Тойм: Ши Жиньпиний Москва дахь "нууцлаг" айлчлал

БНХАУ-ын удирдагч Ши Жиньпиний Москвад хийсэн гурван өдрийн айлчлал өчигдөр өндөрлөлөө. Хэдий ач холбогдлыг нь бүгд ойлгож, түүхэн хэлцлүүд хийгдэнэ гэдгийг бүгд мэдэж байсан ч гадаад, дотоод хүчин зүйлээс, тодруулбал Вашингтоны дарамт, дотоод дахь сөрөг хүчний хардлагаас үүдээд айлчлалаас ил гаргасан мэдээлэл тун ховор байсан айлчлалын нэг онцлог байв.

Удирдагчид эдийн засгийн асуудал голчлон ярьж, энэ салбарт хамтын ажиллагаагаа 2030 он хүртэл хөгжүүлэх баримт бичигт гарын үсэг зурсан бөгөөд бусад асуудлыг “Стратегийн иж бүрэн түншлэлийн харилцаа, хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэх тухай” тунхаг, "Бүх салбарт хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэхээр тохирлоо" гэдэг үгээр далдлаад өнгөрөв.

Вашингтоны зүгээс хатуу анхааруулж, зөрчсөн тохиолдолд хариу арга хэмжээ авна гэж байсан "Зэвсэг нийлүүлэх" асуудлыг ярьсангүй. Украины асуудлыг нухацтай хэлэлцсэн ч БНХАУ-ын санал болгосон энхийг тогтоох төлөвлөгөөг хүндэтгэн дэмжиж байгаагаа В.Путин илэрхийлснээс өөр дорвитой шийдэл гарсангүй. Гэсэн ч айлчлалын хугацаа, хоёр удирдагчийн уулзалтын нууцлалын зэрэглэл зэргээс харахад ирээдүйд чиглэсэн маш олон чухал асуудлаар санал солилцож, шийдэлд хүрсэн гэдэг нь тодорхой харагдаж байгаа юм.

Ши Жиньпин ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путинтай очсон өдрөө (III.20) албан бусаар дөрвөн цаг гаруй, маргааш нь албан ёсоор гурван цаг гаруй уулзаж ярилцсан. Тэгэхээр, айлчлалын гол үр дүн уулзалтын ихэнх хугацааг эзэлсэн хаалттай хаалганы цаана хоцорсон бөгөөд үүсээд байсан хүлээлтүүд нэг хэсэгтээ таамаглал хэвээр үлдэж байна.

Бодитой байж мэдэх таамгууд буюу шинжээчдийн байр суурь

Шинжээчдийн үзэж байгаагаар, хэлэлцээрт ноёлогч тал нь БНХАУ байсан бөгөөд хэлэлцээрүүдэд давуу байдалтай оролцож, ОХУ буулт хийлгэсэн гэж үзэж байна. Өөрөөр хэлбэл, Барууны орнуудын явуулж буй ОХУ-ыг тусгаарлах бодлого нь Бээжингийн ач холбогдлыг өсгөж, ашигтай байдал үүсгэж байна гэжээ.

ОХУ-ын шинжээчид, барууны хэвлэлүүдэд энэ байдлыг илүү онцолж байна. "Бээжин одоо Москвагийн ах болсон уу", "Түшмэг улсын харилцаа үүслээ" гэх мэтчилэн гарчиг нь өөр ч доторх агуулга нь нэг л санааг илэрхийлж буй.

Улс төр судлаач, сөрөг хүчний талыг баримтлагч Андрей Пионтковский “Америкийн дуу хоолой” радиод өгсөн ярилцлагадаа Ши Жиньпин В.Путинтай уулзаад бараг хамгийн түрүүнд ирэх сонгуульд нь амжилт хүссэн. В.Путин төрийн эрхэнд байх нь Ши Жиньпинд ашигтай, яагаад гэвэл түүнээс өөр хэн ч ингэж бууж өгч, Орост ашиггүй гэрээг олноор нь байгуулахгүй юм" гэж ярьжээ. Түүний ярьсан зүйлс дотор нэг анхаарал татах мэдээлэл байгаа нь, БНХАУ-ын Байгалийн баялгийн яам айлчлалаас өмнөхөн Алс Дорнодоос Байгаль нуур хүртэлх Оросын олон арван сууринг 19-р зуунд Хятад улс Хаант улстай гэрээ байгуулахаас өмнө ашиглаж байсан анхны хятад нэрээр нь нэрлэсэн газрын зураг гаргасан гэнэ.

Үүнийг янз бүрээр тайлбарлаж болох ч А.Пионтковский “БНХАУ-ын Засгийн газрын яам хоёр улсын харилцааг сайн мэдэж байдаг нь ойлгомжтой. Москва Бээжингийн энэ алхамд ямар ч хариу үйлдэл үзүүлээгүй. Ийм чимээгүй байх нь юу гэсэн үг вэ. Алс Дорнодын өргөн уудам газар нутгийг Хятад гэж хүлээн зөвшөөрсний шинж үү?" хэмээн хардах өнцгөөс хандсан байна. Өөрөөр хэлбэл, В.Путин Бээжингээс маш их хамааралтай болсон гэж харуулахыг оролджээ. Карнегийн сангийн судлаач Темур Умаров мөн барууны хориг Бээжинд маш ашигтай тусаж байгааг хүлээн зөвшөөрсөн байна.

Дээрх шинжээчдийн байр суурь алдаатай байж болох ч хоёр удирдагчийн нууц хэлэлцээр нөлөөний бүсээ тохирох хэмжээнд явагдсан байж болно гэсэн дохиог хангалттай өгч байгаа юм.

Москвагийн Украинд өрнүүлж буй дайн бол системийн дайн гэдэг нь ОХУ, БНХАУ-ыг нэгтгэж, ядаж л тэмцэл дуустал холбоотон болох эхлэлийг энэ уулзалтаар тавьсан байж мэднэ. Ам.долларын ноёрхлын эсрэг явуулж буй үйл ажиллагаа, санаачилгууд, Ойрхи Дорнодод Иран, Саудын Арабыг эерүүлсэн зэргээрээ БНХАУ систем хоорондын тэмцлийн том тоглогч болохоо аль хэдийнэ харуулсан. Энэ тэмцлээсээ буюу "Олон туйлт ертөнцийг бүтээх" зарчмаасаа ухарч няцахгүй гэдгээ хоёр удирдагч сая ил тод илэрхийлсэн. Өөрөөр хэлбэл, Украины дайн цаашид зогсохгүй ээ гэдгийг хэлсэн. Хэдий нууц байдалд болж, эдийн засаг мэт хал балгүй хэсгээ ил гаргасан ч энэ удаагийн уулзалт Дэлхийн II дайны үед Тэнхлэгийн гүрнүүд, холбоотнууд гэхчлэн бүлэглэж асан үйл явдалтай дүйхүйц ач холбогдолтой байсан гэж дүгнэх нэг шалтгаан нь энэ юм.

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй