VI сард "Ордоо өгөхгүй" гэж албан бичиг бичсэн Н.Цэлмүүн IX сард "Хэлэлцээр хийхэд бэлэн" хэмээн өөрчлөгджээ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар, ЗГХЭГ-ын дарга С.Бямбацогт стратегийн орд эзэмшигчидтэй уулзалт хийлээ. ЗГХЭГ-ын дарга С.Бямбацогтын уулзалтад баялаг ашиглагчид менежерүүдээ явуулжээ. Харин Г.Занданшатарынхад "босс"-ууд нь өөрсдөө ирцгээжээ. MCS-ийн Ж.Оджаргал, МАК ХХК-ийн Н.Цэлмүүн гэхчлэн. Тэдний уулзалт олон нийтийн анхаарлыг татав. Ж.Оджаргал "Ерөнхий сайдтай тохирчихлоо" хэмээн инээд алдаж, Н.Цэлмүүн уриалагхан байгаагаа харууллаа.

Үүнээс МАК ХХК-ийн Ерөнхийлөгч Н.Цэлмүүний үг, үйлдэл хэрхэн зөрж байгааг хүргэе.

2025.09.22-нд Г.Занданшатарын Засгийн газрын уулзалтад оролцох үеэрээ, "Үндэсний баялгийн сангийн тухай шинэ хуулийг бид дэмжиж байгаа. Нарийнсухайтын орд дээр МАК ХХК хэлэлцээр хийхэд бэлэн байгаа" гэж хэлсэн 12 секунтын бичлэг цахим орчинд цацагдаад буй юм.

Стратегийн ордынхоо хувиар яг таг үг унагаагүй ч, Үндэсний баялгийн сангийн хуулийг дэмжиж байгаагаа хэлжээ. Гэхдээ үүнээс дөрвөн сар орчмын өмнө МАК ХХК-ийн Ерөнхийлөгч Н.Цэлмүүний бодол өөр байв.

2025.06.09-нд Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газарт хаягласан албан бичигтээ, "Нарийнсухайт ордоороо 2.8 их наяд төгрөг татвар, төлбөр, хураамж төлсөн нь ашигт малтмалын борлуулалтын орлогын 55 хувийг эзэлдэг. Энэ нь Үндсэн хуулийн 6.2 дахь заалтыг хангаж байна. 2007 оны 27-р тогтоолд багтаасан стратегийн ордуудыг 2024 онд баталсан Ашигт малтмалын тухай хуульд хамруулсан тухай тодорхой заалт байхгүй тул хэлэлцээр хийх хуулийн үндэслэлгүй" хэмээсэн байдаг.

Товчхондоо Засгийн газартай хэлэлцээр хийх сонирхолгүй байсан МАК ХХК-ийн байр суурь яагаад өөрчлөгдөв.

Энэхүү бичгийг илгээсэн үедээ Ашигт малтмалын тухай хуулийн өөрчлөлт болон дагаж мөрдөх журмын тухай хуулиар маргахаар Үндсэн хуулийн цэцэд хандсан гэдэг мэдээлэл бий. Үндсэн хуулийн цэц Үндсэн хууль зөрчөөгүй гэдэг дүгнэлт гаргасан гэгдэж буй юм.

Өмнөговь аймгийн Гурвантэс суманд байршилтай Нарийн сухайт ордод МАК-5, “Хүрэнтолгой коал майнинг” ХХК-1 тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг. Аль аль нь МАК ХХК-ийнх. Эл орд дээрх МАК ХХК-ийн найман жилийн орлого 18 их наядад хүрсэн бөгөөд улсад 1,7 их наядын татвар төлсөн гэх албан бус мэдээлэл бий. Нарийнсухайт ордод 1997 болон 2007 онд улсын төсвийн хөрөнгөөр хайгуул хийсэн байдаг. Энэ ажлын зардал болох 120 мянга орчим ам.долларыг МАК ХХК улсад нөхөн төлжээ. Энэ нь 2007 оны ханшаар |1170 төг| юм. МАК ХХК ердөө 140 сая төгрөгөөр Нарийнсухайтыг авсан болж таарч байна. Чингэж аваад 2002-2013 оны хооронд МАК ХХК өөрийн хөрөнгөөр нарийвчилсан хайгуул хийсэн.

Ашигт малтмалын тухай хуулийн 5.4-т Улсын төсвийн хөрөнгөөр хайгуул хийж нөөцийг нь тогтоосон стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд, түүний үүсмэл ордыг хувийн өмчит хуулийн этгээдтэй хамтран ашигласан тохиолдолд тухайн хуулийн этгээдийн хувьцааны 50 хүртэлх хувийг төр үнэ төлбөргүйгээр эзэмших бөгөөд төрөөс оруулсан хөрөнгө оруулалтын хэмжээг харгалзан төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоож болно. Төрийн эзэмшлийн хувь, хэмжээг стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордын ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрөөр орлуулж болно.

Тэгэхээр хуулиараа МАК ХХК өгөөжийн дийлэнх буюу 50+1 гэсэн агуулгаар төртэй хэлцэл хийх болчхоод байгаа. Нэмээд нэг лиценз эзэмшдэг "Хүрэн толгой каол Майнинг" ХХК-иараа ч төртэй хэлцэлд орох учиртай.

Стратегийн орд гэдэг бол Үндсэн хуулийн 6.2-т зааснаар ард, нийтийн өмч. "Стратегийн орд эзэмшигчид" гэж өөрсдийгөө тодорхойлоод байгаа хүмүүс ордын нэгээхэн хэсэг дээр үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрлийг тодорхой хугацаагаар л төрөөс авсан. Хэдэн үеэрээ өвлөн уламжилна гэсэн үг биш. Нийтийн өмч учраас олон нийтэд, улсад өгөөжөө өгөх үүрэгтэй. Өгөхгүй гэвэл тусгай зөвшөөрлийг цуцлах эрх төрд бас бий. Жишээ нь, Г.Занданшатарын Засгийн газар хоёр ордын тусгай зөвшөөрлийг цуцлаад харуулчихлаа. Үүнийгээ битгий өөрсдийгөө пиардаж, дээшээ шидэх хэрэгсэл болгочхоосой билээ.

Бид энэ талаар өмнө нь хүргэсэн Хөшигний ард: "Цагаан суварга"-аа стратегийн ордоос хасуулсан Н.Номтойбаяр энэ удаа "Нарийнсухайт"-аа баялгийн сангаас зугтаалгана нийтлэлийг доорх линкээр уншина уу.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй