МАН жагсаалтаар “хожил” тооцож, АН арилжаа, лобби төлөөллүүдээр дэсэлжээ

Улс төрийн намууд өчигдөр 00:00 цагт багтаан, УИХ-ын сонгуулийн 13 тойргийн 78 мандат, жагсаалтын 48 дэслэлээ дотооддоо эцэслэн шийдвэрлэсэн. Ардчилсан хувьсгал гарснаас хойш нийт найман удаагийн сонгууль явагдахад нэг удаа холимог хэлбэрээр саналаа өгсөн түүхтэй.

Ирэх зургадугаар сард зохион байгуулагдах сонгууль нь холимог хэлбэрээр явагдах бөгөөд нийт 126 гишүүн сонгохоороо онцлог юм. Монголчуудын шинэ тутмаар суралцах, хөгжүүлэх парламентын ирэх дөрвөн жил нь ихээхэн сонирхол татахуйц хүлээлт үүсгэд буй. Тэр дунд жагсаалтаар нийт 48 гишүүн УИХ-д сонгогдоно. Ингэхдээ улс төрийн намуудын авсан саналын биет хэмжээгээр намууд 48 суудлаа хуваах юм.

Урьдчилсан таамгаар АН, МАН-ын жагсаалтын эхний 20-25-р дэслэлд багтаж байж, УИХ-ын гишүүнээр ажиллана гэх тооцоолол бий. Тиймээс ч системийн гэгдэх намуудын жагсаалтын 20-25-р дэслэл хамгийн их үнэ цэнэтэй байж, намын дарга нар хэнийг хэрхэн хуваарилах уу гэдэг асуудал ихээхэн хүлээлт дагуулав.

Жагсаалтаар шинэ эффект хийх гэсэн Л.Оюун-Эрдэнийн тактик

МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ сонгуулийн саналын хожлыг жагсаалтаар авах тактик барих нь бүр эртнээс тодорхой байв. Учир нь, найман жил дараалан засгийн эрх барьсан. Муу нэртэй маш олон гишүүдтэй эрх баригч намын хувьд шинээр өгч чадах эффект нь жагсаалтын дэслэл л байв. Хэдий төсвөө тэлж, халамжийн бодлогоо мянгантаа өсгөлөө ч үзэл санааны хувьд жагсаалтын үзүүлэх жин үүнээс давж унах юм.

Удаан бодож, гишүүдээсээ асар сайн нууцалсан жагсаалтын дэсээ танилцуулахдаа эхний аравт нэг ч улс төрч багтаасангүй. Хот төлөвлөгч, усны инженер, Харвардын багш, монопол бизнесүүдтэй дотоодод өрсөлдсөн Ондо брэнд,  академич ахмад үеийн төлөөлөл, монголд боловсролын стандартын төлөө хоёр сэтгэлээр зүтгэсэн хувийн сургуулийн захирал зэргийг онцолж дэсэлжээ.

Жагсаалтын эхний 10-ыг яг Л.Оюун-Эрдэнэ маш сайн шахаж бодоод, өөрийн оюун санаагаар сонгосон шинжтэй байна. Үүнээс хойших дэслэлд Ерөнхийлөгчийн, бүлгийн, хотын дарга Х.Нямбаатарын, генсек Д.Амарбаясгалангийн квотууд орсныг нэрсээс харж болно. Эдгээр дунд Л.Оюун-Эрдэнэ эмэгтэй дэслэл дээр өөрийн хүмүүсээ шигтгэж чадлаа. Жагсаалтад ямар ч УИХ-ын гишүүн, сайд багтсангүй. Мөнхүү МАН-ын дарга, генсекээ нэрлэсэнгүй.

Ерөнхийчлөн харвал, жагсаалтын 80 орчим хувь нь залуу үе. Академич Г.Рэгдэлийг ахмад үеэс хавчуулаад л, дан 70-80 оныхныг өрчхөв. Улс төрийн зоригийн хувьд өмнө нь С.Батболд, Ж.Энхбаяр, Я.Содбаатар, Д.Сарангэрэл зэрэг үгширмэл дүрүүдээ жагсаалтад зоож байсан 2012 оны байдлыг эрс өөрчилж, эвдэж чадсан гэж дүгнэж болох юм. Яах аргагүй, МАН-ын чимэг нь жагсаалтын эхний 30 байр байхаар болов.

АН жагсаалтаа бизнесийнхэнд зарж, ТББ-ууддаа хувааж өгч, Л.Гантөмөрөөр тэргүүлэх хувилбар сонгожээ

Ардчилсан намын жагсаалтын эхэнд шууд намын дарга нь бичигдлээ. Яг өөрийгөө бодвол, сонгуулийн үеэр хувь өрсөлдөөнд санаа зовохгүй. Намаа нэгтгэж базахаа бодвол дарга жагсаалт тэргүүлэх нь угаас зөв. Өнгөрөгч 2012 оны сонгуулиар ч намын томчууд л жагсаалтын ямбыг эдэлж байв. Энэ жишгийг АН хэвээр авч, намын дарга ба генсек, АЗХ, АЭХ зэрэг ТББ-ын дарга нартаа жагсаалт амаллаа.

Бизнесүүдээс Б.Пунсалмаа, П.Батчимэг, Г.Очирбат нарын дүр багтсан нь айхтар бодлогын шийдлээр тэднийг дэслээгүй нь харагдана. АН дотор их бага хэмжээгээр жагсаалтын дэслэл зарагдсан нь ингэж тодорхой боллоо.

Жагсаалтад Н.Алтанхуяг багтаж, бүх тойрогт гишүүдээ дэмжих байдлаар ажиллах санал тавьсан ч дэмжигдээгүй. Харин Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгын зүгээс Ө.Шижир, П.Нүрзэд зэрэг дүрүүдээ дэслүүлж чадлаа. АН-ыг хамгийн муухай харагдуулж буй С.Баярцогт жагсаалтын 9-д дэслэгдсэн ч дотоод санал хураалтаар Х.Тэмүүжинг түүний оронд эрэмбэлэв. Бас чиг АН доторх ардчилал буйг ингэж харж болно.

Ерөнхийчлөн харахад, МАН шиг маш жимбэгэр харагдах байдлыг АН жагсаалтаараа харуулж чадсангүй. Тэдэнд байгаа давуу тал нь МАН-аас бүр залхаж гүйцсэн тойргийн сонгогчдын ерөнхий аяс байна. Саналаа мандатаар цуглуулаад ирэхэд, жагсаалтад суугаа хэд нь ямба эдэлж болно гэж МАН-ын эсрэг сэтгэсэн гэлтэй. МАН бол жагсаалтад буй хэдээ дэмжүүлэх гэж тойргийн рейтинг өсгөхөөр ажиллах зураглал харагдаж байна.

АН-ын жагсаалтын дэслэл:

МАН-ын жагсаалтын дэслэл:

Энэ мэдээнд өгөх таны үнэлгээ

Хуваалцаарай Жиргээрэй