И.Сүнжидмаа: Би хөөрхөн болчихоод ажил хийж, ээж аавыгаа асрахыг мөрөөддөг

Ч.Идэрийн гэр бүл эгэл борог, энгийн даруу. Илүүг хүсэхгүй, дутуу гуцуу гэж ахуйгаа голохгүй, үргэлжлэл болсон охиныхоо ирээдүйд л сэтгэл чилээхээс бусдаар зовлон ярьж хойш суухгүй. Өөрсдийнхөө хувьд тэд юугаар ч дутаагүй аз жаргалтай гэр бүл. Гэхдээ магад өрөөл бусдын нүдэнд этгээд содон харагдах, хувь тавилангийн нууцат егөө гэмээр зүйлийг тэд тээсээр яваа.

Гэргий Ж.Одгэрэл хөгжлийн бэрхшээлтэй. Тэр эхээс мэндлэхдээ бусдаас ондоо, өвөрмөц гэмээр дүр төрхтэй төржээ. Шүлс нь цаг тутам ихээр ялгарна, хамрын хөндийн өөрчлөлтөт бүтцээс шалтгаалан гуншиж ярина. Нүдний асуудлаас болоод өнгөт орчлонг бүрэн гүйцэт харж чаддаггүй, тэр. Этгээд дүр төрхөөсөө болоод бага балчир наснаасаа бусдад адлуулж, зулайгаа гишгэлж төрсөн эгч дүүс нартаа илүү үзэгдэж ирсэн түүний амьдрал зовлонгоор дутаагүй. Нэг л өдөр амжуулж, биелүүлж чадаагүй гэгээн мөрөөдлийг нь өөртөө тээж, нарт орчлонд охин нь мэндэлсэн. Гэхдээ ээжийнхээ эрүүл мэндийн асуудлыг өвлөжээ. И.Сүнжидмаа охин өдрөөс өдөрт ижий шигээ ижил төрхөөр өсөж торнисоор, өдгөө 11 нас хүрээд байна.

Цоморлигоо дөнгөж дэлгэж буй цэцэг шиг бага насандаа яваа охины энэ этгээд дүр төрх эрхгүй сэтгэлд гашуун туяа татуулмаар. Харсан хүн бүр өөр зуураа бодол бэлчээж, “Туслах арга бий болов уу?” гэх  асуултыг тавина. Ийм ч учраас энэ жилээс эхлээд цахим орчинд И.Сүнжидмаа охинд туслах санаачилга өрнөж, хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд сурвалжилж, багагүй хүмүүс бужигнаж байгаа. Eguur.mn Говьсүмбэр аймагт оршин суугаа тэдэнтэй утсаар холбогдож, цөөн асуултад хариулт авсан юм.

-Ж.ОДГЭРЭЛ: АНХ УДАА ӨӨРИЙГӨӨ ТОЛИНД ХАРААД АЙХТАР ИХ ЦОЧСОН-

-Сайн сууж байна уу, та. Хол газраас цаг гаргаж, бидний хүсэлтийг хүлээж авсанд баярлалаа. Таныг эхээс зургуулаа, айлын бага хүүхэд гэж сонссон. Эгч, ах нартайгаа холбоотой байдаг уу?

-Сайн сууж байна аа. Та бүхэнд ч бас намайг гээд холбогдож байгаад нь хөл газар хүрэхгүй их баярлаж байна. Тийм ээ, би эхээс зургуулаа. Нэг ах маань бурхан болсон. Үлдсэн эгч, төрөл дүү нартайгаа холбоотой байдаггүй. Хамт амьдарч байгаад гурван жилийн өмнөөс салж нүүгээд энд гэр бүлээрээ суух болсон. Намайг зодож занчдаг, муухайгаар хараадаг байсан, хамт байхдаа үргэлж их сэтгэлийн дарамтыг тэвчдэг байсан.

Гэхдээ одоо ч гэсэн би тэднийгээ санадаг. Ганц удаа ч болтугай утсаар залгаад ярина гэж байхгүй юм. Дотроо цаг үргэлж хүрээд ирэх болов уу гэж горьдоод л, хүлээгээд л суудаг. Заримдаа өөрөө очъёу гэж бодно. Гэхдээ очоод яах ч юм билээ.

-Холын удамд тань ийм дүр төрхтэй хүн байсан эсэх талаар дуулж байв уу? Таныг ингэж төрсний учир шалтгааныг ээж нь юу гэж ярьж байсан бэ?

-Миний аавын талд ч, ээжийн талд ч ийм төрхтэй хүн байгаагүй гэж боддог. Би л ганцаараа ингээд төрчихсөн. Ээж маань надад дорвитой зүйл хэзээ ч ярьж байгаагүй. Нутгийн хүмүүсийн ярьж байхыг сонсох нь ээ, намайг гэдсэнд байхад гүйдэл дайрсан гэх нь бий. Ээж жирэмсэн байхдаа харанхуй шөнө мориор их давхидаг хүн байж. Тэгээд хэд хэдэн удаа унаж, бэртэж байсан юм билээ. Үүнээс болоод л намайг ийм төрсөн гэж ярьдаг. Би сүүлдээ учрыг нь олохоо байгаад, бодохыг ч хүсдэггүй болсон.

-Хүүхэд байхдаа өөрийнхөө гадаад төрхийг хэрхэн хүлээж авдаг байсан бол?

-Хамгийн анх толины өмнө сууж өөрийгөө хараад айхтар их цочиж байснаа санадаг. Ийм төрхтэй гэдгээ мэдээд маш их айснаас гадна хэнд ч юм гомдох шиг санагдсан. Толинд харах бүртээ айгаад л, цочоод л. Яагаад гэдэг асуултыг өдөр бүр өөртөө тавьдаг байсан. Ах, эгч нар минь ийм байхад би яагаад ганцаараа өөр төрсөн юм бол? Энэ асуулт намайг их шаналгадаг. Байгаа байдалдаа гутарч, уйлаад л суудаг байсан. Одоо хайртай охин маань төрсөн, шаналж гуниглах нь багассан.

-Охиныхоо аавтай хэзээ танилцаж байсан бэ?

-Ярихад жаахан ичмээр ээ. Телевизийн ярилцлага биш хойно чөлөөтэй ярья. Дээхэн үед Дархан хотод манайх амьдардаг байсан. Намайг гэрээс ч гаргадаггүй, хүн хартай уулзвал уурлаж, уцаарладаг байсан учир охиныхоо аавтай нууцаар уулзаж, нэг жил орчим болсон санаж байна. Ингээд л бие давхар болсон. Тэр хүндээ нэг их дотно ч байсангүй, надад ч сайн байгаагүй байх. Удалгүй өөр хүүхэнтэй дотносоод яваад өгсөн.

-Таныг хүүхдээ авахуул гэж гэр бүлийнхэн нь ятгаж байсан гэж дуулсан, үнэн үү?

-Үнээн. Гэр бүл бүү хэл сумын эмч хүртэл хүүхдээ авахуул гэж хүчээр тулгаж байсан. Би эсэргүүцэж уурлахдаа эмнэлгийн хоёр давхрын шатны уруу хар хурдаараа гүйж байснаа санадаг. Амиараа бамбайлж хамгаалсаар би охиноо төрүүлсэн. Намайг харж өсгөсөн айлын нэг эгч бий. Бас ганц ах маань намайг үргэлж тайтгаруулж, сэтгэлийн дэм өгдөг байсан. Энэ хоёр хүн л миний талд зогсож, хүүхдээ төрүүлэхийг маань дэмжсэн. Төрөх үедээ би ухаан алдсан учир юу ч мэдээгүй. Гэтэл охиныг маань аваад явсан байсан, амийг нь бүрэлгэх гээд. Тэр эгч, ах хоёр маань чадлаараа эсэргүүцэж байж авч үлдсэн гэдэг.

-Охин тань ээжийнхээ төрхийг өвлөж төрсөн. Анх та үүнийг яаж хүлээж авч байв, охиныг гадуурхах, илүү үзэх хандлага хэр ирдэг вэ?

-Анх жаахандаа нэг их мэдэгдээгүй. 4, 5 сартай болоод иртэл илт анзаарагдаж эхэлсэн. Миний санаа зовсон, дотогшоо гутарсныг хэлээд юу гэх вэ. Охиныг маань бүү хэл, намайг гадуур явахад хүүхнүүд цочиж айдаг, хүүхдүүд “Уулын савдаг явж байна. Харь гарагийн хүн байна” гэж дуу алддаг. Ийм байхад охиноо яаж өсгөнө дөө гэж санаа зовж байсан. Гэхдээ одоо асуудал алга. Манай охиныг ангийнх нь хүүхдүүд, багш нь, тэр бүү хэл сургуулийн захирал нь гээд эргэн тойрны бүх л хүмүүс нь ойлгож, дэмждэг.

-Одоо танд дутуу гуцуу санагддаг зүйл юу вэ?

-Ерөөс охин маань л гоо сайхны хагалгаанд орж, хөөрхөн дүр төрхтэй болчихвол болох нь тэр. Өөр хүсэж байгаа зүйл алга. Миний охин Монгол Улсын түмэн хүн дотор ээжээсээ илүү царай зүстэй, мэдлэг боловсрол эзэмшээд, өөрийгөө авч явч байвал өөр хүсэх юмгүй. Ажил хийгээд намайг хаяад явсан ч би гомдохгүй.

Урьд нь энэ бүхнийг өөртөө л хүсдэг байв. Бүтээж чадаагүй. Гэхдээ одоо бүгдийг нь ганц охиндоо ерөөдөг болсон. Би ээж, аавын хайр үзээгүй, малын сүүгээр угжуулж өссөн хүүхэд шүү дээ.

Ж.Одгэрэлтэй ийн ярилцсаныхаа дараа түүний охин Ч.Сүнжидмаатай товчхон хөөрөлдсөн юм.

-И.СҮНЖИДМАА: ХӨӨРХӨН БОЛООД, АЖИЛ ХИЙЖ, ААВ ЭЭЖИЙГЭЭ АСРАХ МӨРӨӨДӨЛТЭЙ

-Сайн уу, Сүнжидмаа. Хичээлдээ яваад саяхан орж ирлээ гэж ээж нь хэллээ. Сурлага өндөр үү? Хэддүгээр ангид суралцдаг билээ?

-Тийм ээ. Хичээлээ тараад дөнгөж сая гэртээ орж ирлээ. Би одоо 3-р анги. Сурлага өндөр.

-Өнөөдөр ангид нь ямар ямар хичээл оров. Ер  аль хичээлдээ хамгийн дуртай вэ?

-Өнөөдөр математик, монгол хэлний хичээл орсон. Би бол математикдаа илүү дуртай.

-Тоондоо дуртай юм байна шүү дээ. Тоо бодохын юу нь хамгийн сайхан санагддаг вэ?

-Олон тоо нэмж хасаад, бас дүрснүүд зурж буддаг нь гоё байдаг.

-Монгол хэлдээ ч бас сайн байх даа. Ном унших дуртай юу? Хамгийн сүүлд ямар үлгэр уншсан бэ?

-Монгол хэл бас гоё. Хичээл дээрээ янз бүрийн монгол ардын үлгэр уншдаг. Хамгийн сүүлд... Алтан гургалдай, Алтан загас гэх мэт үлгэрүүд уншсан.

-Миний дүү гадаад царай төрхөөсөө болж ичиж байв уу. Хүүхдүүд буруугаар ойлгож, шоглодог болов уу?

-Нэг л удаа царайнаасаа болж гуниглаж байсан. “Би яагаад бусдаас ийм өөр төрсөн юм бол. Хүүхдүүд яагаад намайг шоолоод байдаг юм бол” гэж гайхсан. Одоо бол тэгдэггүй. Хүүхүүд намайг шоглодоггүй.

-Ахын дүүд мөрөөдөл бий юү?

-Байгаа, хөөрхөн болох. Тэгээд ажил хийж мөнгө олоод, эргээд аав ээжийгээ асарч хайрлана.

-Ер нь чамайг аз жаргалтай болгодог зүйл юу вэ?

-Аав, ээж хоёр. Бас сайн найзууд.

-ЭХНЭР, ОХИН ХОЁРЫНХОО ЦАРАЙГ ҮЗЭЭГҮЙ ХАРААНЫ БЭРХШЭЭЛТЭЙ Ч.ИДЭР-

Хоёр жилийн өмнөөс ээж, охин хоёртой танилцаж, хоёргүй сэтгэлээр ханилж яваа энэ өрхийн тэргүүн Ч.Идэр залуудаа цэргийн ангид алба хааж байжээ. Гэвч тэр мөн хөгжлийн бэрхшээлтэй, бүрэн хараагүй хүн юм. Гурван жилийн өмнө мотоциклийн осолд орж, нэг хөлөө хугалсан тухайгаа ч бидэнд хуучлав. Тэрбээр “Охин надад “Аав аа, та намайг харвал айна, цочино. Би муухай царайтай” гэж хэлсэн. Би яалаа гэж дээ, айхгүй гэж хэлээд үнссэн” хэмээн ярьсан юм. Үнэхээр тэр эхнэр, охин хоёрынхоо дүр төрхийг харж мэдэрч үзээгүй аж. Гэхдээ энэ гэр бүлд хайр оршин тогтнож, халуун илчээ дүүгүүлж буй учир ерөөс тэд бүгдээр өөрсдийгөө энгийн бас аз жаргалтайгаар санана.

Энэ ч үнэн билээ. Аав, ээж, охин гурваас “Дутуу, гуцуу зүйл байна уу?” гэдэг нэг асуултыг тавихад тэд бүгдээр “Юу ч байхгүй ээ” гэж энгийн даруугаар хариулж байв. Ерөөс өөрсдийн үргэлжлэл болсон И.Сүнжидмаа охин гоо сайхны мэс засалд орж, эгэл жирийн дүр төрхтэй болж чадвал Ж.Одгэрэл, Ч.Идэр нарын хүсэл мөрөөдөл биелж байгаа нь тэр. Гэхдээ хэд хэдэн эмч нар охины бие махбодийн хөгжил гүйцэт явагдаж дууссаны дараа буюу 18-28 насанд нь холбогдох мэс ажилбарыг хийх боломжтой гэсэн хариуг өгөөд байгаа аж.

Гурван биеийнхээ эрүүл мэндийн тэтгэмжийн мөнгөөр амьдардаг тэдний нэг сарын орлого 500 орчим мянган төгрөг гэнэ. Ээж, охин хоёрыг харааны бэрхшээлтэйд тооцдог юм байна. Түүнээс уг өвчний оношийг яг таг гаргасан эмч байхгүй гэнэ. Саяхан засаг дарга нь шинэ хашаа, гэр барьж өгсөнд тэд нүүж суурьшаад удаагүй байна. Энэ гэр бүл эгэл борог бас энгийн даруу. Өөрсдийнхөө хувьд тэд юугаар ч дутаагүй аз жаргалтай гэр бүл. Гэхдээ магад өрөөл бусдын нүдэнд этгээд содон харагдах, хувь тавилангийн нууцат егөө гэмээр зүйлийг тэд тээсээр яваа.

М.ТЭНГИС

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй