН ЖИЛ ГАР ХҮРЭХГҮЙ" ГЭХ ЗААЛТАА ЗАСЧ, НИЙГМИЙН СЭТГЭЛ ЗҮЙГЭЭ САЙТАР БЭЛДЭНЭ

МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн улс төрд орж ирсэн цагаасаа хойш идэвхтэй ярьсан агуулга нь, сонгодог парламент хөгжүүлэх. Манайдаа энэ агуулга тохиролцооны, фракцийн байдлаар гажиж хөгжсөн. Нөгөө талд Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийн хүрээ нь хагас засаглалтай хэлбэр лүү орсон, Засгийн газрын эрх мэдэлд парламент хэт нөлөөлдөг зэрэг гажуудалтай.

Үүнийг улс төрчийн хувьд хүчтэй үедээ засах амбиц Л.Оюун-Эрдэнэд бий. Гэвч бас сансны зоргоор болчих асуудал биш. Эрх баригчид 62-уулаа парламентад суух хугацаандаа ҮХНӨ-ийг хийж, ердөө хоёр жилийн өмнөөс хэрэгжүүлж эхэлсэн. Үүнийг НАЙМАН жил хөндөхгүй байхаар журмын тухай хуулиндаа зохицуулалт оруулсан юм.

Тэгэхээр ҮХНӨ хийхийн тулд найман жил гар хүрэхгүй байх журмын тухай хуулиа өөрчлөх шаардлага хамгийн түрүүд үүсч буй. Дээрээс нь нийгмийн сэтгэл зүйг бэлдэх, энэ хөрс үүсэхийг "анаж" , нөлөөллийг далдаас хийсээр ирэв. Дүн өвлөөр хурдхан "Шууруулаад" шийдчихье гэсэн ч Ерөнхийлөгч хориглож, Ц.Нямдорж сайд танхимаасаа зөрж, хор хутгасан.

УЛС ТӨРИЙН ХҮРЭЭНДЭЭ: МАН-ын генсек Д.Амарбаясгаланг оролцуулсан хэлэлцүүлэг хийж, Т.Доржхандыг гудамд "Сумлаж" тавих зэргээр нөлөөллөө идэвхжүүлэв. Сөрөг хүчнийхэн УИХ-ын гишүүдийн тоо өсгөх асуудлаар эрх баригч намынхантай нэгдсэн пи-ар хийж байна. Хоёр дахь удаагаа ҮХНӨ-ийг удирдах гэж буй Г.Занданшатартай Ерөнхий сайд эв санаагаа нэгтгэж, түүнийг дагсан гомдогсдых нь учрыг ч олсон харагдаж буй.

-НААДМААС ӨМНӨ ГЯЛС МАНАЛЗУУЛАХЫН ТУЛД НИЙГЭМ, УЛС ТӨРИЙН БҮХ ХҮРЭЭГ ГОМДООХГҮЙ БАЙХ НЬ ЧУХАЛ-

ҮХНӨ-ийг Улсын баяр наадмын өмнө эсвэл үүний дараа ээлжит бус чуулган зарлаж хийхээр бэлтгэл ажлаа шуурхайлаад байна. Нэг л өргөн баригдлаа бол тасралтгүй хэлэлцэж, эцэслэн батлах учиртай. Үүнд сар орчим хугацаа зарцуулагдана гэгдэж буй.

Гэхдээ яг гудманд, талбайд ҮХНӨ-ийг эсэргүүцээд жагсаал нүргэлчихвэл эрх баригчид ухрахаас өөр аргагүйд хүрнэ. Тэр утгаараа талбайн байдлыг Т.Доржханд, Ж.Батзандан нарын попчид хариуцах логик харагдаж буй. Ковидын нөлөөгөөр иргэд, ААН-үүд энэ жил жинхэнэ утгаараа мөнгөгүйдэж, стресс үлэмж их бий. Хэзээд ч эрх баригчдын тооцоогүй гал гудманд дүрэлзэж мэдэхээр байгаа нь ихээхэн болгоомжлол төрүүлж буй юм.

Тиймээс Төрийн гурван өндөрлөгийн нэгдэл хамгийн чухал болоод буй. Учир нь, тэд тал талдаа гарч болох гал, эрсдлүүдийг базаж, нийгмийн олон талт хүчүүдийг ҮХНӨ дээр нэгтгэх шаардлагатай тулгарсан. Ялангуяа спикер Г.Занданшатарын хувьд өмнө нь ЭНЭ ТУЙЛЫН ЗӨВ гэж баталсан үзлүүдээсээ одоо ухрах гэж байна. Энэ нь улс төрчийн хувьд ихээхэн эрсдэлтэй алхам. Гэсэн ч тэр асар олон гомдогсдыг аргадах үүрэг давхар хүлээж байна.

Улс төрийн намын, иргэний нийгмийн байгууллагууд, олон нийтийн үзэл санаа, залуусын түрлэг зэргээр сайтар тооцож байгаад, удаан дуншуулахгүй, гялс маналзуулах стратеги хэрэглэхээр тэд ажиллаж байна.

-ҮХНӨ-ИЙГ ДАГАЖ ӨРНӨХ УЛС ТӨРИЙН ОПЕРАЦУУД: САЙД НАРАА ОГЦРУУЛЖ, ӨӨРСДИЙН ХҮМҮҮСЭЭ ШУРГУУЛНА

ҮХНӨ хийгдсэнээр хамгийн түрүүнд хэрэгжих агуулга нь Засгийн газрын бүтэц солигдох агуулга. Нэг ёсондоо Л.Оюун-Эрдэнэ У.Хүрэлсүхийн үлдээсэн "Бүтэлгүй" сайд нараасаа салж, парламентад ороод асуудлаа хамгаалдаг лоббичин гишүүдээр танхимаа дүүргэхийг зорино гэсэн үг.

Үүнийг нэг талаас нь харахаар тэдний хөгжүүлэх гээд байгаа сонгодог парламент нь илүү тохиролцооны шинж рүүгээ шургаж орно. Эл гажуудлыг зассан хоёр жилийн өмнө ҮХНӨ-өө Г.Занданшатар халж, У.Хүрэлсүхийн барьж байсан дан дээлтэй сайд нарын асуудал шалан дээр дэвсэгдэх юм.

Яг ухаантай нүдээр харвал, У.Хүрэлсүх, Г.Занданшатар нар хоёр жилийн өмнөхөөсөө урвуу үзэл бодлоор энэ удаагийн ҮХНӨ-д оролцоно. Тэгэхээр шинэ ЗГ-ын бүтцэд тэд өөрсдийн хүмүүсээ шургуулах агуулгад давуу эрх эдлэх тохироо хийгдсэн гэх логик ч харагдаж буй.

Алс нийгмийн өгөөж нь энэ удаагийнх илүү прагматик, дэлхийн хөгжил рүү тогтолцооны хувьд тэмүүлэх боломжийг нээж өгөхөөрөө сайн талтай. Залуу улс төрчийнхөө хувьд Л.Оюун-Эрдэнэ үүн дээр "Улайрч", ард нь гарахаар ах нараа хүртэл ийм байдлаар буулгаж авсныг буруутгахад хэцүү ч гэмээр. Үр дүн нь нийгэмдээ эерэг нөлөөлөл авчирвал өмнөх байдлаасаа бид бас ухрая гэх агуулга дээр төрийн өндөрлөгүүд нэгдсэн ч нь зөв ч биш, буруу ч биз. Энэ дунд Улаанбаатар хотын статусыг илүү өргөх Д.Сумъяабазарын амбиц харин нээх улс төржихгүй, зөв жим рүүгээ явчхаар буйг онцлууштай.

Ж.МЯДАГБАДАМ

ҮХНӨ-ийн талаарх өмнөх агуулга:

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй