ОТ-ын Гүйцэтгэх захирлын томилгоо | "Монголын эрх ашгийг хамгаалах дүрийг Рио-Тинтод бэлтгэгдсэн С.Мөнхсүх хангахгүй"

Дэлхийн Үндэстэн дамнасан корпораци "Рио-Тинто", монголын "Эрдэнэс Оюутолгой"-н хамтран эзэмшдэг "Оюутолгой" компанийн Гүйцэтгэх захирлыг ойрын хугацаанд шинэчлэн томилох юм.

Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүн Г.Занданшатар саяхан Рио-Тинто талд "“Оюутолгой” компанийн гүйцэтгэх захирлыг Монголын талаас санал болгож, монгол иргэнийг томилж байх нь Монгол Улсын ашиг сонирхлыг бүрэн төлөөлөхөд чухал алхам болно" гэж цохон тэмдэглэж, уг мессэжээ олон нийтэд зарласан.

Үүн дээр үгийн лобби явж эхэлжээ. "Үгийн" гэдэг нь: нэг талд "монгол хүн" гэдэг үг, нөгөө багананд монголын эрх ашгийг хамгаалах статусаас "монголын талаас" гэх агуулгыг мушгигдах эсэх хүлээлт үүсгэсэн аж.

Тодруулбал, өнөө мөд хийгдэх эл томилгоо Ерөнхий сайдын хэлсэн үгийг дагуулсан мэт атлаа утга чанараа өөрчлөх хувилбар хүчтэй яригдсаар байна. "Оюутолгой"-н Гүйцэтгэх захиралд “Рио Тинто” компанийн Зэсийн группийн Өсөлт, хөгжил хариуцсан захирал С.Мөнхсүхийг томилуулахаар хөрөнгө оруулагч тал лобби хийж эхлээд байна.

С.Мөнхсүх нь “монгол хүн” шалгуурыг хангаж байгаа ч эдүгээ Рио-Тинто группийн эрх ашгийг хамгаалах статус ажиллаж буй, “монголын талд” бус.

Ерөөс шударга нүдээр харъя гэвэл,

• Рио-Тинто монгол компанийн Гүйцэтгэх захирал Х.Амаржаргал,  
• Рио Тинто группийн Арилжаа, бизнесийн хөгжил хариуцсан захирал Б.Болд,
• Рио Тинто компанийн Зэсийн группийн Өсөлт, хөгжил хариуцсан захирал С.Мөнхсүх нар бол хөгжиж буй оронд ҮДК-ийн системээ угсрах хугацаандаа өөрсдийн төлөөлөл болгож тухайн улсаас нь дүр бэлддэг жишгээр л гарч ирсэн хүмүүс.

Ялгаатай заагаар тайлбарлавал, Оюутолгойн ТУЗ дээр монголын талын эрх ашгийг тасралтгүй өмгөөлж, хэт их сөрөг статусаар ажилласан гэх тодотголоор чөлөөлөгдсөн Э.Баясгалан бол С.Мөнхсүх, Х.Амаржаргал, Б.Болд нараас эрс өөр дүр юм. Э.Баясгалан Рио-Тинто соёл дотор өсч, карьераа ч энд ахиулаагүй, тэдний бэлтгэсэн дүр биш байлаа.

Угаас компанийн тухай хуулиараа ч тэр ажиллаж буй газрынхаа эрх ашгийг өмгөөлөх, тэргүүнд тавих үүргээр Б.Болд, С.Мөнхсүх, Х.Амаржаргал нар ажиллах гэрээтэй. Энэ үүргээрээ ажиллаж буй.

Ийм нөхцлөөс дээрх эрхмүүд дундаас "МОНГОЛ ХҮН" гэдэг тодотголоор Оюутолгойн Гүйцэтгэх захирлыг томилох лоббиг Рио-Тинто талаас хийх нь шударга бус ёсзүй юм.

Монголын талаас ч тэр, "Үгүй ээ, танай эрх ашгийг хамгаалах статустай ажиллаж байсан хүмүүсийг монгол хүн гэдэг халхавчаар зүтгүүлэхийг зөвшөөрөхгүй" гэдэг яг таг, хатуу байр сууриа илэрхийлнэ гэх хүлээлт үүсээд байна. Ийм эрх нь ч Г.Занданшатарын тэргүүлсэн Засгийн газарт бий.

Цагтаа өнөөгийн төрийн тэргүүн У.Хүрэлсүх Засгийн газрыг удирдаж байхдаа Рио-Тинто группийнхэнд "Эзэн нь юмаа мэдэж, эрэг нь усаа хашдаг" гэж байгаад, монголын талын үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх хатуу шаардлагыг тавьж байв. Өнөөдөр тэр зарчим, хэлцлийн хэм хэмжээгээ монголын тал тэгтлээ их алдаагүй гэдгийг харуулах шаардлага Оюутолгойн Гүйцэтгэх захирлын томилгоон дээр дахин үүсээд байгаа нь энэ.

Ч.Сайханбилэгийн байгуулсан Дубайн гэрээг Монголын талаас цуцлуулах хэлцэл хийхдээ тухайн үеийн ХЗДХ-ийн сайд Х.Нямбаатараар ахлуулсан баг “гудамд орилдог” гэж С.Ганбаатар, Ц.Даваасүрэн, Б.Бат-Эрдэнэ нараа адлаагүй. "Монголоос Рио-Тинто гараад явчихна" гэж айлгах тактик хийж байсан ҮДК-д монголын хэвлэлүүдийн тодорхой хэсэг ч "Үгүй шүү, манай төсөл танай группт том жин эзэлж байгаа" гэсэн агуулгаар дуу хоолойгоо өргөж байв.

Л.Оюун-Эрдэнийн танхимын эхлүүлсэн сайн бөгөөд тэдний хүсээгүй замаараа явахад хүргэсэн нэг гөжүүд байдал нь, тэд хамаг л эрх ашиг, дотоод лоббиг дур зоргоороо хийж ирсэн гадны ҮДК хийгээд дотоодын томчуудтайгаа нэг шатнаас харилцсан явдал. Ерөөс эзэд хүсвэл төрийн шийдвэр дагачихдаг байдлыг тэдний ажилласан жишиг харьцангуй сааруулсан.

Өрөхөд хэцүү байдаг ийм жишгийг дараачийн хэд нь шууд нураагаад, Ухаа худагийнхны хүслээр АМНАТ-өө бууруулаад, “Рио-Тинто”-гийн заавраар өөрсдийнх нь бэлтгэсэн хүнийг "монгол хүн" гэдэг халхавчаар Гүйцэтгэх захирлаар томилж явуулах уу гэдэг сорилт үүсээд байна.

Одоо Төрийн тэргүүн ч тэр, Засгийн газрын тэргүүн ч тэр, УИХ-ын дарга нь тэр нам доторх дайндаа ялсан хойно монголын энэ мэт амин чухал эрх ашгууд руу хараагаа шилжүүлмээр байна. Дотооддоо үймсэн айлыг гаднаас нь орж өөрсдийнх хүслээр амь зуулгах амархан. Дотооддоо хэдий муудавч эргээд монголын эрх ашиг дээрээ мадлуулахгүй, хэн ч харсан ойлгомжтой логикт нь бууж өгөхгүй сөрөх кэйсүүдийн нэг бол яах аргагүй эл томилгоо.

Монгол хүн гэх бөөрөнхий тодотголоос илүү монголын эрх ашгийг хамгаалж чадах тийм хүнээ монголын талаас Оюутолгойн Гүйцэтгэх удирдлагад томилуулах жанжин шугамаа битгий алдаасай.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй